“Bản Hướng Dẫn Cho Việc Đạo Đức Thông Dụng”
của Tòa Thánh về Việc Đi Đàng Thánh Giá
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch
“Bản Hướng Dẫn Cho Việc Đạo Đức Thông Dụng” phổ biến năm 2001 đã đề cập đến việc Đi Đường Thánh Giá ở những khoản số 131-135 như sau:
131. Trong tất cả các việc thực hành đạo đức liên hệ tới vấn đề tôn kính Thánh Giá, không có việc nào thông dụng hơn nơi tín hữu bằng việc Đi Đường Thánh Giá. Bằng việc thực hành đạo đức này, tín hữu cảm mến đi theo cuộc hành trình cuối cùng trên trần gian của Chúa Kitô: từ Núi Olive, nơi Chúa “ở trong một khu vườn nhỏ được gọi là Gethsemane” (Mk 14:32), cảm thấy sầu thảm (x Lk 22:44), đến Đồi Canvê là nơi Người bị đóng đanh giữa hai kẻ trộm (x Lk 23:33), đến ngôi vườn Người được chôn táng trong một ngôi mộ mới (Jn 19:40-42).
Tình yêu của tín hữu Kitô giáo đối với việc tôn sùng này được chứng thực rõ ràng nơi nhiều Chặng Đường Thánh Giá được thiết dựng ở trong rất nhiều nhà thờ, đền thánh, viện tu, miền quê, và trên triền núi là nơi có những chặng khác nhau rất linh động.
132. Đường Thánh Giá là tổng hợp của các việc tôn sùng khác nhau, những việc tôn sùng đã xuất phát từ thời đầu trung cổ, như việc hành hương tới Thánh Địa để tín hữu sốt sắng viếng thăm các địa điểm liên quan đến Cuộc Khổ Nạn của Chúa Kitô; việc tôn sùng 3 lần ngã xuống đất của Chúa Kitô dưới sức nặng của cây Thập Giá; việc tôn sùng ‘cuộc hành trình đau thương của Chúa Kitô’ bao gồm việc rước từ nhà thờ này đến nhà thờ khác để tưởng nhớ đến Cuộc Khổ Nạn của Chúa Kitô; việc tôn sùng các chẳng đường của Chúa Kitô, những vị trí Chúa Kitô đã dừng lại trong cuộc hành trình tiến lên Đồi Canvê vì Người bị bắt buộc làm như thế bởi thành phần hành quyết Người hay vì kiệt sức bởi mệt mỏi, hoặc vì cảm thương muốn nói với những ai hiện diện trong Cuộc Khổ Nạn của Người.
Nơi hình thức hiện hành của mình, Đường Thánh Giá, được phát động rộng rãi bởi Thánh Leonardo da Porto Maurizio (+1751), đã được Tòa Thánh, từ giữa thế kỷ 17, chuẩn nhận và ban ân xá, bao gồm 14 chặng.
133. Đường Thánh Giá là một cuộc hành trình được thực hiện trong Chúa Thánh Thần, một ngọn lửa thần linh đã nung nấu trong tâm can của Chúa Giêsu (x Lk 12:49-50) và đã mang Người lên tới Đồi Canvê. Đây là cuộc hành trình được Giáo Hội coi trọng vì nó bảo trì một ký ức sống động về những lời nói và cử chỉ nơi những ngày cuối cùng trên trần gian của Vị Phu Quân và là Chúa của mình.
Nơi Đường Thánh Giá, những tâm tưởng đạo đức của Kitô hữu được liên kết lại với nhau: như ý nghĩ về đời sống là một cuộc hành trình hay hành hương; là một cuộc vượt qua từ chốn lưu đầy trần gian về quê hương thực suư của chúng ta trên Thiên Đình; ước vọng sâu xa muốn được liên kết với Cuộc Khổ Nạn của Chúa Kitô; những đòi hỏi theo Chúa Kitô, Đấng muốn là thành phần môn đệ của Người phải theo bước chân của Sư Phụ, bằng cách vác thập giá hăèg ngày của mình (x Lk 9:23).
Việc Đi Đường Thánh Giá là việc đạo đức đặc biệt thích hợp cho Mùa Chay.
134. Sau đây là những gợi ý hữu ích cho việc cử hành hiệu quả việc Đi Đường Thánh Giá:
· Hình thức truyền thống của Đường Thánh Giá với 14 chặng, cần phải được duy trì như là một hình thức mô phạm của việc thực hành đạo đức này; tuy nhiên, qua giòng thời gian, tùy hoàn cảnh cho phép, một chặng truyền thồng này nọ có thể được thay thế bằng việc suy niệm về các khía cạnh khác của trình thuật Phúc Âm nơi cuộc hành trình lên Đồi Canvê, những khía cạnh theo truyền thống được gồm tóm nơi những Chặng Thánh Giá.
· Những hình thức thay thế Đường Thánh Giá đã được Tòa Thánh chuẩn nhận hay được công khai sử dụng bởi Đức Giáo Hoàng Rôma đều được coi là những hình thức chân thực cho việc tôn sùng này và có thể được sử dụng khi hoàn cảnh cho phép.
· Đường Thánh Giá là một việc tôn sùng đạo đức liên hệ tới Cuộc Khổ Nạn của Chúa Kitô; tuy nhiên, nó cần phải được kết thúc một cách làm sao khiến cho tín hữu cảm thấy ngưỡng vọng về cuộc phục sinh trong đức tin và đức cậy; theo mẫu của Đường Thánh Giá ở Giêrusalem được kết thúc tại một chẳng ở Anastasis, việc cử hành này có thể kết thúc bằng việc tưởng niệm Chúa Kitô phục sinh.
135. Có vô số kinh bản cho việc cử hành Đường Thánh Giá. Nhiều bản được biên soạn bởi những vị chủ chăn thành thực chú trọng đến việc thực hành đạo đức này và tin vào tính cách hiệu nghiệm thiêng liêng của việc này. Có những bản được soạn thảo bởi các tác giả giáo dân có tiếng sống đời đạo hạnh gương mẫu, thánh đức, hiểu biết tín lý và có khả năng văn chương.
Lưu ý tới những điều hướng dẫn được các vị giám mục ấn định về vấn đề này, việc chọn các kinh bản để Đi Đường Thánh Giá cần phải chú trọng đến hoàn cảnh của những ai tham dự vào việc cử hành này cũng như đến nguyên tắc mục vụ khôn ngoan của việc dung hợp giữa tính cách đổi mới và liên tục. Bao giờ cũng nên chọn những kinh bản âm vang trình thuật thánh kinh và được viết một cách đơn sơ dễ hiểu.
Đường Thánh Giá có những bản thánh ca, có giây phút thinh lặng, có việc tiến hành và có những chỗ đừng chân suy niệm được dung hợp một cách hòa điệu, là đường thánh giá góp phần đáng kể vào việc chiếm hưởng những hoa trái thiêng liêng của việc thực hành đạo đức này.