Thiên Chúa Ban Cho Một Trái Tim Mới
(Bài 85 Giáo Lý Thánh Vịnh, Thứ Tư 10/9/2003: Ca Vịnh Êzêkiên 36:24-28: Kinh Ban Mai, Thứ Bảy, Tuần Thứ Bốn)
1. Bài ca vịnh vừa vang lên trong tai và lòng của chúng ta được sáng tác bởi một trong những vị đại tiên tri của dân Do Thái. Đó là tiên tri Êzêkiên, nhân chứng của một trong những giai đoạn khốc liệt nhất dân Do Thái trải qua, đó là việc sụp đổ của vương quốc Giuđa cùng với thủ đô của vương quốc này là Giêrusalem, dẫn tới kinh nghiệm lưu đầy Babylon cay đắng (thế kỷ thứ 6 trước Công Nguyên). Đoạn ca vịnh này, được lấy từ đoạn 36 của Sách Tiên Tri Êzêkiên, đã trở thành một phần cho giờ cầu nguyện ban mai của Kitô giáo.Mạch văn của trang sách này, một trang sách đã trở thành một bài thánh thi ca của phụng vụ, cố gắng tiến vào ý nghĩa sâu xa của tình trạng thảm khốc dân chúng đã trải qua vào những năm ấy. Tội thờ ngẫu tượng đã làm ô nhiễm mảnh đất đã được Chúa ban cho dân Do Thái làm gia nghiệp. Tội này, hơn bất cứ căn nguyên nào khác, phải chịu trách nhiệm, theo phán quyết cuối cùng, về tình trạng mất mát quê hương và bị phân tán giữa các nước. Thật vậy, Thiên Chúa không dửng dưng trước thiện và ác; Ngài đi vào lịch sử con người một cách mầu nhiệm bằng phán quyết của Ngài, những phán quyết không sớm thì muộn sẽ lột mặt nạ của sự dữ, sẽ bênh vực các nạn nhân, và tỏ ra đường lối công lý.
2. Tuy nhiên, đối tượng của tác động Thiên Chúa làm không bao giờ chỉ là một tác động hoàn toàn luận phạt có tính cách hủy hoại, là tác động tận diệt tội nhân. Chính tiên tri Êzêkiên đã nói đến những lời thần linh này: “Phải chăng Ta thực sự lấy làm sung sướng về cái chết của kẻ gian ác hay chăng?.... Tại sao Ta lại chẳng hân hoan khi thấy hắn từ bỏ đường lối gian ác của mình để được sống?.... Vì Ta đâu có sung sướng gì nơi cái chết của bất cứ ai chết đi, Chúa là Thiên Chúa phán. Hãy trở về để được sống!” (18:23,32). Theo chiều hướng ấy người ta có thể hiểu được ý nghĩa của bài ca vịnh của chúng ta đây, le lói hy vọng và cứu độ. Sau cuộc thanh tẩy bằng thử thách và đau khổ, hừng đông của một kỷ nguyên mới sắp bừng lên, một hừng đông được tiên tri Giêrêmia đã loan báo khi nói về một thứ “giao ước mới” giữa Chúa và dân Do Thái (x 31:31-34). Chính tiên tri Êzêkiên, ở Đoạn 11 sách của mình, cũng đã công bố những lời lẽ thần linh này: “Ta sẽ ban cho họ một trái tim mới và đặt một thần trí mới nơi họ; Ta sẽ lấy đi trái tim bằng đá khỏi thân thể họ, và thay vào đó một trái tim bằng thịt, để họ sống theo các thứ lề lối của Ta và tuân giữ cùng thi hành cacùc chỉ thị của Ta; để rồi nhờ đó họ sẽ làm dân của Ta và Ta sẽ là Thiên Chúa của họ” (11:19-20).
Trong bài ca vịnh của chúng ta đây (x Ez 36:24-28), vị tiên tri này đã lập lại những lời thần linh này một lần nữa và làm cho những lời ấy nên trọn bằng một minh định tuyệt vời, ở chỗ thứ “thần trí” mới Thiên Chúa ban cho con cái dân của Ngài đây sẽ là Thần Linh của Ngài, Vị Thần Linh của chính Thiên Chúa (x câu 27).
3. Bởi thế, những gì được loan báokhông phải chỉ là một cuộc thanh tẩy được thể hiện qua dấu hiệu nước rửa sạch lương tâm.Không phải chỉ có khía cạnh, tuy cần, giải cứu khỏi sự dữ và tội lỗi (x câu 25). Điều nổi bật nơi sứ điảp của tiên tri Êzêkiên trước hết ở một khía cạnh khacùc lạ lùng hơn nhiều. Thật vậy, nhân loại cần phải được sinh vào một cuộc sống mới. Biểu hiệu đầu tiên đó là biểu hiệu của “trái tim” mà, theo ngôn ngữ thánh kinh, ám chỉ đến con người nội tâm, đến lương tâm cá thể. “Trái tim bằng đá”, lạnh lùng vô cảm, dấu hiệu lao đầu và sự dữ, sẽ được lấy đi khỏi lồng ngực chúng ta. Thiên Chúa sẽ thay thế nó bằng một “trái tim thật sự”, tức là, bằng nguồn mạch sự sống và tình yêu (x câu 26). Thần trí sống động, một thần trí trong việc tạo thành đã làm cho chúng ta trở thành những tạo vật sống động (x Gen 2:7), sẽ được thay thế trong công cuộc mới của ân sủng bởi Chúa Thánh Thần là Đấng bảo trì chúng ta, tác động chúng ta, hướng dẫn chúng ta tới ánh sáng sự thật và tuôn đổ “vào lòng chúng ta tinh yêu Thiên Chúa” (Rm 5:5).
4. Bởi vậy ”một tạo vật mới” sẽ xuất hiện, như được Thánh Phaolô (x 2Cor 5:17; Gal 6:15), khi sự chết của “con người cũ”, của “thân xác tội lỗi”, được thực hiện nơi chúng ta, khi “chúng ta không còn là nô lệ cho tội lỗi nữa”, mà là những tạo vật mới, được biến đổi bởi Thần Linh của Chúa Kitô phục sinh: “anh em hãy cởi bỏ con người cũ cùng với các việc làm của nó, và hãy mặc lấy con người mới được canh tân theo hình ảnh của Đấng tạo thành nó” (Col 3:9-10; x Rm 6:6). Tiên tri Êzêkiên đã loan báo một dân mới mà theo Tân Ước sẽ được triệu tập bởi chính Thiên Chúa qua việc làm của Con Ngài. Cộng đồng của “con tim thật sự” cũng như của một thứ “thần trí” thấm nhuần sẽ cảm nghiệm thấy sự hiện diện sống động và hoạt động của chính Thiên Chúa, Đấng sẽ soi động các tín hữu, tác động nơi họ bằng ân sủng hiệu nghiệm của Ngài. “Thánh Gioan viết: “Những ai tuân giữ các giới răn của Người thì ở trong Người và Người ở trong họ, và cách chúng ta biết rằng Người ở trong chúng ta là do Thần Linh được ban cho chúng ta” (1Jn 3:24).5. Chúng ta hãy kết thúc bài suy niệm của chúng ta về bài ca vịnh Êzêkiên bằng việc lắng nghe Thánh Cyrilô Giêrusalem, vị trong “Bài Giáo Lý Rửa Tội Thứ Ba”, đã nhận định ở trang ngôn sứ về thành phần lãnh nhận phép rửa Kitô giáo.
Nơi phép rửa, ngài nhắc nhở, tất cả mọi tội lỗi được thứ tha, ngay cả những lỗi phạm trầm trọng nhất. Bởi thế, vị giám mục nói cùng những ai nghe ngài rằng: “Hãy tin tưởng Giêrusalem, Chúa sẽ loại trừ các lỗi lầm của ngươi (Zep 3:14-15). Chúa sẽ tẩy sạch cái dơ bẩn của ngươi…; ‘Ngài sẽ rẩy nước thanh sạch trên ngươi và ngươi được sạch hết mọi nhớp nhúa’ (Ez 36:25). Những vị thiên thần hân hoan hớn hở vây quanh lấy ngươi và mau mắn hát lên rằng ‘Ai đang tiến lên từ nơi hoang địa, nương tựa vào người yêu của mình?’ (Sgs 8:5). Linh hồn, trước kia là một kẻ nô lệ, giờ đây được quyền gọi Chúa là người anh em thừa nhận của mình, vị, khi chấp nhận thành ý của linh hồn, nói với linh hồn rằng: ‘Người yêu ơi, ôi nàng kiều diễm, ôi nàng xinh đẹp!’ (Sgs 4:1). Như thế tiếng kêu của Ngài ám chỉ đến những hoa trái nơi một cuộc xưng tội của lương tâm ngay lành… Chớ gì trời cao giúp cho tất cả anh em nhớ lấy những lời ấy mà sinh hoa kết trái, chuyển dịch chúng thành những việc làm thánh hảo, nhờ đó anh em trở nên vô trách cứ trước Vị Hôn Phu mầu nhiệm và được Chúa Cha thứ tha tội lỗi” (No. 16: "Le catechesi" [The Catecheses], Rome, 1993, pp. 79-80).
Anh Chị Em thân mến,
Bài ca vịnh của tiên tri Êzêkiên chúng ta vừa nghe là một bài ca hy vọng đối với Dân Chúa nơi lưu đầy. Vì tội tôn thờ ngẫu tượng, họ đã bị phân tán, nhưng Thiên Chúa sẽ thanh tẩy họ khỏi tội lỗi và mang họ trở về. Ngài sẽ tác tạo nên một Dân mới từ họ và sẽ ban cho họ một trái tim mới cunụng một thần trí mới Đấng thật sự là Thần Linh của Ngài. Với Thánh Phaolô, chúng ta thấy ở đây lời tiên tri về “tạo vật mới” được kiến tạo nên bởi các tín hữu, thành phần được hướng dẫn bởi Thần Linh của Chúa Kitô phục sinh.
(Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, tài liệu từ Vatican Press Office được Zenit phổ biến ngày 10/9/2003)