VAI TROØ LAØM MEÏ

  

Cuoái thaùng Baûy naêm 2002, trong khi chôø leân maùy bay töø Ñaïi Ñaûo Hawaii veà laïi Los Angeles sau 8 ngaøy ñi nghæ heø vôùi caû gia ñ́nh, toâi thaáy moät caûnh nhö theá naøy. Ñoù laø coù hai em beù, moät em gaùi ñoä 10 tuoåi vaø moät em trai ñoä 6 tuoåi. Hai em ñeàu laø ngöôøi Myơ. Em gaùi ñang ôû vôùi ngöôøi ñaøn baø AÙ Ñoâng maø toâi nghó raèng ñoù laø meï cuûa em, vaø em trai ôû vôùi ngöôøi ñaøn oâng Myơ chính goác maø toâi cho laø cha cuûa em. Ñeå leân maùy bay, ngöôøi ta thöôøng cho leân tröôùc nhöơng ngöôøi mua veù haïng nhaát, nhöơng ngöôøi ngoài trong xe laân, nhöơng ngöôøi ñaøn baø coù thai vaø treû em ñi moät ḿnh. Hai em nhoû treân ñaây thuoäc vaøo loaïi ñi moät ḿnh. V́ toâi thaáy ngöôøi ñaøn baø daăn em gaùi vaø ngöôøi ñaøn oâng daăn em trai ñeán ngay cöûa ñeå haønh khaùch leân maùy bay, trao cho nhaân vieân coù phaän söï. Sau khi caû hai ñeàu oâm hoân hai ñöùa nhoû raát aâu yeám, lieàn quay trôû veà choă haønh khaùch ngoài chôø. Tuy nhieân, toâi thaáy ngöôøi ñaøn oâng coù leơ laø ngöôøi cha naøy bieán maát ngay sau ñoù, trong khi ngöôøi ñaøn baø coù leơ laø meï naøy coøn ngoài chôø ôû ñoù, coù leơ cho ñeán khi thaáy maùy bay caùt caùnh, vôùi gioït leä long lanh treân ñoâi maét. Toâi khong hieåu ñöôïc hoaøn caûnh cuûa hai ngöôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø naøy vôùi hai ñöùa nhoû vaø moái lieân heä cuûa hoï vôùi chuùng ra sao. Nhöng, neáu quaû thaät hai ñöùa nhoû laø con cuûa hoï, th́ quaû nhieân, ngöôøi meï thieân veà t́nh caûm xuùc ñoäng vaø ngöôøi boá thieân veà lyù trí laïnh luøng. Ñoù laø lyù do, baûn chaát cuûa ngöôøi laøm cha vaø laøm meï hoaøn toaøn khaùc nhau, khaùc nhau ôû choă: trong khi “coâng cha nhö nuùi thaùi sôn”, moät h́nh aûnh cao caû vaø troåi vöôït, th́ “nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra”, moät h́nh aûnh daït daøo vaø traøn lan, ñuùng nhö nhaïc só Y Vaân ñaơ caûm nhaän vaø dieăn ñaït qua lôøi ca eâm ñeàm dieäu vôïi “loøng meï bao la nhö bieån thaùi b́nh daït daøo”. Tuy nhieân, duø laøm cha hay laøm meï, vai troø cuûa hoï cuơng coù moät nguoàn goác xuaát xöù vaø thôøi ñieåm khôûi söï töông töï nhö nhau, tuy caùch thöùc ñöôïc theå hieän khaùc nhau.

 

Nguoàn Goác Xuaát Xöù Vai Troø Laøm Meï

 

Tröôùc heát, nhö vai troø laøm cha ñöôïc phaùt xuaát chính yeáu töø nam tính cuûa con ngöôøi laøm cha theá naøo, th́ vai troø laøm meï cuơng theá, ñöôïc baét nguoàn töø nöơ tính cuûa con ngöôøi laøm meï nhö vaäy. Ñuùng theá, neáu ngöôøi laøm meï khoâng phaûi laø moät phuï nöơ, hoï seơ khoâng bao giôø coù theå laøm meï ñöôïc, v́ hoï khoâng coù nhöơng cô phaän veà sinh lyù ñeå thuï thai, cöu mang vaø sinh con, cuơng nhö khoâng coù nhöơng chöùc naêng veà taâm lyù, nhö thöông caûm, ḍu daøng, nhaăn naïi, aân caàn v.v. Nghóa laø, ôn goïi vaø thieân chöùc cuûa ngöôøi phuï nöơ tröôùc heát vaø treân heát laø laøm meï, chöù khoâng phaûi chæ laøm vôï hay ñeå laøm vôï. Phaûi chaêng ñoù laø lyù do, theo caûm thöùc vaø taäp tuïc coå truyeàn cuûa moät soá daân toäc, ñaëc bieät laø daân Do Thaùi, moät ngöôøi phuï nöơ maø son seû khoâng coù con laø moät ngöôøi phuï nöơ baát haïnh, voâ phuùc, khoâng soáng troïn ôn goïi vaø thieân chöùc chuyeân bieät laøm ngöôøi cuûa ḿnh, duø ngoaøi yù muoán vaø khaû naêng trôøi ban cho hoï (nhö ḅ truïc traëc veà sinh lyù). Rieâng phuï nöơ Vieät Nam, moät khi ñöôïc “cha meï ñaët ñaâu con ngoài ñoù” th́ thaân meänh chính yeáu cuûa hoï laø phaûi laøm sao coá sinh ra cho choàng noùi rieâng vaø cho nhaø choàng noùi chung, con ñaøn chaùu ñoáng, ñeå chaúng nhöơng chuùng coù theå noái doơi toâng ñöôøng beân choàng, neáu hoï thuoäc loaïi danh gia quí toäc, maø coøn ñeå theâm nhaân coâng laøm ruoäng laøm vöôøn nöơa, neáu gia ñ́nh thuoäc haïng leâ daân tieåu toát.

 

Chính v́ thaân phaän cuûa ngöôøi nöơ laø laøm meï maø neáu hoï khoâng soáng ôn goïi cao caû naøy cuûa ḿnh, hoï ñaơ ñi traùi vôùi ṇ̃nh luaät thieân nhieän ñöôïc Ñaáng Hoùa Coâng thöôïng trí aán ṇ̃nh. Töø ñoù, nhö thöïc teá cho thaáy, hoï seơ phaûi cḥu nhöơng haäu quaû khoân löôøng cuûa nhöơng ǵ laø traùi töï nhieân do hoï gaây ra maø hoï cöù chuû quan töôûng laø hay ho vaø thieän ích. Chaúng haïn, tröôøng hôïp ngöôøi nöơ chæ thích laøm ñeïp hôn laø laøm meï. Hoï sôï sinh con nhieàu seơ ḅ choùng giaø, heát ñeïp, heát duyeân, hay sôï cho con buù boä ngöïc cuûa hoï seơ khoâng coøn caêng phoàng, khoâng coøn söùc thu huùt nöơa. Boä ngöïc cuûa hoï laø ñeå laøm ñeïp hôn laø laøm meï, laøm vôï hôn laø laøm meï, töùc cho choàng hôn laø cho con, v́ choàng môùi bieát thöôûng thöùc noù vaø môùi laøm cho hoï caûm thaáy heát söùc khoaùi laïc. V́ chæ muoán laøm vôï hôn laøm meï, laøm ngöôøi ñeïp hôn laøm ngöôøi meï nhö theá, hoï ñaơ t́m heát caùch ñeå ngöøa thai, hay thaäm chí ngöøa khoâng ñöôïc th́ phaù thai, nhöơng phöông caùch nhaân taïo theo khoa hoïc naøy, nhö nghieân cöùu y khoa vaø thoáng keâ cho thaáy, caøng ngaøy giôùi phuï nöơ caøng ḅ ung thö ngöïc, thaäm chí coù ngöôøi chaúng coøn ngöïc ñaâu ñeå maø thu vôùi huùt, ñeå maø loâi vôùi cuoán. Chöa heát, nhöơng ñöùa con sinh ra khoâng bao giôø ñöôïc nuoâi baèng söơa meï, moät thöù söơa töï nhieân heát söùc boå beùo vaø thaám ñaäm t́nh meï con ñoù laïi ñöôïc vaét ñoå ñi cho ñôơ caêng nhöùc loàng ngöïc cuûa ngöôøi meï, traùi laïi, thay vaøo ñoù, nhöơng ñöùa con do huyeát nhuïc cuûa hoï sinh ra chæ ñöôïc nuoâi baèng söơa b́nh, söơa hoùa hoïc, söơa formula, söơa coâng thöùc, söûa phi chaát ngöôøi. Thaûo naøo con ngöôøi ôû nhöơng xaơ hoäi vaên minh chæ ñöôïc nuoâi baèng söơa formula, söơa coâng thöùc, neân coù xu höôùng soáng theo coâng thöùc, theo coâng baèng hôn laø yeâu thöông. Thaûo naøo con ngöôøi vaên minh ñöôïc nuoâi baèng hoùa chaát töø nhoû aáy caøng ngaøy caøng laïnh t́nh laïnh nghóa, chæ bieát höôûng thuï hôn laø phuïc vuï, chæ bieát soáng theo caù nhaân chuû nghóa hôn laø tinh thaàn ñaïi ñoàng, chæ bieát soáng quyeàn laøm ngöôøi hôn t́nh laøm ngöôøi, chæ bieát soáng theo xu höôùng duy thöïc duïng, caùi ǵ coù lôïi tröôùc maét laø nhaøo voâ, baát chaáp löông taâm vaø nguyeân taéc luaân lyù phoå quaùt v.v. Bôûi theá, coù theå noùi, neáu ngaøy xöa “phuùc ñöùc taïi maău” theá naøo th́ ngaøy nay “aùc haïi taïi maău” cuơng nhö vaäy.

 

Thôøi Ñieåm Khôûi Söï Vai Troø Laøm Meï

 

Neáu vai troø laøm meï ñöôïc xuaát xöù baét nguoàn töø nöơ tính cuûa ngöôøi phuï nöơ th́, nhö vai troø laøm cha ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø khi laøm choàng theá naøo, vai troø laøm meï cuơng ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø vai troø laøm vôï nhö vaäy. Ñieàu naøy khoûi noùi ai cuơng nhaän thaáy heát söùc hieån nhieân laø nhö theá. Phaûi, khoâng laøm meï, duø laø ḅ hieáp hay trao thaân ngoaïi hoân, hoaëc laø baèng vieäc cho möôùnn töû cung ñi nöơa, ngöôøi nöơ seơ khoâng bao giôø coù theå laøm meï, cuøng laém chæ laøm meï nuoâi hay meï gheû khi khoâng theå coù con. V́ vai troø laøm meï ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø vai troø laøm vôï nhö theá maø ngöôøi vôï baét ñaàu laøm meï töø giaây phuùt trao thaân cho choàng ḿnh, moät taùc ñoäng cho thaáy hoï saün saøng chaáp nhaän söï soáng phaùt xuaát töø choàng ñeå bieán söï soáng naøy thaønh moät con ngöôøi cuï theå. Chính v́ vai troø laøm meï ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø giaây phuùt ngöôøi vôï trao thaân cho choàng nhö theá, maø, kinh nghieäm cho thaáy, nhöơng ngöôøi vôï naøo chæ trao thaân ñeå höôûng laïc thuù nhuïc duïc, sau ñoù chaúng may coù con, hoï thöôøng seơ ñi ñeán choă phaù thai, hay phaûi baát ñaéc dó sinh ra “cuûa nôï” ñoù, ñöùa beù cuơng chaúng maáy choác seơ trôû thaønh ñöùa treû moà coâi baát ñaéc dó, v́ meï cuûa noù ly ḍ boá noù ñeå laáy choàng khaùc v.v. Thoáng keâ ngaøy nay cho thaáy vôï ly ḍ choàng nhieàu hôn choàng ly ḍ vôï phaûi chaêng laø chöùng côù cho thaáy phuï nöơ thích laøm ñeïp hôn laøm meï, thích ñöôïc yeâu hôn thöông yeâu? Traùi laïi, nhöơng ngöôøi vôï heát söùc muoán coù con, hoï cuơng seơ heát söùc gaén boù vôùi choàng, chaúng nhöơng tröôùc khi coù con maø coøn caû sau khi sinh con nöơa. V́ nh́n thaáy con laø hoï thaáy choàng, vaø nh́n thaáy choàng laø hoï thaáy con, khoâng bao giôø coù söï taùch bieät giöơa choàng vaø con, chaúng nhöơng nôi taâm trí cuûa hoï maø coøn trong ñôøi soáng cuûa hoï nöơa. Bôûi theá, hoï khoâng bao giôø boû con hoï ñeå ñi t́m haïnh phuùc rieâng tö cuûa ḿnh, hay khoâng theå naøo boû choàng ñeå moät ḿnh giaønh ñoäc quyeàn giöơ con. Coù theå noùi, neáu con caùi laø hoa traùi cuûa t́nh yeâu vôï choàng, th́ loøng muoán coù con, hay t́nh yeâu thöông con cuûa caû hai vôï choàng, hay ít laø cuûa moät trong hai ngöôøi, cuơng laø yeáu toá quyeát lieät ñeå baûo döôơng haïnh phuùc hoân nhaân cuơng nhö ñeå xaây döïng maùi aám gia ñ́nh vaäy.

 

V́ vai troø laøm meï ñöôïc baét nguoàn töø vai troø laøm vôï, do ñoù, ngöôøi nöơ naøo soáng ñuùng vai troø laøm vôï cuûa ḿnh seơ thöïc söï laø moät ngöôøi meï toát laønh, ngöôïc laïi cuơng theá, ngöôøi nöơ naøo soáng troïn vai troø laøm meï cuûa ḿnh cuơng seơ thöïc söï laø moät ngöôøi vôï hieàn thuïc. Ngöôøi meï naøo noùi raèng ḿnh thöông con maø laïi höơng hôø vôùi choàng, khinh thöôøng choàng, thaäm chí ly ḍ choàng laø ngöôøi meï löøa doái con caùi. Ngöôøi vôï naøo noùi raèng ḿnh thöông choàng maø laïi ñua ñoøi thôøi trang hôn chaêm soùc con caùi, chieàu choàng hôn chieàu con, thaäm chí haát huûi con caùi khi chuùng khoâng ñöôïc nhö yù cuûa ḿnh hay cuûa choàng, laø ngöôøi vôï ṇnh choàng hôn thöông choàng, moät luùc naøo ñoù khoâng ñöôïc choàng ñaùp öùng nhö loøng mong öôùc, hoï seơ baát caàn caû choàng laăn con. Theá nhöng, laøm theá naøo ñeå bieát ñöôïc moät ngöôøi vôï thöïc söï ñaơ ñoùng ñuùng vai troø laøm meï cuûa hoï?

 

Caùch Thöùc Theå Hieän Vai Troø Laøm Meï

 

Neáu vai troø laøm meï ñöôïc xuaát xöù baét nguoàn töø nöơ tính cuûa ngöôøi ñaøn baø, cuơng nhö ñöôïc baét ñaàu khôûi söï töø khi laøm vôï nôi taùc ñoäng trao thaân cho choàng ñeå laơnh nhaän tinh chaát söï soáng töø choàng, th́ vai troø laøm meï cuûa ngöôøi nöơ laø vai troø laøm meï cuûa söï soáng. Thaät vaäy, neáu vai troø laøm cha ñöôïc theå hieän treân heát ôû traùch nhieäm vaø khaû naêng cuûa hoï trong vieäc giaùo duïc con caùi hôn laø ôû phaän söï cuûa hoï ñi laøm nuoâi con, th́ vai troø laøm meï cuơng ñöôïc theå hieän moät caùch chuyeân bieät vaø thöïc teá nhaát nôi vieäc chaêm soùc söï soáng ngay töø khi noù vöøa xuaát hieän nhö moät maàm thai trong loøng ḿnh, cho ñeán khi söï soáng aáy thaønh h́nh ngöôøi ra chaøo ñôøi, vaø sau ñoù phaùt trieån taàm voùc laøm ngöôøi vaøo ñôøi.

 

Ñuùng theá, maàu nhieäm söï soáng, duø tinh chaát cuûa noù ñöôïc phaùt xuaát töø thaân theå ngöôøi cha, song laïi ñöôïc gaén lieàn vôùi thaân phaän ngöôøi meï. Söï soáng gaén lieàn vôùi thaân phaän ngöôøi meï ñeán noăi, ngöôøi meï baáy giôø haàu nhö coù toaøn quyeàn sinh töû treân söï soáng naøy. Neáu ngöôøi meï pro-choice phoø quyeàn töï quyeát nhaát ṇ̃nh phaù thai th́ söï soáng voâ toäi baát löïc cuơng khoâng theå choáng cöï vaø toàn taïi. Neáu ngöôøi meï cheát baát ñaéc kyø töû th́ söï soáng cuơng trieät tieâu theo hoï. Neáu ngöôøi meï aên uoáng ñaøng hoaøng, söï soáng thöôøng seơ ñaày ñuû döôơng chaát ñeå chaúng nhöơng phaùt trieån trong töû cung cuûa hoï maø coøn sung söùc trong cuoäc soáng sau khi ra ñôøi nöơa. Traùi laïi, neáu ngöôøi meï nghieän huùt x́ ke maù tuùy, hay thuoác laù, hoaëc cho duø caàn phaûi uoáng thuoác truï sinh ñeå tṛ beänh cuûa ḿnh trong thôøi gian cöu mang ñi nöơa, söï soáng coù nguy cô seơ trôû thaønh moät ñöùa beù chaäm phaùt trieån sau naøy. Neáu ngöôøi meï quaù vaát vaû naëng nhoïc laøm vieäc veà phaàn xaùc, hay quaù lo aâu phieàn muoän trong taâm hoàn trong thôøi gian cöu mang, söï soáng coù theå seơ ḅ xaåy thai v.v. Toùm laïi, söï soáng hoaøn toaøn leä thuoäc vaøo ngöôøi meï, vaø ngöôøi meï trong thôøi gian cöu mang söï soáng chaúng nhöơng laøm chuû söï soáng maø coøn soáng cho söï soáng nöơa, moät tinh thaàn yeâu thöông caùi ruoät tḥt thuoäc veà ḿnh ñoù baét ñaàu trieån nôû thaønh baûn naêng vaø chöùc naêng cuûa vai troø laøm meï nôi ngöôøi con gaùi baét ñaàu coù con.

 

Thaät vaäy, neáu vai troø laøm boá chính yeáu laø ôû choă giaùo duïc con caùi, baèng chính ñôøi soáng laøm ngöôøi cao caû “nhö nuùi thaùi sôn” neâu göông cho con, laøm con caûm meán, kính phuïc vaø ngöôơng moä theá naøo, th́ vai troø laøm meï chính yeáu laø ôû choă soáng cho con caùi, soáng moät ñôøi “bao la nhö bieån thaùi b́nh daït daøo” nhö vaäy, baèng moät con tim “nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra”, chaúng nhöơng ñöôïc toû hieän qua thôøi gian cöu mang, maø coøn trong thôøi gian chuùng phaùt trieån veà theå lyù laăn taâm lyù nöơa. Khoâng theå t́m ñaâu ra ngoaøi nôi ngöôøi meï nhöơng h́nh aûnh nhö aáp uû con, baèng caùch aüm con vaøo loøng vaø vaïch vuù cho con buù laø h́nh aûnh tuyeät vôøi nhaát maø chæ coù ôû nôi ngöôøi phuï nöơ, moät h́nh aûnh ngöôøi meï chia seû chaát soáng cuûa ḿnh cho con ḿnh. H́nh aûnh vöøa laøm heát vieäc naøy vieäc kia trong nhaø vöøa troâng chöøng con, luùc naøo cuơng sôï con ḅ nguy hieåm, thaáy con taäp teănh böôùc ñi khoâng vöơng ḅ ngaơ xuoáng ñaát, lieàn chaïy ñeán beá ngay con leân, laáy tay xoa choă ñau cuûa con roài ñaùnh choă ñaát laøm cho noù vaáp ñoù ñeå doă con nín khoùc. H́nh aûnh chieàu con quaù baûo con khoâng ñöôïc nöơa, chæ bieát aâm thaàm khoùc moät ḿnh, hay h́nh aûnh thaáy con ḅ boá ñaùnh th́ leân tieáng can thieäp, “anh ñaùnh em ñi ñöøng ñaùnh noù nhö theá”. H́nh aûnh nhoû nheï khuyeân con sau khi chuùng ḅ boá chuùng la maéng, thaäm chí traùch choàng tröôùc maët chuùng ñeå goïi laø an uûi chuùng, “boá con noùng tính quaù tay, con bieát roài maø, ñöøng chaáp oâng aáy”, “ai baûo moăi laàn oâng aáy uoáng röôïu vaøo con laïi toû thaùi ñoä nhö theá” v.v., laøm chuùng laïi caøng leân nöôùc khoâng coi boá ra ǵ. H́nh aûnh giaáu choàng duùi cho con nhöơng ǵ con ñoøi, thaäm chí caû tröôøng hôïp bieát chaéc chaén noù xin tieàn ñeå ñi chôi côø baïc, huùt saùch, laøm baäy, v́ hy voïng raèng nhôø ñoù, nhôø t́nh yeâu cuûa ḿnh ñoù, noù seơ söûa ñoåi con ngöôøi, “laàn naøy thoâi nheù”, “ñaây laø laàn cuoái nghe con” v.v.

 

Duø sao ñi nöơa, taän ñaùy loøng, khoâng bao giôø ngöôøi meï muoán cho con ḿnh trôû thaønh hö thaân maát neát. Baø laøm ǵ cuơng chæ mong cho con ñöôïc laønh maïnh veà phaàn xaùc cuơng nhö laønh thaùnh veà tinh thaàn. Cuoäc ñôøi laøm meï thaät söï laø cuoäc soáng cho choàng cho con, hoaøn toaøn hy sinh phuïc vuï cho ñôøi, nhöơng hy sinh, ñoâi khi hay nhieàu khi, khoâng ñöôïc ai bieát ñeán, traùi laïi, thaäm chí coøn ḅ choàng coi thöôøng phuû nhaän, coøn ḅ con keâu ca laïm duïng, coøn ḅ ñôøi leân aùn: “con hö taïi meï, chaùu hö taïi baø”. Toùm laïi, khaùch quan maø noùi, moät khi ñeà caäp ñeán vai troø laøm meï laø ñeà caäp ñeán vai troø cuûa moät con ngöôøi hoaøn toaøn soáng cho ñôøi hôn laø cho ḿnh, cho ñi hôn nhaän laơnh, hay ñuùng hôn, nhaän laơnh ñeå cho ñi. Nhaän laơnh töø trôøi, vôùi baûn chaát vaø theå chaát nöơ nhaân, nhaän laơnh töø choàng, vôùi tinh chaát söï soáng. Neáu vai troø laøm cha ñöôïc theå hieän nôi vai troø laøm ngöôøi cuûa nam nhaân theá naøo, th́ vai troø laøm meï cuơng ñöôïc theå hieän nôi vai troø laøm ngöôøi cuûa nöơ giôùi nhö vaäy. Tuy nhieân, neáu vai troø laøm ngöôøi cuûa ngöôøi cha trong vieäc giaùo duïc con caùi laø ôû caùi theá giaù vaø uy tín cuûa oâng, th́ vai troø laøm ngöôøi cuûa ngöôøi meï trong vieäc chaêm lo saên soùc chaúng nhöơng cho con caùi maø coøn cho caû choàng ḿnh chính laø ôû taám loøng töø aùi vaø bao dung cuûa baø. Thaät vaäy, neáu ôn goïi laøm ngöôøi noùi chung cuûa taát caû moïi con ngöôøi soáng treân traàn gian naøy laø ôn goïi soáng cho nhau, moät ôn goïi duy nhaát laøm cho con ngöôøi ñaït ñeán taàm voùc thaønh nhaân cuûa ḿnh, nhôø ñoù hoï coù theå chieám höôûng moät haïnh phuùc chaân chính vaø troïn veïn, th́ ôn goïi laøm ngöôøi ñöôïc theå hieän soáng ñoäng nhaát vaø cuï theå nhaát nôi vai troø laøm meï cuûa ngöôøi phuï nöơ vaäy. Coù theå noùi, laøm ngöôøi chính laø ôû choă bieát ñoùng vai troø laøm meï, vaø vai troø laøm meï chính laø soáng troïn ôn goïi laøm ngöôøi cuûa ḿnh.

 

 

Taâm Phöông Cao Taán Tónh,

(Baøi chia seû cho buoåi phaùt thanh Vui Möøng Vaø Hy Voïng 36, 22/9/2002)

 




VAI TR̉ LÀM MẸ

C Ủ A N Ữ G I Ớ I
 


Trần Mỹ Duyệt

 




Khi nói về vai tṛ làm mẹ, nhiều người cho rằng đề tài này dễ bàn và dễ nói hơn vai tṛ làm cha hay làm bố. Thật ra dù là cha hay mẹ, th́ sự gắn bó và cần thiết cho người con vẫn là những ǵ không thể thiếu sót trong cuộc sống tinh thần, thể xác và tâm lư của người con. Như tôi đă tŕnh bày trong kỳ phát thanh trước, người cha cũng phải có trách nhiệm trực tiếp đến tương lai con cái. Vẫn phải dành nhiều giờ cho con cái v́ sự cần thiết và những gắn bó chặt chẽ với con cái trong lănh vực tâm lư phát triển và giáo dục. V́ những ràng buộc chặt chẽ của người mẹ với người con ngay trong những ngày tháng c̣n trong thai kỳ, cũng như sau này khi em chào đời đă làm cho vai tṛ làm mẹ của người phụ nữ trở thành mật thiết, gắn liền với cuộc sống người con hơn. Do đó, khi đề cập tới vai tṛ làm mẹ, th́ đặc tính giáo dục phải được kể là ưu tiên và cần thiết nhất.

Một nhận xét có tính cách giáo dục, đó là: “Muốn giáo dục một đứa trẻ, th́ phải giáo dục nó 20 năm trước khi đứa bé đó chào đời”. Lời phát biểu này có vẻ khoa ngôn và mang nhiều tính cách lư thuyết, nhưng nếu để tâm suy nghĩ, th́ những lời ấy không có ǵ là cao vời lư thuyết. Ngược lại, nó rất thực tế và cần thiết do sự gắn bó, mật thiết của người mẹ mà ảnh hưởng giáo dục của bà đối với con bà. Người Việt Nam có câu: “Phúc đức tại mẫu”. Ư nói, cái phúc đức của người con kín múc từ nơi người mẹ. Hoặc cũng có thể là người con nào đó sẽ thấy ḿnh thật có phúc v́ có một người mẹ gương mẫu, đạo hạnh và biết cách giáo dục con.

Rất tiếc h́nh ảnh đẹp của nữ giới đang gặp nhiều biến rạng trong thế giới và xă hội ngày nay. Người ta đă dùng h́nh ảnh, thân xác và tất cả sự quyến rũ của nữ giới để đầu tư vào những mục đích thương mại, đôi khi mang mầu sắc chính trị và tôn giáo nữa. Do đó, h́nh ảnh của một phụ nữ với vai tṛ làm mẹ đang bị mờ ảo, cuốn hút vào trào lưu văn hóa và lối sống hiện nay. Trước hiện tượng xă hội ấy nhiều bà mẹ tốt thật sự cảm thấy lúng túng và khó nhận định chỗ đứng của ḿnh. Điều này cũng khiến cho nhiều người con hoang mang và tự hỏi, mẹ tôi là ai?

Thật vậy, một trong những điểm đen làm cho bức tranh người mẹ trở thành mất vẻ duyên dáng, dễ thương là thái độ chủ động của nữ giới trong vấn đề ly thân ly dị. Điều này dường như đi ngược lại với những nét đẹp truyền thống và bản tính cố hữu của nữ giới là t́m gặp và hạnh phúc với mái ấm gia đ́nh, trong đó có việc sinh sản, giáo dục và thương yêu con cái. Do hành động chủ động trong hầu hết các cuộc ly thân, ly dị, nhiều người phụ nữ đă làm mất đi tính chất cao cả của vai tṛ làm mẹ của họ. Bởi v́ ai cũng biết rằng, dù ǵ đi nữa, th́ phụ nữ cũng không thể nào làm tṛn vai tṛ làm mẹ, nếu như trong gia đ́nh thiếu vắng bóng h́nh của người cha, người chủ gia đ́nh. Những cuộc khảo cứu tâm lư và xă hội cũng cho hay, người phụ nữ trong các gia đ́nh thiếu vắng đàn ông, thiếu vắng người chồng đă tỏ ra rất nhiều lúng túng và hầu như khó ḷng giải quyết trong nhiều trường hợp. Một thí dụ điển h́nh như thay một bóng đèn trong pḥng ngủ hay pḥng tắm chẳng hạn.

Ngoài ra, v́ quá chú trọng vào nét đẹp thể xác, nhiều phụ nữ đă vô t́nh làm mất đi nét đẹp tâm linh là những đức tính cần thiết để làm nên một người phụ nữ, nhất là một người mẹ. Điều này cũng đang làm cho h́nh ảnh của người mẹ trong nhiều gia đ́nh trở nên kém vẻ hấp dẫn. Nhiều phụ nữ trong nhiều gia đ́nh ngày nay hầu như chỉ chú trọng vào việc tu sửa sắc đẹp bên ngoài của ḿnh. Họ băn khoăn, lo lắng đến việc sửa mũi, chống cằm, nâng ngực, hút mỡ bụng, xâm chân mày, mí mắt, viền môi hơn việc chuyên tâm học hỏi và hiểu biết những điều cần thiết trong việc giáo dục con cái. Nhiều phụ nữ ngày nay rành rẽ và am tường đến chuyên nghiệp về các cách thức làm đẹp cho thân xác, nhưng ngược lại, rất yếu kém và hầu như không biết ǵ đến lănh vực tâm lư, giáo dục con cái. V́ mất nhiều thời giờ vào việc trang điểm, mua sắm, hoặc xe xua với người này, người khác, nên nhiều người mẹ đă không c̣n giờ cho con, cho việc giáo dục, nhất là làm gương sáng cho con.

Sau cùng, nhiều phụ nữ ngày nay đă tỏ ra quá ích kỷ, nếu không muốn nói là đă chỉ sống cho họ, cho những khát vọng cuồng nhiệt của t́nh cảm và t́nh dục của họ. V́ mục đích ấy, nhiều người đă ngừa thai, phá thai, đến độ không c̣n khả năng sinh sản. Phần lớn những phụ nữ này đă để lại những dấu vết đau khổ không những cho chính họ mà c̣n cho con cái họ. Tại những trung tâm điều trị tâm thần, trong những chương tŕnh cho người tàng tật hay khuyết tật về tinh thần và thể lư đă cho thấy rơ điều này. Có những phụ nữ v́ nếp sống buông túng, say sưa, nghiện hút, hoặc v́ quá chú trọng vào những hưởng lợi dục vọng đến độ đă sinh ra những người con tật nguyền. Sự có mặt và cuộc đời của các em là một nhân chứng sống động và hùng hồn cho những hưởng thụ và ích kỷ của cha hoặc mẹ em, nhất là mẹ em. Rất tiếc, là nhiều bà mẹ này vẫn không nhận ra lỗi lầm của họ, ngược lại đă đổ lổi cho trời, phật, hoặc tuổi tác, hay bất cứ một lư do nào khác.

Thật ra, ba nguyên nhân tiêu cực trên không làm cho hào quang của các bà mẹ bị giảm sút nếu đem so sánh với tấm ḷng trời biển của người mẹ, nhưng nếu có thể trách được, th́ tại sao ta không làm. Đó là những điểm thực hành mà thiết tưởng nếu để ư, nhiều phụ nữ sẽ tránh được những thảm trạng cho chính bản thân họ, mà c̣n làm ích cho thế hệ con cháu họ sau này. Một điều làm cho nữ giới hănh diện và cần thiết để xét xem về ḿnh khi nhắc nhở đến vai tṛ làm mẹ, đó là câu nói thời danh của Anphôngxô, Đấng Sáng Lập Ḍng Chúa Cứu Thế, là: “Tất cả những ǵ tôi có, đều do mẹ tôi ban cho”. Hoặc câu: “Phúc đức tại mẫu” của Việt Nam, là ánh hào quang ngời sáng trên vương miện của một bà mẹ.

Tâm lư phát triển và tâm lư giáo dục cho hay, ngay từ khi em bé được hoài thai trong ḷng thai mẫu, em đă mang trọn vẹn những ǵ mà cha em và mẹ em cho em. Từng ngày, và từng giờ em lớn lên, sống bằng những ḍng máu nóng của mẹ, và ảnh hưởng từng hơi thở, lời nói, hay một tác động nhỏ của mẹ. Chính v́ thế, khi lọt ḷng mẹ, dù em chưa nh́n thấy mẹ em là ai, nhưng bản năng và sức cuốn hút của người mẹ đă cho em biết rơ ràng chỉ có một người nào đó mới chính là mẹ em. Và rồi em hoàn toàn lệ thuộc vào người ấy. Đó cũng là sức mạnh vô h́nh và siêu việt của người mẹ, nằm trong hai thiên chức cao cả nhất của người phụ nữ, như tôi đă có dịp tŕnh bày là thiên chức làm vợ và làm mẹ.

Tóm lại, trong những nghịch cảnh của những thay đổi về văn hóa và môi trường sống, thiết tưởng phụ nữ Việt Nam nên suy nghĩ trở lại và t́m về với cội nguồn dân tộc. Họ nên nắm giữ tất cả những truyền thống tốt và học hỏi thêm từ những nền văn hóa mới và môi trường ḿnh đang sống. Có như thế, họ mới giữ được giống ṇi, giữ được văn hóa, giữ được truyền thống của dân tộc, nhất là họ mới đóng góp cho đời những tác phẩm tuyệt vời của t́nh thương yêu và sự hy sinh cao cả qua những người mà họ được hănh diện goị là con. Oâi! Đẹp thay thiên chức làm mẹ của nữ giới.