Thư Mục vụ Hội đồng Giám mục
Việt Nam
gửi Cộng đồng Dân
Chúa
VỀ
MÔI TRƯỜNG GIÁO
DỤC
GIA Đ̀NH CÔNG GIÁO
Kính gửi Cộng
đồng Dân Chúa Việt Nam
LỜI MỞ
1- Chúng tôi,
Hồng y, Tổng Giám mục và Giám mục thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam, xin gửi
tới anh chị em lời chào thân ái và lời cầu chúc b́nh an trong Chúa Kitô.
2- Ư thức sứ mạng
giáo huấn được trao phó cho những chủ chăn, dịp Đại hội của Hội đồng Giám
mục lần thứ X năm 2007 tại Hà Nội, chúng tôi đă gửi đến anh chị em Thư Chung
với chủ đề “Giáo dục hôm nay, xă hội và Giáo Hội ngày mai”. Chúng tôi vui
mừng thấy Thư Chung này đă được đón nhận và áp dụng với những sáng kiến
phong phú tại các Giáo phận. Xin cám ơn anh chị em đă nhiệt t́nh hưởng ứng
lời mời gọi của chúng tôi để cộng tác phần ḿnh vào nền giáo dục đức tin và
văn hóa, nhằm xây dựng Giáo Hội và xă hội Việt Nam, hôm nay và tương lai.
3- Tiếp nối tinh
thần Thư Chung 2007 về giáo dục Kitô giáo, năm nay chúng tôi mời gọi anh chị
em hăy cùng với chúng tôi suy tư và hành động để góp phần chấn chỉnh môi
trường giáo dục tại gia đ́nh (x. Thư Chung 2007, số 38). Giáo dục tại gia
đ́nh là vấn đề quan trọng và cần thiết, tạo tiền đề cho việc phát triển nền
giáo dục nói chung, v́ gia đ́nh là nền tảng của Giáo Hội và xă hội. Nếu nền
tảng gia đ́nh được củng cố chắc chắn, Giáo Hội và xă hội tương lai sẽ phồn
thịnh và phát triển. Qua Thư Mục vụ này, chúng tôi muốn bày tỏ mối ưu tư đối
với hiện trạng gia đ́nh Việt Nam và nêu lên những đề nghị cụ thể để góp phần
canh tân mục vụ trong lănh vực này, một lănh vực căn bản của đời sống con
người và đời sống Giáo Hội.
I- NỀN TẢNG CỦA VIỆC GIÁO
DỤC GIA Đ̀NH
4-
Gia đ́nh trong ư định của Thiên Chúa là
nơi giáo dục t́nh yêu
Thiên
Chúa là T́nh Yêu (1 Ga 4,8). Chính v́ yêu thương mà từ hư vô Ngài đă tạo
dựng con người giống h́nh ảnh Ngài để thông ban cho họ vinh quang vĩnh cửu.
Ngài dựng nên con người có nam có nữ, tuy khác biệt về phái tính nhưng hoàn
toàn b́nh đẳng với nhau và bổ túc cho nhau.Ngài ban cho họ có khả năng yêu
mến để hướng về những ước vọng chân chính tốt lành. Nơi đời sống hôn nhân,
t́nh yêu liên kết người nam và người nữ cách mật thiết đến nỗi họ không c̣n
phải là hai, mà chỉ là một xương một thịt. T́nh yêu hôn nhân c̣n phản ánh
chính t́nh yêu của Thiên Chúa và được Chúa chúc lành.
5-
Gia đ́nh là mái trường đầu tiên của Con
Thiên Chúa nhập thể
Khi
sinh xuống trần gian, Đức Giêsu đă sống trong một gia đ́nh. Người có một quê
hương, có cha có mẹ và hàng xóm láng giềng. Những người đồng hương biết rơ
Người là “con bác thợ mộc” và “mẹ Người là bà Maria” (Mt 13,55). Thánh Giuse
và Đức Maria đă nuôi dưỡng và giáo dục Hài Nhi Giêsu ngay từ lúc chào đời.
Chính trong khung cảnh gia đ́nh, Đức Giêsu đă học những bài học căn bản về
đời sống đức tin và văn hóa. Về phần Đức Giêsu, “Người
tuân phục hai ông bà” (Lc 3,51). Có thể nói, lối giáo dục của
Thánh Giuse và Đức Maria đă góp phần làm phong phú lời giảng dạy của vị Ngôn
sứ thành Nazareth sau này. Người đă vận dụng những ca dao tục ngữ, những
h́nh ảnh b́nh dân của nền văn hóa địa phương để rao giảng Nước Trời. Như thế,
gia đ́nh Nazareth cho thấy tầm quan trọng của gia đ́nh trong việc giáo dục.
Thánh Gia thất chính là mẫu gương cho các gia đ́nh, nhất là những người làm
cha mẹ, trong mọi nền văn hóa và môi trường xă hội.
Là Con
hiếu thảo của một gia đ́nh, Đức Giêsu cũng là Con yêu dấu của Chúa Cha.
Chính Chúa Cha đă xác nhận điều đó: “Đây
là con yêu dấu của Ta, Ta hài ḷng về Người. Các ngươi hăy vâng nghe lời
Người” (Mt 17,5). Người luôn lo lắng chu toàn sứ mạng của Chúa
Cha, từ thời niên thiếu, khi ở lại trong Đền Thờ giữa các bậc tiến sĩ, cho
đến giờ phút khổ nạn thập giá. Đức Giêsu đă luôn thể hiện ư Chúa Cha trong
lời nói cũng như việc làm. Vâng phục thánh ư Chúa Cha chính là lương thực
của Người (x.Ga 4,34).
6-
Gia đ́nh diễn tả t́nh yêu giữa Chúa Giêsu
và Giáo Hội
Trong
Cựu Ước, cácNgôn sứ thường mượn h́nh ảnh hôn nhân để diễn tả mối liên kết
giữa Thiên Chúa và Dân Ngài. Sau này, Thánh Phaolô c̣n cụ thể hơn khi dùng
h́nh ảnh khế ước t́nh yêu nam nữ để diễn tả mối gắn bó giữa Đức Giêsu và
Giáo Hội (x. Ep 5,21 tt). Hôn nhân công giáo được nâng lên hàng bí tích, trở
thành dấu chỉ và khí cụ của t́nh yêu giữa Đức Kitô và Giáo Hội. Đó là t́nh
yêu quảng đại, hy sinh và hiến mạng sống v́ người ḿnh yêu. V́ thế, như Đức
Kitô đă làm gương qua việc Người hiến ḿnh v́ Giáo Hội, t́nh nghĩa vợ chồng
phải được xây dựng trên mẫu mực nền tảng đó. Đức Gioan Phaolô II nhắc lại
điều này trong Tông huấn về gia đ́nh: “Hôn
nhân của những người đă lănh nhận bí tích Thánh Tẩy trở nên biểu tượng thật
của giao ước mới và vĩnh cửu được kư kết trong máu Đức Kitô. Thánh Thần mà
Chúa Cha đă đổ tràn xuống, ban cho họ một trái tim mới và làm cho cả người
nam và người nữ có khả năng yêu thương nhau như Đức Kitô đă yêu thương chúng
ta” (Tông huấn Gia Đ́nh,
số 13).
7-
Gia đ́nh là mái trường giáo dục t́nh hiệp thông
“Gia
đ́nh, được thiết lập do t́nh yêu và được sinh động cũng do t́nh yêu, là cộng
đồng các ngôi vị: đôi bạn nam và nữ, cha mẹ và con cái, họ hàng. Bổn phận
đầu tiên của gia đ́nh là trung thành sống thực tại của sự hiệp thông...
” (Tông huấn Gia Đ́nh, số
18). Mối hiệp thông này được củng cố và phát triển nhờ t́nh tương thân tương
ái và nhờ sự nâng đỡ lẫn nhau trong đời sống nhân bản cũng như đời sống đức
tin. Quả vậy, nếu mọi thành viên trong gia đ́nh sống thuận ḥa và đùm bọc
lẫn nhau, gia đ́nh sẽ trở nên ấm cúng. T́nh hiệp thông giữa các thành viên
trong một gia đ́nh sẽ góp phần củng cố gia đ́nh nhân loại và gia đ́nh Thiên
Chúa, tức là Giáo Hội.
8-
Gia đ́nh là mái trường giáo dục ḷng hiếu thảo và thờ phượng Thiên Chúa
Luật
Cựu Ước đă đề cập đến ḷng hiếu thảo đối với cha mẹ ngay sau khi nói đến bổn
phận thờ phượng của con người đối với Thiên Chúa trong ba giới răn đầu. Điều
đó cho thấy t́nh tương thân tương ái trong gia đ́nh đi liền với việc tôn thờ
Thiên Chúa. Nói cách khác, hiếu thảo với các bậc sinh thành dưỡng dục là bổn
phận quan trọng chỉ đứng sau việc thờ phượng Thiên Chúa. Tiếp đó, các tác
giả văn chương khôn ngoan đă ca tụng những người con hiếu thảo. Hiếu thảo
không chỉ là việc đền đáp nghĩa sinh thành, nhưng c̣n v́ “Ai
thờ cha th́ bù đắp lỗi lầm, ai kính mẹ th́ tích trữ kho báu… ai tôn vinh cha
sẽ được trường thọ, ai vâng lệnh Đức Chúa sẽ làm cho mẹ an ḷng”
(Hc 3, 3-6). Có thể nói, việc tôn thờ Chúa bảo đảm cho hạnh phúc gia đ́nh và
việc thảo kính cha mẹ là bổn phận thiết yếu đối với những ai yêu mến Chúa và
muốn nên trọn lành. Gia đ́nh chính là chiếc nôi ấp ủ, là mái trường đào tạo
con người biết thực hành bổn phận cao quư này.
II- GIA Đ̀NH TRONG BỐI CẢNH
VIỆT NAM HÔM NAY
9-
Nhận định chung
Xă hội
Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung đang chuyển ḿnh cách mạnh mẽ với
những thay đổi tích cực nhưng cũng với những mất mát to lớn, trong đó đáng
kể nhất là những giá trị cơ bản liên quan đến sự bền vững của hôn nhân–gia
đ́nh và t́nh liên đới giữa các thành viên. Xin anh chị em cùng với chúng tôi
nhận định về t́nh trạng gia đ́nh Việt Nam trong xă hội hôm nay để t́m ra
hướng đi mục vụ đáp ứng những nhu cầu thiết thực và cấp bách này.
10-
Những khủng hoảng gia đ́nh
Là
người Việt Nam, chúng ta tự hào về một truyền thống gia đ́nh trên thuận dưới
ḥa, trong đó ḷng hiếu thảo có vị trí quan trọng đối với đời sống gia đ́nh
và xă hội. Có thể nói đó là một yếu tố căn bản để con người có thể thành
nhân và thành tài. Nhưng truyền thống tốt đẹp đó đang có nguy cơ bị xói ṃn
và mai một. Có những gia đ́nh đang trở thành một thứ quán trọ thay v́ là tổ
ấm yêu thương. Có nhiều người cao tuổi bị con cái bỏ rơi, không nơi nương
tựa. Nạn bạo hành gia đ́nh c̣n khá phổ biến, đặc biệt nhiều phụ nữ chưa được
tôn trọng và yêu thương xứng đáng với phẩm giá con người. Tỷ lệ ly hôn ngày
càng gia tăng và hậu quả là những trẻ em thất học, trẻ em bỏ nhà đi bụi đời
ngày càng nhiều. Những phương tiện thông tin đề cập thường xuyên đến nhiều
vụ việc tội phạm mà cả nạn nhân và hung thủ đều là vị thành niên. Phần lớn
những em này đều xuất thân từ những gia đ́nh bất ḥa, ly tán và đổ vỡ. Cùng
với những mâu thuẫn và khủng hoảng gia đ́nh, những con số thống kê cho thấy
nạn phá thai càng ngày càng nghiêm trọng, ngay cả nơi những em c̣n ở độ tuổi
học tṛ. Cùng với những hậu quả tất yếu về thể lư, hành động phá thai đă để
lại những vết thương tâm lư thê thảm nơi đương sự và những người có liên
quan
11-
Gia đ́nh trước ảnh hưởng của toàn cầu hóa và di dân
Cuộc
sống của người Việt Nam trước đây gắn liền với nông thôn. Mọi sinh hoạt xă
hội, kinh tế, văn hoá và tôn giáo đều diễn ra trong phạm vi “lũy tre làng”.
Trong các Giáo xứ, việc dạy giáo lư, hoạt động từ thiện bác ái, sinh hoạt
phụng tự có thể tổ chức sắp xếp rất thuận lợi. Người giáo dân có nhiều cơ
hội gặp gỡ và chia sẻ trong nhiều lănh vực khác nhau. Các thành viên trong
một gia đ́nh luôn ở bên cạnh nhau trong mọi sinh hoạt. Sự gần gũi thường
xuyên như thế giúp mọi người có thể nhắc nhở, động viên nhau sống đạo cách
dễ dàng và hiệu quả. Như vậy, môi trường Giáo xứ miền quê là một môi trường
thuận lợi cho các mối quan hệ liên bản vị và cho nền giáo dục Kitô giáo.
Môi
trường đó nay đang dần dà thay đổi trước làn sóng đô thị hoá và công nghiệp
hoá. Ngày càng có nhiều người rời nông thôn để t́m việc làm tại các đô thị,
phần lớn trong số này là giới trẻ. Những người di dân là sinh viên, học sinh,
công nhân, những người buôn bán nhỏ và c̣n nhiều thứ dịch vụ khác. Cũng v́
cuộc sống, có nhiều người đi lao động hoặc nhiều phụ nữ đi làm dâu tại nước
ngoài. Họ phải đối diện với rất nhiều khó khăn để hội nhập vào một nền văn
hóa mới, có những phong tục tập quán hoàn toàn xa lạ với nền văn hóa của quê
hương, đặc biệt xa lạ với đời sống gia đ́nh công giáo Việt Nam. Họ rất vất
vả trong cuộc vật lộn mưu sinh, không c̣n thời gian dành cho đời sống thiêng
liêng. Trong hoàn cảnh đó, quan niệm về t́nh yêu hôn nhân, về đời sống gia
đ́nh cũng bị biến dạng. Đă xuất hiện những trào lưu thiếu lành mạnh và sai
lầm như sống thử, sống ngoài hôn nhân và tự do ly dị. Đă và đang tồn tại
những gia đ́nh tan vỡ khi vợ hoặc chồng đi xuất khẩu lao động ở nước
ngoài.Quan tâm đến những người di dân là một h́nh thức mục vụ mới đối với
Giáo Hội Việt Nam hôm nay.
12-
Hậu quả của một nền giáo dục c̣n nhiều khiếm khuyết
Trước
sự kiện hàng loạt những vụ việc tiêu cực có liên quan đến ngành giáo dục
được công bố, đă có nhiều người lên tiếng kêu gọi chú trọng đến chất lượng
thực thụ của sự nghiệp trồng người. Một nền giáo dục chỉ lo đến bằng cấp,
chỉ phấn đấu để được điểm thi đua mà không chăm lo đến “tiên học lễ, hậu học
văn” sẽ tạo ra một thế hệ thiếu trung thực và bất tài. Chính v́ thiếu khía
cạnh “lễ” mà truyền thống tôn sư trọng đạo đang bị mai một, và hậu quả là
bạo lực tràn lan trong học đường. Những học sinh ở tuổi thơ ngây đă trở
thành thủ phạm của biết bao tội ác, cá nhân cũng như tập thể. Nhà trường
đáng lẽ là nơi đào tạo những chủ nhân tương lai biết tôn trọng sự thật, đôi
khi lại là môi trường cho các em học sự gian dối. Một số phụ huynh có những
hành động phản giáo dục như mua điểm mua bằng cho con em, hoặc luồn lách để
được lên lớp. Điều này đă tạo cơ hội cho trẻ em bắt chước sự dối trá. Đó là
một trong những thảm kịch nghiêm trọng đe doạ tương lai của Giáo Hội, xă hội
và dân tộc Việt Nam.
III- MỘT SỐ CHỈ DẪN MỤC VỤ
13- Như
chúng tôi đă đề cập trong Thư Chung 2007, giáo dục Kitô giáo là trách nhiệm
của mọi người và từng người. Đối tượng mà nền giáo dục Kitô giáo nhắm tới
cũng là mọi thành phần xă hội, không loại trừ ai. Sau khi đă cùng nh́n lại
toàn cảnh t́nh h́nh gia đ́nh Việt Nam hôm nay, chúng tôi đề nghị một số thực
hành giáo dục khởi đi từ lănh vực gia đ́nh, v́ gia đ́nh là trường học đầu
tiên, nơi h́nh thành nhân cách và là nơi định hướng cho tương lai của một
con người.
14-
Gia đ́nh và việc giáo dục đức tin
“Cha
mẹ được mời gọi để biến t́nh thương con cái thành dấu chỉ hữu h́nh cho chúng
nhận ra được t́nh yêu của Thiên Chúa là ‘nguồn gốc mọi t́nh phụ tử trên trời
đưới đất’ (Ep 3,15)” (Tông Huấn
Gia Đ́nh, số 14). Thiên chức
làm cha mẹ nhắn nhủ những bậc phụ huynh có trách nhiệm thông truyền đức tin
cho các thế hệ kế tiếp. Chính cha mẹ là những giáo lư viên đầu tiên cho con
cái. Hăy giới thiệu cho con cái biết Thiên Chúa ngay khi con c̣n bé qua
những lời nguyện bập bẹ đơn sơ và cử chỉ đơn giản (làm dấu Thánh Giá, ṿng
tay, cúi đầu...). Những lời cầu nguyện ngắn gọn, những nội dung giáo lư căn
bản, những câu chuyện lấy từ Thánh Kinh, nếu được cha mẹ ân cần chỉ bảo, sẽ
tạo nơi các em một nền tảng giáo lư vững chắc và một đời sống thiêng liêng
sâu đậm sau này. Trách nhiệm của cha mẹ không dừng lại ở đó, mà c̣n thể hiện
qua việc hướng dẫn, nhắc nhở con em ḿnh đi học giáo lư, tham gia các hội
đoàn đạo đức để trưởng thành hơn trong đời sống đức tin.
H́nh
ảnh một gia đ́nh công giáo Việt Nam được ghi đậm nét do việc mọi thành viên
cùng cầu nguyện chung với nhau. Giờ cầu nguyện chung giúp các thành viên
trong gia đ́nh gần gũi và có trách nhiệm với nhau hơn. Cầu nguyện chung là
yếu tố quan trọng giúp ḥa giải những mâu thuẫn gia đ́nh và làm cho mọi
người dễ tha thứ cho nhau.
Sinh
hoạt đạo đức này đang bị mai một v́ nhiều lư do, nhất là v́ công việc, v́
học hành, v́ không cùng tôn giáo trong một gia đ́nh, v́ ham mê giải trí.
Chúng tôi kêu gọi anh em Linh mục, các bậc phụ huynh và những cộng sự viên
tông đồ hăy nhiệt thành cổ vơ và khôi phục việc đọc kinh tại gia đ́nh. Những
câu kinh lời nguyện, những bài đọc Lời Chúa, nếu được thực hiện thường xuyên
trong gia đ́nh sẽ tạo nơi giới trẻ một thói quen cầu nguyện. Những thực hành
đạo đức ấy sẽ theo các em suốt đời, kể cả khi các em rời xa gia đ́nh để sống
tại một môi trường khác. Lời cầu nguyện mỗi ngày vang lên từ gia đ́nh, sẽ
làm tăng thêm hạnh phúc và niềm vui, v́ qua những sinh hoạt đạo đức này,
chúng ta làm cho gia đ́nh trở nên đền thờ của Thiên Chúa Tối Cao.
15-
Gia đ́nh và việc giáo dục đức ái
Với
những khủng hoảng gia đ́nh trong xă hội hôm nay, chúng ta cần ư thức rằng từ
ban đầu gia đ́nh là cấu trúc của t́nh yêu và gia đ́nh theo đúng thánh ư Chúa
phải tồn tại và phát triển trong t́nh yêu. Do đó gia đ́nh phải là môi trường
giáo dục đặc biệt về t́nh yêu. Giáo dục đức tin phải đi đôi với giáo dục đức
ái. Cần giáo dục t́nh yêu cho con cái biết yêu thương hiếu thảo với ông bà,
cha mẹ, biết yêu thương kính trọng bà con họ hàng, biết yêu thương và kính
trọng mọi người. Cũng cần giáo dục con cái biết yêu thương, tôn trọng, nâng
đỡ và hy sinh cho nhau. Con người không biết sống yêu thương trong gia đ́nh
th́ không thể biết sống yêu thương đúng nghĩa trong các môi trường xă hội.
Việc giáo dục t́nh yêu cần phải kiên nhẫn và nhất là cần đến gương yêu
thương giữa cha mẹ, giữa vợ chồng. Gương mẫu của giáo dục t́nh yêu chính là
Thánh Gia, cao hơn nữa chính là gương Chúa Giêsu yêu thương và phục vụ Hội
Thánh, yêu thương và hy sinh đến chết v́ mỗi người chúng ta. Thật lư tưởng
khi mọi thành viên trong gia đ́nh đều cảm nhận sâu xa là ḿnh được mọi người
trong gia đ́nh yêu thương và t́nh yêu của ḿnh được mọi người đón nhận, đáp
trả.
16-
Gia đ́nh và việc dạy con cái sống theo lương tâm và sự thật
Đức
Giáo Hoàng Bênêđictô XVI khẳng định rằng: “Nếu
tiến bộ kỹ thuật không đi đôi với tiến bộ trong việc giáo dục đạo đức con
người, trong sự tăng trưởng con người nội tâm, th́ đó chẳng phải là một sự
tiến bộ, nhưng lại là một mối đe dọa đối với con người và thế giới”
(Thông điệp Spe Salvi, số
22). Theo đó, lương tâm ngay chính và đời sống nội tâm sâu xa là yếu tố căn
bản cho sự bền vững và phát triển của xă hội. Những hoạt động xă hội, văn
hóa, chính trị đều phải xây dựng trên nền tảng lương tâm ngay chính mới mang
lại hiệu quả tích cực. Gia đ́nh là môi trường quan trọng và không thể thay
thế cho việc huấn luyện này. Người cha người mẹ chính là những nhà huấn
luyện lương tâm cho thế hệ tương lai.
Để cho
việc huấn luyện lương tâm có hiệu quả, cần phải có sự cộng tác của mọi thành
phần Giáo Hội và xă hội, v́ xă hội được coi như sự nối dài của gia đ́nh
trong sứ mạng giáo dục. Thật là mâu thuẫn nếu trong nhà cha mẹ dạy con thật
thà mà ra khỏi gia đ́nh cha mẹ lại gian lận dối trá đối với những người xung
quanh. Gương sáng của cha mẹ và những bậc cha anh đóng vai tṛ quan trọng để
giáo dục lương tâm cho những thế hệ nối tiếp. Dân tộc và Giáo Hội Việt Nam
trong tương lai sẽ ra sao nếu thế hệ hôm naybàng quan nhắm mắt trước sự man
trá lừa lọc? Đó là câu hỏi khiến cho các bậc phụ huynh, các giới hữu trách
giáo dục phải đặt ra một cách nghiêm túc để kịp thời t́m biện pháp cứu văn
t́nh thế.
17-
Gia đ́nh và việc giáo dục các đức tính nhân bản
Do đời
sống công nghiệp và đô thị phát triển, con người thời nay có nguy cơ sống
khép kín, thiếu t́nh yêu và thiếu quan tâm đến tha nhân. Gia đ́nh là môi
trường thuận lợi giúp cho các thành viên sống t́nh liên đới, vị tha, hài ḥa
và quảng đại.
Khi chú
trọng giáo dục cho con cái những đức tính nhân bản như khôn ngoan, công bằng,
can đảm và tiết độ, các bậc phụ huynh đang huấn luyện con cái ḿnh “thành
người”. Giáo dục nhân bản c̣n nhằm huấn luyện con người có trách nhiệm đối
với tha nhân và công ích, góp phần bảo vệ và phát triển cuộc sống xă hội,
tôn trọng thiên nhiên, cổ vơ những hoạt động bác ái. Việc vận động mọi thành
viên trong gia đ́nh cùng tham gia vào mọi sinh hoạt văn hóa lành mạnh, cũng
là đường lối sư phạm cụ thể và hiệu quả để giáo dục nhân bản cho thế hệ
tương lai.
18-
Gia đ́nh và sứ mạng tôn trọng, bảo vệ sự sống
Thánh
Kinh nói với chúng ta rằng Thiên Chúa là Đấng hằng sống. Ngài chia sẻ và
thông ban sự sống cho con người, v́ con người được tạo dựng giống h́nh ảnh
của Ngài (x. St 1,27). Chính Thiên Chúa chúc lành và nâng niu sự sống con
người ngay từ lúc vừa được h́nh thành trong ḷng mẹ. Đến lượt ḿnh, con
người được cộng tác với Thiên Chúa để thông ban sự sống ḿnh đă nhận. Mặc dù
có khả năng thông truyền sự sống, con người không có quyền hủy hoại sự sống
của ḿnh. Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đă viết: “Sự
sống của con người là thánh thiêng, nó mang tính bất khả xâm phạm được khắc
ghi trong ḷng người, trong lương tâm con người” (Thông điệp
Tin Mừng sự sống, số 40). V́
sự sống là ân ban của Thiên Chúa, là vốn quư giá nhất của đời người, nên ‘Sự
sống con người phải được tôn trọng và bảo vệ một cách tuyệt đối từ giây phút
thụ thai’” (Sách GLGHCG, số 2270). Con người dù đẹp hay xấu, dù
thông minh hay tối dạ, đều là người đă được Thiên Chúa dựng nên và được Ngài
yêu thương. Sự sống của người ấy nằm trong tay Thiên Chúa và Con Thiên Chúa
đă chết trên thập giá cho người ấy. Do đó, những can thiệp của khoa học nhằm
lựa chọn giới tính, những hành vi giết người như phá thai, làm chết êm
dịu... đều đi ngược với phẩm giá con người và chống lại Thiên Chúa, v́ chúng
biến con người thành một thứ hàng hóa hay một sản phẩm thay v́ là một sinh
linh cao quư mang h́nh ảnh của Đấng Tối Cao. Những lớp giáo lư hôn nhân cần
phải giúp học viên hiểu rơ giáo huấn này. Các bậc làm cha mẹ cũng cần phải
hiểu biết để dạy con cái ḿnh tôn trọng sự sống
19-
Năm Thánh Phaolô và giáo dục gia đ́nh
Nói về
giáo dục gia đ́nh, chúng ta không thể không nhắc đến Thánh Phaolô, đặc biệt
năm nay Giáo hội kỷ niệm sinh nhật thứ 2000 của Ngài. Giáo huấn của Thánh
Phaolô về gia đ́nh mở ra cho ta những chân trời mới khi mặc cho gia đ́nh
những chiều kích sâu xa: chiều kích Ba Ngôi và vĩnh cửu.
Theo
Thánh Phaolô, mỗi một con người ra đời được kêu gọi vào sự sống
“trong chân lư và t́nh yêu” (Ep 4,15).
Sự kêu gọi đó không chỉ liên hệ đến cuộc sống trần gian nhưng c̣n hướng tới
sự sống vĩnh cửu. Thiên Chúa Cha chính là nguồn gốc của mọi gia tộc trên
trời dưới đất, là t́nh phụ tử mẫu mực tuyệt hảo (x. Ep 3,14-15). Mang mẫu
mực tuyệt hảo đó trong ḿnh, Kitô hữu, xuất phát từ gia đ́nh, lên đường xây
dựng một nền văn minh t́nh thương nhờ t́nh yêu
“Thánh Thần đổ lai láng trong ḷng chúng
ta” (Rm 5, 5), giúp con người có thể kiên tâm phục vụ và
“chịu đựng tất cả” (1 Cr 13,
7). Tuyệt vời hơn cả là nhờ Đức Kitô, nền giáo dục của con người được diễm
phúc mang chiều kích cứu độ và đạt đến đỉnh điểm của nhân tính nơi mầu nhiệm
Phục sinh (x. Ep 3, 14-15).
Với
những lời khuyên chi tiết cho từng thành viên của gia đ́nh trong thư gửi
cộng đoàn tín hữu Êphêsô (x. Ep 5-6), Thánh Phaolô cho chúng ta thấy một
quan niệm và giáo huấn của Ngài về hạnh phúc gia đ́nh. Một gia đ́nh có nề
nếp, trên kính dưới nhường không những chỉ là một tổ ấm yêu thương, mà c̣n
phản ánh t́nh yêu của Đức Kitô đối với Giáo Hội. Các thành viên trong gia
đ́nh cần hy sinh cho nhau, trong tâm t́nh của Đức Giêsu Đấng đă hy sinh và
hiến ḿnh cho Giáo Hội. Đó là khởi điểm của hạnh phúc và là điều kiện để đạt
tới sự trọn lành.
Tóm lại,
theo Thánh Phaolô, qua gia đ́nh và giáo dục theo tinh thần Tin Mừng, con
người vừa xây dựng xă hội trần gian cách tích cực, vừa chu toàn được sứ mệnh
xây dựng Giáo Hội và cuối cùng được siêu thăng cùng với Đức Kitô toàn thắng.
LỜI KẾT
20-
Với những điều nói trên, chúng tôi mời gọi mọi thành phần Dân
Chúa hăy cộng tác trong việc vun trồng những thế hệ tương lai. Nếu gia đ́nh
là nhân tố quyết định sự tồn vong của Giáo Hội và xă hội, th́ việc đầu tiên
chúng ta phải nghĩ tới là củng cố và thăng tiến gia đ́nh, để bảo đảm cho hôn
nhân và gia đ́nh có được sức sống yêu thương tràn đầy và sự thăng tiến về
nhân bản cũng như ḷng đạo đức.
Chúng
ta phó thác những dự tính mục vụ năm nay nơi lời bầu cử của Thánh Cả Giuse
và Đức Maria. Các Ngài là những bậc cha mẹ gương mẫu, luôn biết đón nhận
thánh ư Chúa và đem ra thực hành. Trong gia đ́nh Nazareth mọi thành viên đều
tôn trọng nhau, mong muốn cho nhau điều tốt và cùng nhau thực hiện ư của Cha
trên trời. Thánh Giuse và Đức Maria là những nhà giáo dục tài giỏi đă chu
toàn sứ mạng được trao phó trong sự khôn ngoan và trung tín. Xin các Ngài
chuyển cầu và luôn phù trợ cho các gia đ́nh chúng ta.
Kính
chúc anh chị em được tràn đầy ân sủng của Thiên Chúa, luôn hạnh phúc và b́nh
an.
Hà Nội
ngày 05 tháng 12 năm 2008
TM/HĐGMVN
Gm.
Phêrô Nguyễn văn Nhơn
Chủ tịch
Gm.Giuse Ngô quang Kiệt
Tổng thư kư
----------------------------------------------------------------------------
Ghi
chú :
Trong
Năm Thánh Phaolô và theo lời khuyến khích của Thượng Hội Đồng Giám mục thế
giới về “Lời Chúa trong đời sống và sứ vụ của Giáo Hội”, chúng tôi ghi lại
một số bài đọc Lời Chúa trích từ các thư của Thánh Phaolô, để anh chị em có
thể đọc, suy gẫm và cầu nguyện cho đời sống hôn nhân và gia đ́nh:
-
Rm 8, 31-39. “Ai có thể tách chúng ta ra khỏi t́nh yêu của Đức Kitô”.
-
Rm 12, 1-2.9-18. “Hăy hiến thân ḿnh làm của lễ sống động, thánh thiện và
đẹp ḷng Chúa”.
-
Rm 15,1-3.5-7.13. “Anh em hăy đón tiếp nhau như Đức Kitô đă đón tiếp anh em”.
- 1
Cr 6,13-20. “Thân xác anh em là đền thờ Chúa Thánh Thần”.
- 1 Cr
12,31-13,8.“Nếu tôi không có đức ái, th́ cũng chẳng ích ǵ cho tôi”.
- 1 Cr 13, 4-13.
“Bác ái tin mọi sự, chịu đựng mọi sự”.
- Ep 4, 1-6. “Chỉ
có một thân thể và một linh khí”.
- Ep 5,2.21-33.
“Mầu nhiệm này thật lớn lao; tôi muốn nói về Đức Kitô và Hội thánh”.
-
Pl 2, 1-5. “Hăy có cùng một cảm nghĩ”.
- Pl 4, 4-9.
“Thiên Chúa b́nh an sẽ ở cùng anh em”.
- Cl 3,12-17.
“Trên hết những điều ấy, anh em hăy có đức yêu thương, đó là dây liên kết
điều toàn thiện”.
- Dt. 13,1-6. “Mọi người hăy tôn trọng hôn nhân”.
Những bản tin khác:
Kỷ
niệm 350 năm Hội thừa sai Ba-lê (1658-2008) - Hội thảo "Dấu ấn đức tin" của
Ủy ban văn hóa HĐGM VN [09.12.2008 14:43]
Thánh
Lễ mừng kính thánh Phanxicô Xaviê, bổn mạng các xứ truyền giáo và kỷ niệm 17
năm Giám Mục của ĐGM Phêrô Nguyễn Văn Nhơn [06.12.2008 22:04]
Tường
thuật Thánh Lễ phong chức Tân Giám Mục Phụ Tá Hà Nội [05.12.2008
20:25]
H́nh
ảnh lễ tấn phong tân Giám mục phụ tá Hà Nội [05.12.2008 20:22]
7.000
bạn trẻ thuộc 10 giáo phận Miền Tổng Giáo Phận Hà Nội tham dự Đại Hội Giới
Trẻ tại Bùi Chu [26.11.2008 11:13]
Đoàn
Việt Nam đến Nhật Bản dự Thánh lễ Phong Chân phước 188 vị Tử đạo của Nhật
Bản [20.11.2008 12:41]
Bài
giảng của ĐHY G.B. Phạm Minh Mẫn trong Lễ tấn phong tân giám mục Phêrô
Nguyễn Văn Khảm [18.11.2008 22:41]
Thánh
lễ Tấn phong Giám mục Phụ tá thứ hai của Tổng Giáo phận TP. Hồ Chí Minh
[18.11.2008 15:51]
Tâm
t́nh sau tuần tĩnh tâm năm của Giáo phận Lạng Sơn - Cao Bằng
[13.11.2008 12:56]