“PHẢI CAN ĐẢM LOAN BÁO T̀NH
YÊU VÀ TỰ DO ĐÍCH THỰC CỦA TIN MỪNG”
Phỏng vấn Đức Tân Giám mục
Phêrô Nguyễn Văn Khảm
Từ ngày 15.10.2008, Giáo
phận TPHCM sẽ có thêm một Giám mục Phụ tá:Đức tân Giám mục Phêrô Nguyễn Văn
Khảm (ĐGM.NVK), 56 tuổi. Vị tân chức rất quen thuộc với giáo dân trong và
ngoài giáo phận qua những bài giảng lôi cuốn của ḿnh đă dành cho báo Cg&Dt
cuộc phỏng vấn đầu tiên trong cương vị mới. Tin vui xin mạn phép ghi lại bài
phỏng vấn này để giới thiệu cùng bạn đọc gần xa.
Hỏi:
Xin chào mừng Đức cha vừa được Ṭa Thánh bổ nhiệm làm Giám mục Phụ tá II
TPHCM. Đă khá lâu nay, tin này được nhiều người nhắc đến, và hôm nay đă là
hiện thực. Chính xác th́, cho đến lúc nào th́ Đức cha biết ḿnh được chọn
vào cương vị này?
ĐGM. NVK:
Cũng như anh thôi, tôi chỉ nghe tin hành lang. C̣n chính thức th́ vào ngày
2.10.2008, Đức Hồng y gọi tôi lên, cho biết việc Ṭa Thánh muốn bổ nhiệm tôi
làm Giám mục phụ tá Tồng giáo phận Thành phố. Sau đó, hai cha con cùng soạn
lá thư trả lời cho Đức Hồng y Bộ Truyền giảng Tin Mừng cho các dân tộc.
Hỏi:
Giáo phận TPHCM luôn được xem là giáo phận đa dạng, phong phú về các mặt. Đó
có là áp lực với Đức cha trong cương vị mới? Những dự định của Đức cha sau
khi nhậm chức Giám mục Phụ tá TGP.TPHCM?
ĐGM. NVK:
Tôi không có dự định riêng nào cả. Dự định mục vụ là dự định chung của cả
gia đ́nh giáo phận, trong đó Đức Hồng y Gioan Baotixita là người cha chung.
Cùng với các linh mục, tu sĩ và anh chị em giáo dân, ngài đưa ra kế hoạch
mục vụ và tôi phụ giúp ngài trong việc triển khai những kế hoạch đó. Khi
biết tôi được gọi làm giám mục, có giáo dân viết thư chúc mừng và hứa là sẽ
cầu xin Chúa cho tôi được hai ơn này là ơn khôn ngoan và ơn chịu khó. Hơn ai
hết, anh chị em giáo dân biết rơ các mục tử cần ǵ và sẵn ḷng nâng đỡ. Được
như thế, tôi cảm thấy rất an tâm chứ không lo âu sợ hăi cho dù như anh nói,
trách nhiệm mới có thể là áp lực lớn cho đời sống của ḿnh.
Hỏi:
Đức cha vui ḷng cho độc giả biết ít nhiều về hành tŕnh ơn gọi của ḿnh.
Những kỷ niệm nào là đáng nhớ của Đức cha trong 28 năm làm linh mục giáo
phận TPHCM?
ĐGM.VNK:
Câu hỏi của anh làm tôi liên tưởng đến một phương pháp cầu nguyện gọi là
Kinh nguyện hồi tưởng, nghĩa là nh́n lại cuộc đời ḿnh để khám phá sự hiện
diện yêu thương của Chúa. Riêng tôi, cảm nghiệm xuyên suốt hành tŕnh ơn gọi
là Thiên Chúa dẫn ḿnh đi bằng những nẻo đường hết sức bất ngờ, vượt ngoài
những suy nghĩ và tính toán tự nhiên. Cảm nghiệm đó nhắc nhở tôi sống phó
thác, cậy trông và khiêm tốn.
Hỏi:
Đức cha từng du học và có bằng Tiến sĩ Thần học Mục vụ tại Mỹ và cũng đă
nhiều năm nay làm Giám đốc Trung tâm Mục vụ Tồng Giáo phận TP.HCM. Đức cha
cũng nổi tiếng với những bài giảng thuyết thu phục ḷng người Công giáo mọi
giới. Đây có là những thuận lợi của Đức cha trong vai tṛ Giám mục ?
ĐGM. NVK:
Tôi đi du học khi đă 48 tuổi và sau 20 năm làm linh mục. Lớn tuổi nên khả
năng tiếp thu chắc bị giới hạn hơn. Bù lại, những kinh nghiệm mục vụ lại cho
tôi một cơ sở để đối chiếu, nhận định và lượng giá những kiến thức mà các
giáo sư tŕnh bày. Khi về nước nhận nhiệm vụ Giám đốc Trung tâm Mục vụ, hạnh
phúc của tôi là có được những anh chị em cùng chí hướng, hiệp nhất yêu
thương nhau, cùng nhau triển khai và thực hiện những kế hoạch mục vụ. Bên
cạnh đó, lại có sự tham gia tích cực của đông đảo anh chị em tu sĩ và giáo
dân vào những chương tŕnh đào tạo và sinh hoạt tại Trung tâm Mục vụ. Chắc
chắn đây là những thuận lợi cho tôi trong nhiệm vụ mới.
Hỏi:
Quan niệm và kinh nghiệm của Đức cha về mục vụ của linh mục ở thời đại “thế
giới phẳng” hôm nay?
ĐGM. NVK:
Một câu hỏi không dễ trả lời! Bởi lẽ chưa chắc chúng ta đă đồng ư với nhau
về khái niệm “thế giới phẳng”. Nếu hiểu “thế giới phẳng” như Friedman, tác
giả cuốn The World is Flat và là người phổ biến khái niệm về thế giới phẳng,
th́ khái niệm này diễn tả tiến tŕnh toàn cầu hóa kinh tế, trong đó sự phát
triển rất nhanh của những phương tiện truyền thông hiện đại đă tạo cơ hôị
phát triển đồng đều cho mọi người và mọi dân tộc. Cụ thể như Ấn Độ, Trung
Quốc, Ái Nhĩ Lan, chỉ trong thời gian ngắn đă đạt đến sự phát triển kinh tế
cao. Thế nhưng không phải mọi người đếu đồng ư với quan điểm của Friedman v́
khi nh́n vào thế giới hôm nay, người ta e rằng tiến tŕnh toàn cầu hóa kinh
tế đă làm cho hố ngăn cách giầu nghèo càng lúc càng lớn hơn, và không phải
mọi người, mọi dân tộc đều có cơ hội phát triển như nhau. Đó là mới chỉ nói
đến toàn cầu hóa kinh tế, c̣n khi bàn đến toàn cầu văn hóa, sẽ có biết bao
câu hỏi được đặt ra. Thế nhưng đây là câu hỏi không thể trả lời đơn giản.
C̣n nếu hiểu khái niệm thế
giới phẳng như h́nh ảnh tổng quát về toàn cầu hóa, đặc biệt là sự phát triển
của công nghệ thông tin th́ về mặt mục vụ, tôi nghĩ đến hai khía cạnh là chủ
thể và nội lực. Chủ thể ở đây là người sử dụng các phương tiện truyền thông
hiện đại, đặc biệt là internet. Ngày nay, mọi người, cách riêng các bạn trẻ,
có thể đi vào xa lộ thông tin vô cùng phong phú, là nguồn phát triển tri
thức về mọi lănh vực. Thế nhưng sự phong phú về lượng không nhất thiết đồng
nghĩa với phong phú về chất. Thực tế là xa lộ thông tin đó có thể giúp ta
phát triển tri thức, mở rộng tâm hồn, nâng cao cuộc sống. Nhưng xa lộ đó
cũng có thể nhận ch́m suy tư sáng tạo cá nhân, làm nghèo tâm hồn và nhân
cách. Tất cả tuỳ khả năng phân định và chọn lựa của chủ thể tức là người sử
dụng phương tiện truyền thông. Cũng v́ thế, gắn với chủ thể là nội lực,
nghĩa là làm sao để chính ḿnh có khả năng nhận định và chọn lựa đúng sai,
tốt xấu. Đây không chỉ là chuyện của tâm hồn. Bằng chính công việc bổn phận
của ḿnh như giảng Lời Chúa, dạy giáo lư, đồng hành thiêng liêng, linh mục
có thể góp phần tích cực vào việc phát huy nội lực của mỗi chủ thể, nhờ đó
họ biết sử dụng những phương tiện truyền thông cách ích lợi nhất, cho ḿnh
và cho cộng đồng.
Hỏi:
Năm 1990, ở một dịp chia sẻ với một số linh mục ở TPHCM, Đức cha đă nêu lên
những ư tưởng mà giờ đây khi gẫm lại, ai cũng thấy đó là những suy nghĩ mang
tính tiên đoán rất có tầm nh́n. Đó là: “Những năm sắp tới, khi ảnh hưởng của
cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật ngày càng lan rộng, sẽ có những biến
chuyển về kinh tế, xă hội, văn hóa, tư tưởng tác động trên con ngướ và lối
sống của họ. V́ vậy muốn phục vụ cách hữu hiêụ, linh mục không thể không
quan tâm đến để có được những nhận định đúng đắn và định hướng cho công cuộc
tông đồ của ḿnh…”Theo Đức cha, những linh mục của Giáo hội Việt Nam hôm nay
đă có sự chuẩn bị đủ chưa trước những biến đổi này trong xă hội?
ĐGM. NVK:
Thực ra, đây không phải là những suy nghĩ của cá nhân tôi mà là chỉ dẫn của
Giáo hội. Ngay trong sắc lệnh về Chức vụ và Đời sống linh mục của Công đồng
Vatican II, nghĩa là từ hơn 40 năm trước, đă có những chỉ dẫn này rồ́, và
trong những tài liệu sau này liên quan đến các linh mục, Giáo hội vẫn không
ngừng nhắc lại. Tôi chỉ vận dụng những chỉ dẫn này vào hoàn cảnh hiện tại và
chia sẻ với anh em của ḿnh, nhất là các linh mục trẻ. Linh mục được sai đến
để phục vụ con người. Con người đó là con người muôn thuở với những vấn đề
muôn thuở. Nhưng con người đó cũng là con người hôm nay với những vấn đề của
hôm nay. V́ thế linh mục phải quan tâm đến những biến chuyển của thời đại để
có thể phục vụ hữu hiệu hơn. Đây cũng là lư do Đức Hồng y Gioan Baotixita
quan tâm đặc biệt đến việc thường huấn linh mục, tức là tiếp tục đào tạo
linh mục sau khi đă chịu chức. Chắc chắn là mỗi linh mục đều ư thức về điều
này, c̣n đă chuẩn bị đủ chưa th́ không thể đưa ra một khẳng định vội vă v́
ngày nay, xă hội biến chuyển rất nhanh, đa dạng và phức tạp.
Hỏi:
Trong một bài viết của ḿnh cách đây 15 năm, Đức cha đă viết: “…Cuộc sống
hôm nay vẫn luôn có những ông Pharisêu hiện đại chỉ chực chờ biến tôn giáo
thành cánh rừng lệ luật, với những tầng lá thật dày che khuất cả ánh Thái
dương muốn truyền thông sự sống. Vẫn c̣n đó một lối tŕnh bày tôn giáo như
bộ luật hoàn chỉnh nhất nhưng chẳng thấy đâu bộ mặt của Đức Giêsu…” Sau gần
ấy thời gian với những trải nghiệm và quan sát tiếp tục, Đức cha nhận định
về vấn đề này như thế nào ?
ĐGM. NVK:
Trong thập niên 90 (thế kỷ 20) tôi thường xuyên đồng hành và làm việc chung
vớí các bạn trẻ bằng nhiều h́nh thức khác nhau. Những ḍng trên đây nằm
trong bài giới thiệu cho các bạn trẻ về một tác phẩm của cha Michel Quoist,
cuốn Hăy nói cho tôi về t́nh yêu. Thiết nghĩ những nhận xét trên đây vẫn c̣n
đúng cách này cách khác, nơi này nơi kia trong Giáo hội cũng như ngoài xă
hội. Nói cho đầy đủ hơn, vẫn luôn có khuynh hướng nhân danh lề luật để bóp
chết t́nh yêu và tự do, nhưng cũng có khuynh hướng nhân danh t́nh yêu để che
giấu sự ích kỷ và lối sống buông thả, nhân danh tự do để làm “màn che sự
gian ác”(1 Phêrô 2, 16). Bổn phận của chúng ta là phải sáng suốt phân định
và can đảm loan báo t́nh yêu và tự do đích thực của Tin Mừng.
Hỏi:
Đức cha có thể vui ḷng cho bạn đọc biết khẩu hiệu Giám mục và biểu tượng
huy hiệu Giám mục của ḿnh? Ư nghĩa của những chọn lựa đó?
ĐGM. NVK:
Ư thức rằng làm linh mục hay giám mục cũng chỉ là đáp trả tiếng gọi của Chúa,
và dù có làm ǵ đi nữa th́ ơn gọi căn bản vẫn là làm người môn đệ của Thầy
Giêsu, nên tôi chọn khẩu hiệu “Hăy theo Thầy” (Ga 21, 19). C̣n huy hiệu là
logo của Trung Tâm mục vụ giáo phận TP.HCM. Huy hiệu ấy làm thành bởi hai
chữ M và V (Mục Vụ) được tŕnh bày như hai trái tim đan quyện vào nhau, và
giữa ḷng hai trái tim là Thánh giá, T́nh yêu Giêsu. Tôi chọn huy hiệu đó v́
chính từ Trung tâm Mục vụ này mà tôi được gọi làm giám mục, và logo đó diễn
tả tâm niệm của anh em chúng tôi khi làm việc chung với nhau tại đây, đó là
để cho trái tim ḿnh đan kết với trái tim Chúa, tập mang trong ḷng ḿnh
những tâm tư của Chúa (x. Phil 2, 5), để rồi có thể đến với mọi người anh
chị em bằng tâm tư của Thầy Giêsu.
Hỏi:
Lễ tấn phong Giám mục Phụ tá II của TGP.TPHCM sẽ diễn ra ở đâu và khi nào,
thưa Đức cha?
ĐGM. NVK:
Đức Hồng Gioan Baotixita đă ấn định lễ phong chức sẽ được cử hành lúc 7g00
Thứ Bảy 15.11, tại khuôn viên Đại chủng viện Thánh Giuse.
Hỏi:
Đức cha có nhắn gởi ǵ với những linh mục tu sĩ và bà con giáo dân xa gần?
ĐGM. NVK:
Tôi đâu dám nhắn nhủ ǵ, chỉ xin gửi đến tất cả quư cha, quư tu sĩ nam nữ và
anh chị em giáo dân lời cảm ơn hết sức chân thành của tôi, v́ mọi người đă
thương nhớ đến và cầu nguyện cho tôi trong dịp này. Xin tiếp tục đồng hành
với tôi trong nhiệm vụ mới, chỉ bảo cho tôi những khi tôi thiếu sót, và tiếp
tục cầu nguyện cho tôi trong bước đường sắp tới.
Lê Hữu Tuấn thực hiện