“Đấng Tạo Hóa, Đấng nắm giữ tất cả mọi sự trong tay mình, Đấng chúng ta tất cả phải lệ thuộc, biến mình thành nhỏ bé và cần đến tình yêu thương của nhân loại.”

Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI: Bài Giảng Lễ Đêm Giáng Sinh 25/12/2008 tại Đền Thờ Thánh Phêrô

Anh Chị Em thân mến,

“Ai như Chúa là Thiên Chúa của chúng ta, Đấng ngự trên cao, Đấng nhìn xuống các tầng trời và trái đất”. Đó là những gì dân Israel ca lên ở một trong những bài Thánh Vịnh (113[112]:5ff), chúc tụng sự cao cả của Thiên Chúa cũng như sự gần gũi yêu thương của Ngài đối với nhân loại. Thiên Chúa ngự trên cao, nhưng Ngài lại cúi xuống trên chúng ta… Thiên Chúa vô cùng cao cả và xa cách, rất cách xa chúng ta. Đó là cảm nghiệm đầu tiên của chúng ta về Ngài. Khoảng cách này dường như vô cùng. Đấng Hóa Công của vũ trụ này, Đấng điều khiển tất cả mọi sự, rất xa vời đối với chúng ta; hay Ngài dường như thế ngay từ ban đầu. Tuy nhiên, thế rồi một hiện thực lạ lùng xẩy ra, đó là Đấng không gì sánh bằng, Đấng “ngự trên cao”, nhìn xuống chúng ta. Ngài cúi mình xuống. Ngài thấy chúng ta, và Ngài thấy tôi. Việc Thiên Chúa nhìn xuống không phải chỉ là một cái nhìn từ trên cao. Việc Thiên Chúa nhìn là một tác động chủ động. Sự kiện Ngài nhìn tôi, Ngài thấy tôi, là những gì biến đổi tôi và thế giới quanh tôi. Bài Thánh Vịnh nói với chúng ta điều này ở câu sau đó: “Ngài nâng kẻ nghèo khổ lên khỏi bụi đất…”. Khi nhìn xuống Ngài nâng tôi lên, Ngài nhẹ nhàng nắm lấy tay tôi và giúp tôi – tôi! – nâng từ vực thẳm lên cao. “Thiên Chúa cúi xuống”. Đây là một lời tiên tri. Đêm hôm ấy ở Bêlem lời này đã hoàn toàn mặc lấy một ý nghĩa mới. Việc Thiên Chúa cúi xuống trở thành sự thật một cách không thể nào tưởng tưởng nổi trước đó. Ngài cúi xuống – chính Ngài cúi xuống như một con trẻ ở một cái hang thấp hèn, tiêu biểu cho tất cả những gì là thiếu thốn và thua bại của nhân loại. Thiên Chúa thực sự đã hạ giáng. Ngài trở nên một con trẻ và đích thân sống trong một tình trạng hoàn toàn lệ thuộc như một con trẻ mới sinh. Đấng Tạo Hóa, Đấng nắm giữ tất cả mọi sự trong tay mình, Đấng chúng ta tất cả phải lệ thuộc, biến mình thành nhỏ bé và cần đến tình yêu thương của nhân loại. Thiên Chúa ở trong một cái hang. Trong Cựu Ước, Đền Thờ được coi như là bệ chân của Thiên Chúa; hòm bia thánh là nơi Ngài mầu nhiệm hiện diện ở giữa con người nam nữ. Đám mây hiển vinh của Thiên Chúa, một đám mây kín đáo, phủ trên đền thờ. Giờ đây vinh hiển này phủ vây hang đá. Thiên Chúa ở trong đám mây nghèo khổ của một con trẻ vô gia cư: một đám mây bất khả thấu, nhưng lại là một đám mây vinh hiển! Thật vậy, tình yêu của Ngài đối với nhân loại, mối quan tâm của Ngài đối với chúng ta, làm sao có thể tỏ ra cao cả hơn và tinh tuyền hơn được nữa? Đám mây âm thầm kín đáo, đám mây nghèo khổ của một đứa bé toàn toàn cần được yêu thương, đồng thời cũng là đám mây hiển vinh. Vì không gì có thể cao quí hơn nữa, không gì cao cả hơn tình yêu cúi mình xuống, hạ giáng, trở nên lệ thuộc. Vinh hiển này của Vị Thiên Chúa chân thật trở nên hữu hình khi con mắt tâm can của chúng ta mở ra trước hang Bêlem. 

Trình thuật của Thánh Luca về câu truyện Giáng Sinh mà chúng ta vừa nghe trong Phúc Âm, nói cho chúng ta biết rằng Thiên Chúa trước hết vén tấm màn che đậy sự kín ẩn của mình ra trước thành phần ở trong tình trạng rất thấp hèn, thành phần bị phần đông xã hội tỏ ra khinh thị – trước thành phần mục đồng đang canh chừng đàn vật của mình ở cánh đồng gần Bêlem. Thánh Luca nói với chúng ta rằng họ “đang canh thức”. Câu này nhắc nhở chúng ta đề tài chính yếu trong sứ điệp của Chúa Giêsu, một đề tài thiết tha mời gọi chúng ta hãy tỉnh thức, ngay cả cho đến lúc Sầu Khổ trong Vườn Cây Dầu – vẫn là lệnh truyền hãy tỉnh thức, hãy nhận biết việc Chúa đến, và hãy sẵn sàng. Cả ở đây nữa, lời diễn tả này dường như bao hàm một ý nghĩa không phải chỉ tỉnh thức về thể lý trong đêm tối. Các mục đồng là người thực sự là “tỉnh thức”, với một cảm quan sống động về Thiên Chúa và về việc gần gũi của Ngài. Họ bấy giờ đang chờ đợi Thiên Chúa, và không thoái lui trước cái xa vời hiển nhiên của Ngài với đời sống thường nhật của họ. Đối với một tâm can tỉnh thức có thể loan báo tin rất vui là đêm nay Đấng Cứu Thế đã giáng sinh cho anh chị em. Chỉ có tâm hồn nào tỉnh thức mới có thể tin vào sứ điệp này. Chỉ có tâm hồn nào tỉnh thức mới có thể cảm thấy can đảm lên đường tìm kiếm Thiên Chúa nơi thể thức một em bé trong một cái hang. Chúng ta hãy cầu xin Chúa giúp cho cả chúng ta nữa trong việc trở thành một con người “tỉnh thức”.

Chưa hết, Thánh Luca nói với chúng ta rằng chính các mục đồng còn được “vây phủ” bởi vinh quang Thiên Chúa, bởi đám mây ánh sáng. Họ thấy mình được chìm vào trong vinh quang tỏa chiếu chung quanh họ. Được vây phủ bởi đám mây linh thánh, họ đã nghe thấy bài ca chúc tụng của các thiên thần: “Sáng danh Thiên Chúa trên trời cao thẳm và bình an dưới thế cho người lòng ngay”. Và những người lòng ngay này là ai nếu không phải là người nghèo khổ, người tỉnh thức, người trông mong, những người hy vọng nơi lòng lành Thiên Chúa và tìm kiếm Ngài, trông chờ Ngài xa xa?

Các vị Giáo Phụ của Giáo Hội cống hiến một dẫn giải đáng kể về bài ca được các thiên thần hát lên chào Đấng Cứu Chuộc. Cho đến giây phút ấy – các vị Giáo Phụ nói – các vị thiên thần đã nhận biết Thiên Chúa qua cái vĩ đại cao cả của vũ trụ này, nơi cái hợp lý và vẻ đẹp của vũ trụ từ Ngài mà có và phản ảnh Ngài. Có thể nói các thiên thần đã nghe thấy bài ca tụng âm thầm này của thiên nhiên tạo vật và đã biến nó thành ca khúc của trời cao. Thế nhưng, bấy giờ xuất hiện một cái gì đó mới mẻ, một cái gì đó làm cho các thiên thần ngỡ ngàng. Đấng được vũ trụ nói tới, Vị Thiên Chúa duy trì tất cả mọi sự và nắm chúng trong lòng bàn tay của mình – chính Ngài đã tiến vào lịch sử loài người, Ngài đã nên một con người tác hành và chịu khổ trong lịch sử. Từ nỗi bàng hoàng hân hoan xuất phát từ biến cố không thể mường tượng nổi ấy, từ đường lối mới mẻ và hơn nữa của Thiên Chúa trong việc tỏ mình ra ấy – các vị Giáo Phụ nói – mới xuất phát ra một bài ca mới, một bài ca mới được Phúc Âm cho Lễ Giáng Sinh giữ cho chúng ta, đó là “Vinh danh Thiên Chúa trên trời cao thẳm và bình an cho dân Ngài dưới thế”. Chúng ta có thể nói rằng, theo cấu trúc thi ca của Do Thái, hai nửa của câu thơ kép này thực ra nói cùng một điều nhưng theo một quan điểm khác nhau. Vinh hiển của Thiên Chúa trên trời cao thẳm nhưng tình trạng cao cả của Ngài giờ đây lại ở nơi một hang đá – những gì là thấp hèn giờ đây nên cao quí. Vinh quang của Thiên Chúa trên trái đất này, đó là vinh quang của khiêm tốn và yêu thương. Hơn thế nữa, vinh hiển của Thiên Chúa là bình an. Bất cứ Ngài ở đâu thì bình an ở đó. Ngài hiện diện ở bất cứ nơi nào không cố gắng biến trái đất thành thiên đình, nếu không có Ngài, cho dù là mãnh liệt. Ngài ở với những ai có tấm lòng tỉnh thức; với người khiêm tốn và với những ai nghênh đón Ngài ở mức độ “cao cả” riêng của Ngài, cái cao cả của lòng khiêm tốn và yêu thương. Ngài ban bình an cho những con người này, để qua họ, bình an có thể tiến vào thế giới này.

Nhà thần học gia thời trung cổ William ở Saint Thierry có lần đã nói rằng Thiên Chúa – từ thời Adong – đã thấy rằng sự cao cả của Ngài đã gây ra tình trạng kháng cự nơi con người, đến nỗi chúng ta cảm thấy hữu thể của mình bị giới hạn và tự do của chúng ta bị đe dọa. Bởi thế, Thiên Chúa đã chọn đường lối mới. Ngài trở nên một con trẻ. Ngài biến mình thành lệ thuộc và yếu đuối, cần đến tình yêu thương của chúng ta. Giờ đây – Vị Thiên Chúa này đã trở nên một con trẻ nói với chúng ta rằng – các con không còn phải sợ Ta nữa, các con chỉ việc yêu mến Ta thôi.

Với những ý nghĩ này, chúng ta đêm nay đến gần với con trẻ ở Bêlem – với Vị Thiên Chúa vì chúng ta chấp nhận trở thành một con trẻ. Nơi hết mọi con trẻ, chúng ta thấy một điều gì đó về Con Trẻ ở Bêlem. Hết mọi con trẻ đều cần đến tình yêu thương của chúng ta. Bởi thế đêm nay chúng ta đặc biệt nghĩ đến những trẻ em bị cha mẹ khước từ yêu thương. Chúng ta hãy nghĩ đến những trẻ em bụi đời không có phúc được một mái ấm gia đình, những trẻ em bị khai thác một cách tàn nhẫn làm binh lính và thành phương tiện bạo động, thay vì là những sứ giả hòa giải và bình an. Chúng ta hãy nghĩ đến những trẻ em là nạn nhân của kỹ nghệ hình ảnh khiêu dâm và hết mọi hình thức lạm dụng kinh hoàng, vì thế bị chấn thương sâu xa trong tâm hồn mình. Con Trẻ Bêlem này một lần nữa kêu gọi chúng ta hãy làm hết sức có thể để chấm dứt khổ đau cho những con trẻ ấy; làm hết mọi sự có thể để ánh sáng Bêlem chạm tới tâm can của hết mọi con người nam nữ. Chỉ khi nào hoán cải tâm can, chỉ khi nào tâm can biến đổi sâu xa mới có thể khắc chế căn nguyên của tất cả mọi sự dữ, chỉ nhờ đó quyền lực của tên gian ác mới bị thắng vượt. Chỉ khi nào con người thay đổi thế giới mới đổi thay; và để thay đổi, con người cần ánh sáng xuất phát từ Thiên Chúa, ánh sáng thình lình chiếu tỏa vào đêm tăm tối của chúng ta. 

Và khi nói về Con Trẻ Bêlem, chúng ta cũng hãy nghĩ đến một nơi được gọi là Bêlem, đến mảnh đất là nơi Chúa Giêsu đã sống, và là nơi rất thân thương với Người. Và chúng ta hãy cầu xin để bình an được thiết lập ở đó, để hận thù và bạo lực được chấm dứt. Chúng ta hãy cầu xin để hiểu biết lẫn nhau, để các cõi lòng biết mở ra, nhờ đó những lằn răn ngăn cách được tháo gỡ đi. Chúng ta hãy cầu xin để hòa bình xuống ở nơi đó, một thứ bình an mà các thiên thần đã hát lên vào đêm hôm ấy.

Trong Thánh Vịnh 96 (95), dân Do Thái, và Giáo Hội, chúc tụng sự cao cả của Thiên Chúa được tỏ hiện nơi thiên nhiên tạo vật. Tất cả mọi thụ tạo đều được kêu gọi hợp hoan vào bài tụng ca này, và vì thế bài Thánh Vịnh này cũng chứa đựng lời mời gọi này, đó là “Tất cả mọi cây rừng hãy hân hoan hát lên trước nhan Chúa vì Ngài đến” (câu 12ff). Giáo Hội đọc bài Thánh Vịnh này như là một lời tiên tri và như là một công việc. Việc Thiên Chúa đến Bêlem xẩy ra trong âm thầm. Chỉ có những mục đồng canh thức trong khoảnh khắc được bao phủ bởi hào quang sáng láng của việc Ngài hiện diện mới có thể nghe thấy một điều gì đó của bài ca mới này, một điều gì đó xuất phát từ cái ngỡ ngàng và hân hoan của các vị thiên thần của việc Thiên Chúa đến. Vinh quang của Thiên Chúa âm thầm đến này tiếp tục qua các thế kỷ. Ở đâu có đức tin ở đó lời Ngài được công bố và lắng nghe, ở đó Thiên Chúa qui tụ dân Ngài lại và ban mình cho họ nơi Thân Mình của Ngài; Ngài biến họ thành Thân Mình của Ngài. Thiên Chúa “đến”. Nhờ đó, lòng của chúng ta bừng tỉnh. Bài ca mới này của các vị thiên thần trở thành bài ca của tất cả những ai, qua các thế kỷ, hát lên một cách mới mẻ về việc Thiên Chúa đến như một con trẻ – và sâu xa hoan hỉ trong lòng mình. Và những cây rừng tiến ra với Ngài và nhẩy mừng. Cây ở Quảng Trường Thánh Phêrô nói về Ngài, nó muốn phản ảnh ánh quang của Ngài mà nói rằng: Phải, Ngài đã đến, và các cây rừng hoan hô Ngài. Những cây trong thành phố này cũng như ở nhà của chúng ta cần phải là một cái gì đó ngoài tập tục lễ lạy, ở chỗ, chúng hướng tới Đấng là lý do cho niềm vui của chúng ta – Vị Thiên Chúa vì chúng ta đã trở nên một con trẻ. Sau hết, bài tụng ca này, ở ý nghĩa sâu xa nhất của nó, nói về Đấng là chính cây của sự sống mới tìm thấy. Chúng ta lãnh nhận sự sống nhờ đức tin nơi Ngài,  Trong Bí Tích Thánh Thể Ngài đã ban chính mình Ngài cho chúng ta – Ngài ban cho chúng ta một sự sống vươn tới vĩnh hằng. Vào giờ khắc này đây, chúng ta hợp tiếng hát bài tụng ca này của tạo vật, và việc chúc tụng của chúng ta đồng thời cũng là một lời cầu nguyện: Vâng, lạy Chúa, xin giúp chúng con biết nhìn thấy một cái gì đó rạng ngời từ vinh quang của Chúa. Và xin ban bình an trên trái đất. Xin làm cho chúng con trở thành những con người nam nữ cho bình an của Ngài. Amen. 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch trực tiếp từ mạng điện toán toàn cầu của Tòa Thánh 

(những chỗ được in đậm lên là do tự ý của người dịch trong việc làm nổi bật những điểm chính yếu quan trọng)

http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/homilies/2008/documents/hf_ben-xvi_hom_20081224_christmas_en.html