|
Yêu Thương trong Chân Lư
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, Tổng Hợp và Chuyển Dịch
“Yêu thương trong chân lư” chính là nhan đề bằng tiếng Latinh “Caritatis in Veritate” của bức thông điệp mới nhất được Đức Thánh Cha Biển Đức XVI viết. Đây là bức thông điệp thứ 3 trong giáo triều mới được 4 năm 2 tháng của ngài. Cả 3 bức thông điệp của vị giáo hoàng thần học gia này đều xoay chung quanh trục ba nhân đức đối thần Tin-Cậy-Mến. “Thiên Chúa là T́nh Yêu – Deus Caritas est”, Thông Điệp đầu tay của ngài, liên quan tới t́nh yêu Thiên Chúa và đức mến Chúa, ban hành ngày Lễ Giáng Sinh 25/12/2005, sau 8 tháng đăng quang; “Đức Cậy Cứu Độ – Spe salvi”, Thông Điệp thứ hai liên quan chẳng những trực tiếp tới đức cậy mà c̣n gián tiếp tới đức tin, ban hành ngày 30/11/2007, Chúa Nhật Thứ Nhất Mùa Vọng; “Caritas in veritate – Yêu thương trong chân lư”, Thông Điệp thứ ba liên quan tới đức bác ái xă hội, đề ngày 29/6/2009, ngày Lễ Thánh Phêrô Phaolô, bế mạc Năm Thánh Phaolô, nhưng lại được chính thức ban hành vào ngày Thứ Ba 7/7/2009, ngày áp Thượng Nghị Đệ Nhất Bát Cường 8-10/7/2009, ở L’Aquila Ư quốc. Chính thời điểm ban hành bức thông điệp thứ ba này, ngay trước Thượng Nghị G-8 bao gồm đệ nhất bát cường là Mỹ, Nhật, Pháp, Anh, Ư, Đức, Nga và Gia Nă Đại, trong thời điểm toàn cầu đang trải qua một cuộc khủng hoảng trầm trọng chung chưa từng có về kinh tế, đă phần nào cho thấy nội dung và đường hướng của bức thông điệp mang tựa đề “Yêu Thương trong Chân Lư” này.
Hôm nay chúng ta hăy cùng nhau trân trọng theo dơi để chẳng những tiếp tục cập nhật hóa kiến thức về giáo huấn xă hội của Giáo Hội trong t́nh h́nh hiện nay, mà nhất là áp dụng vào đời sống và môi trường sống bao nhiêu có thể giáo huấn có tính cách truyền bá phúc âm hóa của Giáo Hội cho một thế giới càng toàn cầu hóa về kinh tế và truyền thông th́ càng tạo nên khoảng cách rộng lớn hơn hầu như khó có thể nối lại được giữa một thiểu số cường quốc và đại đa số nhược quốc. Trước hết, để thấy được tổng quan nội dung của bức thông điệp “Yêu Thương trong Chân Lư”, không ǵ bằng hăy nghe chính vị giáo hoàng tác giả của bức thông điệp tŕnh bày cho biết. Như ngài đă thực hiện trong buổi triều kiến chung hằng tuần, Thứ Tư 8/7/2009, ngày khai mạc Thượng Nghị của khối đệ nhất bát cường G-8 sau đây:
Bức thông điệp mới của tôi là “Yêu Thương trong Chân Lư”, một bức thông điệp chính thức được ban hành hôm qua, chính yếu được tác động ở một đoạn Thư Thánh Phaolô gửi Êphêsô, trong đó vị tông đồ này nói về tác hành theo chân lư trong yêu thương, như chúng ta vừa nghe: “Trái lại, khi sống chân lư trong yêu thương, chúng ta cần phải tăng trưởng bằng mọi cách trong Chúa Kitô là Đầu” (4:15).
Bởi thế, yêu thương trong chân lư là một lực đẩy chính yếu cho vấn đề phát triển thực sự của từng người và của tất cả nhân loại. Đó là lư do toàn thể giáo huấn của Giáo Hội về xă hội đều bao quanh nguyên tắc ‘yêu thương trong chân lư’ này. Chỉ nhờ yêu thương, một yêu thương được soi động bởi lư trí và đức tin, mới có thể đạt được những mục tiêu phát triển bằng một giá trị nhân bản và nhân bản hóa. Yêu thương trong chân lư “là nguyên tắc chính yếu cho giáo huấn về xă hội của Giáo Hội, một nguyên tắc mặc h́nh thức cụ thể ở những qui chuẩn chi phối hành động luân lư” (khoản 6).
Trong phần dẫn nhập, bức thông điệp này đi ngay vào hai qui chuẩn chính yếu đó là công lư và công ích. Công lư là một phần toàn vẹn của t́nh yêu này “qua việc làm và trong chân lư” (1Jn 3:18) như Tông Đồ Gioan kêu gọi chúng ta (cf khoản 6). Và “yêu thương ai là mong cho họ được sự tốt đẹp và sử dụng những cách thức hiệu nghiệm để bảo đảm sự tốt đẹp này. Ngoài sự tốt đẹp của cá nhân, c̣n có sự tốt đẹp liên quan tới việc sống trong xă hội nữa… Chúng ta càng nỗ lực bảo toàn công ích tương xứng với các nhu cầu thực sự của tha nhân chúng ta, th́ chúng ta càng yêu thương họ hiệu nghiệm hơn”. Thế nên, có hai qui chuẩn hành động là công lư và công ích. Ở yếu tố thứ hai, yêu thương có chiều kích xă hội. Bức thông điệp nói hết mọi Kitô hữu được kêu gọi sống t́nh yêu thương này, và thêm rằng “đó là đường lối cấu trúc của yêu thương” (cf. khoản 7).
Như các văn kiện khác của huấn quyền, bức thông điệp này cũng tiếp nối và đào sâu hơn vào việc phân tích và chia sẻ của Giáo Hội về các vấn đề xă hội được nhân loại hết sức quan tâm trong thời đại của chúng ta. Nó đặc biệt liên quan tới những ǵ được Đức Phaolô VI viết cách đây 40 năm trước trong thông điệp “Sự Phát Triển của Các Dân Tộc”, một trụ cột của giáo huấn về xă hội của Giáo Hội, trong đó, vị đại giáo hoàng này đă tóm lược một số những ư tưởng quan trọng và vẫn thích hợp cho việc phát triển toàn diện con người cùng thế giới tân tiến. T́nh h́nh thế giới này, như biên niên sử của các tháng gần đây rơ ràng chứng tỏ, tiếp tục cho thấy không phải là ít vấn đề cùng với t́nh trạng “gương mù” của các thứ chênh lệch vô nhân đạo, những chênh lệch vẫn c̣n đó bất chấp những dấn thân được thực hiện trong quá khứ. Một đàng là những dấu hiệu của các thứ chênh lệch trầm trọng về xă hội và kinh tế là những ǵ hiển nhiên; đàng khác các dân tộc ở khắp nơi đang kêu gọi thực hiện một cuộc canh tân thắng vượt t́nh trạng trái ngược nơi vấn đề phát triển giữa các dân tộc, và điều này không thể chờ đợi được nữa.
Theo chiều hướng này th́ hiện tượng toàn cầu hóa có thể là một cơ hội thực sự, thế nhưng để được như thế, cần phải thực hiện một cuộc canh tân sâu xa về luân lư và văn hóa và cần phải nhận thức hữu trách về những quyết định liên quan tới công ích. Một tương lai tốt đẹp hơn cho hết mọi người là những ǵ khả dĩ nếu nó được xây dựng trên việc khám phá ra những giá trị cốt yếu về đạo lư. Cần phải có một dự án về kinh tế tái h́nh thành việc phát triển theo chiều hướng toàn cầu, căn cứ vào khoa đạo lư nồng cốt về trách nhiệm trước Thiên Chúa và trước con người là thụ tạo của Thiên Chúa.
Bức thông điệp này thực sự là không mong muốn cống hiến những giải pháp về kỹ thuật cho những vấn đề xă hội trầm trọng của thế giới ngày nay – đó không phải là vai tṛ của huấn quyền giáo Hội (cf khoản 9). Tuy nhiên, bức thông điệp này nhắc nhở những nguyên tắc quan trọng tự bản chất bất khả thiếu để xây dựng việc phát triển con người trong những tháng năm tới đây. Trong số những nguyên tắc ấy trước hết là việc chú trọng tới sự sống của con người là những ǵ được coi là tâm điểm của tất cả mọi vấn đề tiến bộ thực sự; tôn trọng quyền tự do tôn giáo là những ǵ bao giờ cũng gắn liền với việc phát triển của con người; loại trừ đi thứ nhăn quan Promethean (tiếm đoạt quyền hành) về con người, ở chỗ coi con người là tác giả tuyệt đối trên định mệnh của họ. Ḷng tin tưởng vô hạn vào quyền năng của kỹ thuật cuối cùng chỉ là một thứ ảo tưởng.
Cần phải có những con người công chính ở lănh vực chính trị cũng như kinh tế, thành phần thành tâm chú trọng tới công ích. Đặc biệt là trước những khẩn trương của thế giới này cần phải kêu gọi quần chúng hăy chú ư tới thảm cảnh đói khổ và vấn đề an toàn về thực phẩm, một thứ an toàn ảnh hưởng tới một phần đáng kể của nhân loại. Một thảm cảnh của những tỷ lệ như thế làm nhức nhối lương tâm của chúng ta: nó cần phải được quyết liệt đương đầu, loại trừ đi những nguyên cớ cấu trúc gây ra nó và cổ vơ việc phát triển về nông nghiệp ở những xứ sở nghèo khổ nhất.
Tôi tin rằng đường lối liên kết này đối với việc phát triển các xứ sở nghèo khổ nhất chắc chắn sẽ giúp vào việc bàn thảo một giải pháp giải quyết cuộc khủng hoảng toàn cầu hiện nay. Chắc chắn là cần phải lưu ư đến vấn đề tái thẩm định vai tṛ và quyền lực chính trị của quốc gia trong một thời đại trong đó những giới hạn cho chủ quyền của quốc gia hiện hữu như là thành quả của một t́nh trạng mới về kinh tế thương mại và tài chính quốc tế.
Ngoài ra, cũng không được thiếu vắng việc tham dự của thành phần công dân vào lănh vực chính trị quốc gia và quốc tế, nhờ cả ở cuộc dấn thân mới của các hiệp hội nhân công được kêu gọi để thiết lập những hợp tác hành động ở cấp địa phương và quốc tế. Những phương tiện truyền thông xă hội cũng đóng một vai tṛ nồng cốt ở lănh vực này, trong việc gia tăng đối thoại giữa các nền văn hóa và những truyền thống chuyên biệt.
Trong việc cần phải thực hiện một dự án phát triển không bị ô nhiễm bởi những trục trặc và méo mó đang xẩy ra đầy giẫy ngày nay, mọi người cần phải nghiêm chỉnh suy nghĩ về chính ư nghĩa của kinh tế cùng với các mục đích của nó. T́nh trạng về môi sinh của trái đất này cần đến nó; cuộc khủng hoảng về văn hóa và luân lư của con người đang hiển nhiên diễn ra ở khắp nơi trên thế giới cần đến nó. Kinh tế cần đến đạo lư để tác hành đúng đắn; cần phải phục hồi việc đóng góp quan trọng của nguyên tắc nhưng không và “lư lẽ của tặng ân” nơi kinh tế thị trường không theo chiều hướng chiếm đạt riêng tư như là tiêu chuẩn của ḿnh.
Thế nhưng điều này chỉ trở thành khả dĩ là nhờ việc dấn thân của hết mọi người, của các kinh tế gia và chính trị gia, của các nhà sản xuất và tiêu thụ nhân, và bao hàm việc h́nh thành một lương tâm có thể tăng sức cho các qui chuẩn luân lư trong việc làm nẩy sinh ra những dự án chính trị và kinh tế. Đúng thế, nhiều nơi căn cứ vào sự kiện là các quyền lợi bao gồm cả những nhiệm vụ tương đương nữa, bằng không các quyền lợi có nguy cơ trở thành chuyên chế.
Càng ngày người ta càng nói rằng tất cả nhân loại cần phải có một lối sống khác nhau, trong đó các nhiệm vụ của hết mọi người đối với môi trường được liên kết với những nhiệm vụ của con người ở nơi chính bản thân họ cũng như trong mối liên hệ với người khác. Nhân loại là một gia đ́nh duy nhất và cuộc đối thoại hiệu quả giữa niềm tin và lư trí không thể nào không làm cho nó trở thành phong phú, giúp cho hoạt động bác ái càng trở nên hiệu năng hơn trong xă hội, lại c̣n thiết lập cả một cái kết cấu thích hợp cho việc kích thích vấn đề hợp tác giữa thành phần có tín ngưỡng và vô tín ngưỡng, trong cùng một quan điểm hoạt động cho công lư và ḥa b́nh trên thế giới.
Như những hướng dẫn cho việc giao tiếp huynh đệ này, trong thông điệp này, tôi nêu lên những nguyên tắc phụ thuộc và đoàn kết là những ǵ đan kết với nhau. Sau cùng, trước những vấn đề sâu rộng trên thế giới ngày nay, tôi đă đề cập tới nhu cầu cần có một Thẩm Quyền chính trị toàn cầu được qui định bởi luật, một thứ luật bao gồm những nguyên tắc phụ thuộc và liên đới đă được đề cập tới và mạnh mẽ hướng về việc làm cho công ích được nên trọn, hợp với những truyền thống lớn về luân lư và tôn giáo của nhân loại.
Phúc Âm nhắc nhở chúng ta rằng con người không sống nguyên bởi bánh: họ không thỏa đáng nỗi khát vọng sâu xa của ḷng họ ở những sản vật thể chất. Chân trời của con người thực sự là cao cả hơn và rộng lớn hơn. V́ thế mà hết mọi chương tŕnh phát triển cần phải cho thấy việc phát triển thiêng liêng cùng với việc phát triển về vất chất của con người là thành phần được tặng ân có linh hồn và thân xác.
Đó là việc phát triển toàn vẹn được giáo huấn về xă hội của Giáo Hội liên lỉ nói đến – việc phát triển có những qui chuẩn hướng dẫn của ḿnh nơi lực đẩy của “yêu thương trong chân lư”. Anh chị em thân mến, chúng ta hăy cầu nguyện để bức thông điệp này cũng có thể giúp cho nhân loại cảm thấy rằng họ là một gia đ́nh duy nhất dấn thân cho một thế giới của công lư và ḥa b́nh. Chúng ta hăy cầu nguyện để tín hữu hoạt động trong các lănh vực kinh tế và chính trị nhận thức thấy được tầm quan trọng của việc họ gắn bó với chứng từ Phúc Âm nơi việc họ phục vụ xă hội.
Tôi đặc biệt mời gọi anh chị em hăy cầu nguyện cho các nhà lănh đạo quốc gia và chính quyền của Nhóm Đệ Nhất Bát Cường Kinh Tế đang hộp họp trong những ngày này ở L’Aquila. Để từ cuộc thượng nghị thế giới quan trọng này có được những quyết định và các hướng dẫn hữu ích cho việc tiến bộ đích thực của tất cả mọi dân tộc, nhất là các nước nghèo khổ nhất. Chúng ta hăy kư thác những ư hướng này cho việc chuyển cầu từ mẫu của Mẹ Maria là Mẹ Giáo Hội và nhân loại.
Sáng ngày Thứ Ba 7/7/2009, Văn Pḥng Báo Chí của Ṭa Thánh đă có một cuộc họp báo để ra mắt bức thông điệp mới của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI là “Bác ái trong Sự thật”. Tham dự vào buổi họp báo ra mắt này có những vị hữu trách liên hệ tới bức thông điệp về xă hội này như sau: ĐHY Renato Raffaele Martino, chủ tịch Hội Đồng Ṭa Thánh về Công Lư và Ḥa B́nh; ĐHY Paul Josef Cordes, chủ tịch Hội Đồng “Đồng Tâm – Cor Unum” của Ṭa Thánh, ĐTGM Giampaolo Crepaldi, bí thư Hội Đồng Ṭa Thánh về Công Lư và Ḥa B́nh, vị mới nay được bổ nhiệm làm giám mục ở Trieste, Ư quốc, và Stefano Zamagni, giáo sư kinh tế chính trị ở Đại Học Bologna Ư quốc kiêm tham vấn viên của Hội Đồng Ṭa Thánh về Công Lư và Ḥa B́nh. Sau đây, để có thể hiểu sâu và rơ hơn những điểm chính yếu trong bức thông điệp “Yêu Thương trong Chân Lư” hết sức quan trọng và khẩn trương này, như ĐTC nói cho chúng ta biết trên đây, chúng ta hăy cùng nhau theo dơi những nhận định và phân tích của các vị cao cấp ở Toà Thánh có liên quan tới bức thông điệp này.
Trong bài nhận định của ḿnh, ĐHY Martini đă nói về nhu cầu cần phải có một bức Thông Điệp mới về xă hội sau 20 năm bức thông điệp “Bách Niên – Centesimus Annus” năm 1991 của ĐTC GPII, và lưu ư tới một số thay đổi đă xẩy ra trong hai thập niên vừa rồi. Vị hồng y này nói:
“Những ư hệ về chính trị đánh dấu giai đoạn trước năm 1989 dường như đă bị mất đi tính chất độc hại của chúng, thế nhưng, thay thế vào đó là một thứ ư hệ mới về kỹ thuật. Những khía cạnh khác nhau về vấn đề toàn cầu hóa đă được nhấn mạnh, chẳng những v́ không c̣n hai khối quyền lực đối địch nhau, mà c̣n v́ hệ thống điện toán toàn cầu….
"Các tôn giáo trở lại tâm điểm của khấu trường thế giới… Một số các quốc gia rộng lớn đă chồi lên từ t́nh trạng thụt lùi, làm thay đổi đáng kể t́nh trạng cân bằng về địa dư chính trị thế giới… Vấn đề quản trị quốc tế vẫn là những ǵ trọng yếu… Những cái mới mẻ to lớn này … tự chúng cũng đủ tác động việc viết ra một bức Thông Điệp mới về xă hội. Tuy nhiên, c̣n một lư do nữa…
"‘Bác ái trong chân lư’ được Đức Thánh Cha cưu mang như một tưởng niệm 40 năm Đức Phaolô VI ban hành bức Thông Điệp ‘Populorum Progressio – Việc Phát Triển của Các Dân Tộc’”, mặc dù đề tài của bức Thông Điệp mới này “không phải là ‘việc phát triển của các dân tộc’, mà là ‘việc phát triển toàn vẹn con người’… Vậy chúng ta có thể nói rằng chân trời của ‘Populorum Progressio’ đă được rộng mở…
"‘Caritas in veritate’ rơ ràng cho thấy chẳng những giáo triều của Đức Phaolô VI không phải là một ‘bước thụt lùi’ đối với giáo huấn về xă hội của Giáo Hội, như thường đáng tiếc được cho như thế, trái lại, vị Giáo Hoàng này đă góp phần quan trọng vào việc h́nh thành một quan điểm về giáo huấn xă hội của Giáo Hội sau Hiến Chế ‘Vui Mừng và Hy Vọng’ và truyền thống trước đó, và cống hiến một nền tảng nhờ đó Đức Gioan Phaolô II đă xây dựng”.
Về phần ḿnh, ĐTGM Crepaldi đă nói về những vấn đề mới khác được đề cập tới trong Thông Điệp mới này. Ngài nói:
“Lần đầu tiên hai quyền lợi nồng cốt là quyền sống và tự do tôn giáo hiển nhiên chiếm được chỗ đứng lớn trong một Thông Điệp về xă hội… Chúng có liên hệ về cơ cấu với vấn đề phát triển… Trong ‘Caritas in veritate’ cái được gọi là ‘vấn đề về nhân loại học’ trở thành một ‘vấn đề về xă hội’ với tất cả ư hướng và mục đích”.
Vị TGM cho biết tiếp là có hai đề tài khác được chất chứa trong Thông Điệp này, đó là đề tài về môi trường và đề tài về kỹ thuật. Môi trường không phải được thấy như là một “chất chứa những nguồn lợi thiên nhiên” mà là như “lời được tạo nên” trao phó cho nhân loại “v́ thiện ích của hết mọi người”. Kỹ thuật, “lần đầu tiên đề tài này được bàn đến hết sức đầy đủ trong một bức Thông Điệp”. “Việc liên tục qui chiếu về Chân Lư và T́nh Yêu làm cho ‘Caritas in veritate’ thấm đẫm tính chất hết sức tự do về tư tưởng là những ǵ cắt đứt tất cả mọi ư hệ tiếc thay vẫn c̣n chi phối vấn đề phát triển”.
ĐHY Cordes đă giải thích làm thế nào “Thông Điệp ‘Thiên Chúa là T́nh Yêu’ đầu tiên của vị Giáo Hoàng này nói về thần học của đức ái chất chứa một số dấu chỉ về giáo huấn xă hội, giờ đây chúng ta thấy một văn kiện hoàn toàn giành cho chủ đề này”.
Sau khi nhấn mạnh đến việc làm thế nào “giáo huấn của Giáo Hội về xă hội là một yếu tố của việc truyền bá phúc âm hóa”, vị hồng y này đă cảnh giác là về việc đọc bức thông điệp này “tách khỏi bối cảnh Phúc Âm và việc loan truyền Phúc Âm”, v́ tín lư “được xuất phát và cần phải được dẫn giải theo chiều hướng của mạc khải”.
Vị hồng y chủ tịch Hội Đồng ‘Đồng Tâm’ của Ṭa Thánh đă giải thích rằng “tâm điểm của giáo huấn về xă hội bao giờ cũng là nhân loại. Vấn đề về nhân loại học đ̣i chúng ta trả lời cho một vấn nạn chính, đó là chúng ta muốn cổ vơ loại người nào?... Một nền văn minh có thể sống c̣n mà không cần những điểm qui chiếu nồng cốt hay chăng, không cần nh́n đến vĩnh hằng, chối từ nhân loại câu trả lời cho những vấn nạn sâu xa nhất của họ? Có chăng một cuộc phát triển thực sự phi Thiên Chúa?
Sau hết, đề cập tới quan niệm về tiến bộ, vị hồng y này nhấn mạnh đến sự kiện là Bức Thông Điệp này “ngoại việc hiệp nhất hai chiều kích (về vấn đề cổ vơ nhân bản và loan báo đức tin), c̣n đưa vào quan niệm về tiến bộ một yếu tố nữa đó là yếu tố hy vọng”, một yếu tố đă được cùng vị tác giả giáo hoàng bàn đến trong bức Thông Điệp Thứ Hai của ngài là “Spe salvi”.
Giáo sư Zamagni vạch ra rằng bức Thông Điệp này thiên về “quan niệm về thị trường mẫu mực cho nền kinh tế dân sự, theo đó nó có thể cảm nghiệm thấy việc chung sống nhân loại trong một hệ thống kinh tế b́nh thường, nhờ đó không có vấn đề ngoài lề hay thành phần bên lề. Có 3 yếu tố về cơ cấu đối với cuộc khủng hoảng hiện nay.
Yếu tố thứ nhất liên quan tới việc thay đổi tận gốc rễ nơi mối liên hệ giữa tài chính và việc sản xuất các sản vật cùng dịch vụ là những ǵ đă trở thành vững chắc trên 30 năm qua….
Yếu tố thứ hai đó là việc lan tràn, ở tầm mức văn hóa phổ thông, những đặc tính hiệu năng như là tiêu chuẩn tối hậu trong việc phán đoán và biện minh cho những vấn đề về kinh tế…
Yếu tố thứ ba liên quan tới cái chuyên biệt của môi trường về văn hóa là những ǵ đă trở nên vững chắc qua các thập niên gần đây ở cái mào, một đàng, của việc toàn cầu hóa, đàng khác, của việc xẩy ra một cuộc cách mạng kỹ nghệ thứ ba, cuộc cách mạng về kỹ thuật tín liệu”.
Chúng ta đă nghe chính Đức Thánh Cha cho biết tổng quan về bức thông điệp thứ ba của ngài, “Yêu Thương trong Chân Lư”, và chúng ta cũng đă nghe các giới chức cao cầp của Ṭa Thánh trực tiếp liên quan tới bức thông điệp này nhận định và phân tích cho thấy những đặc điểm của bức thông điệp về xă hội ấy. Giờ đây, chúng ta vẫn cần ôn lại trọn vẹn bài tổng tóm từ đầu đến cuối bức thông điệp liên quan tới việc phát triển toàn diện con người này như sau.
Bức thông điệp “Bác Ái trong Chân Lư” bao gồm phần mở đầu, 6 chương và phần đúc kết. Bản tóm tắt bức thông điệp này được Văn Pḥng Báo Chí của Ṭa Thánh phổ biến cùng ngày cắt nghĩa rằng trong phần dẫn nhập Đức Giáo Hoàng đă nhắc lại cách thức làm sao “bác ái là tâm điểm của giáo huấn của Giáo Hội về Xă Hội”. Tuy nhiên, để pḥng ngừa nguy cơ bác ái bị “dẫn giải sai lạc và tách khỏi việc sống đạo lư”, ngài cảnh giác về cách thức làm thế nào “một Kitô giáo của bác ái thiếu vắng chân lư sẽ không nhiều th́ ít có thể liên hoán với một loạt những cảm t́nh tốt lành, hữu ích cho sự liên kết về xă hội nhưng lại chẳng thích đáng bao nhiêu”.
Đức Thánh Cha đă làm sáng tỏ là việc phát triển cần đến sự thật. Theo đó, ngài nói tới hai “qui chuẩn chi phối hành động luân lư” đó là công lư và công ích. Tất cả mọi Kitô hữu được kêu gọi sống bác ái cũng bởi “đường lối về cơ cấu” chi phối đời sống “polis”, tức là việc sống chung xă hội.
Chương thứ nhất của bức Thông Điệp chú trọng tới sứ điệp của Đức Phaolô VI trong bức thông điệp “Việc Phát Triển của Chư Dân”, bức thông điệp “nhấn mạnh tới tầm quan trọng bất khả thiếu của Phúc Âm trong việc xây dựng một xă hội trong tự do và công lư… Đức tin Kitô giáo không dựa vào đặc ân hay vị thế quyền hành… mà là vào một ḿnh Chúa Kitô thôi”. Đức Phaolô VI “đă vạch ra rằng những nguyên nhân của t́nh trạng kém phát triển chính yếu gây ra bởi lănh vực luân lư”. Chúng trước hết ở nơi ư muốn, nơi trí khôn và thậm chí nơi “sự thiếu hụt t́nh huynh đệ giữa cá nhân với nhau và các dân tộc với nhau”.
“Việc Phát Triển của Con Người trong Thời Đại của Chúng Ta” là đề tài của chương thứ hai. Nếu lợi lộc, vị Giáo Hoàng viết, “trở thành mục tiêu duy nhất, nếu nó được xuất phát bởi phương tiện bất chính đáng và không lấy công ích làm cùng đích của nó th́ nó đang hủy hoại đi cảnh giầu có và tạo nên cảnh bần cùng”. Theo đó, ngài liệt kê ra một số “những trục trặc” của việc phát triển, chẳng hạn như vấn đề giao dịch về tài chính “phần lớn đầu tư tích trữ”, vấn đề những trào lưu di dân “thường bị gây ra bởi một số hoàn cảnh đặc biệt để rồi không được chú ư đầy đủ”, và “t́nh trạng khai thác thiếu kiểm soát về các nguồn lợi thiên nhiên của trái đất”. Trước những vấn đề tương liên này, Đức Giáo Hoàng kêu gọi “một tổng luận mới về nhân bản”, nhận định về cách thức làm sao “việc phát triển ngày nay có nhiều tầng lớp lấn át nhau… T́nh trạng giầu có của thế giới đang gia tăng tối đa thế nhưng những chênh lệnh cũng tăng lên”, và những h́nh thức mới của sự nghèo khổ đang xuất hiện.
Ở lănh vực về văn hóa, bức Thông Điệp cho biết, những tiềm năng cho việc giao tiếp đang mở ra những chân trời mới về đối thoại, thế nhưng cũng có cả một nguy cơ lưỡng diện kèm theo nữa, ở chỗ, trong khi xẩy ra nguy cơ về một “thứ chiết trung văn hóa” coi văn hóa “về thực chất tương đương với nhau”, th́ lại có một thứ nguy cơ trái ngược trong việc “san bằng văn hóa và bừa băi chấp nhận những cách cư xử và lối sống”. Theo đó, Đức Giáo Hoàng cũng đề cập tới cái ô nhục của t́nh trạng đói khổ và bày tỏ niềm hy vọng có được “một cuộc canh tân về canh nông thích hợp ở các xứ sở đang phát triển”.
Đức Thánh Cha cũng bàn tới vấn đề tôn trọng sự sống, “một vấn đề không thể tách rời những vấn đề liên quan tới việc phát triển của các dân tộc”, khẳng định rằng “khi một xă hội tiến tới chỗ chối bỏ hay hủy hoại sự sống th́ nó tiến tới chỗ không c̣n t́m thấy động cơ cùng nghị lực cần thiết để nỗ lực cho thiện ích thực sự của con người”.
Một vấn đề khác liên hệ tới việc phát triển đó là vấn đề quyền tự do tôn giáo. Vị Giáo Hoàng viết “bạo lực là những ǵ ngăn chặn việc phát triển đích thực” và “điều này đặc biệt áp dụng cho nạn khủng bố gây ra bởi chủ nghĩa bảo thủ”.
Chương ba của bức Thông Điệp – “T́nh Huynh Đệ, Việc Phát Triển về Kinh Tế và Xă Hội Dân Sự” – được mở ra bằng một đoạn ca ngợi “cảm nghiệm về tặng ân” là những ǵ thường không được nhận thức đầy đủ “v́ quan niệm sống thuần hưởng thụ và duy thực dụng”. Tuy nhiên, việc phát triển, “nếu thực sự nhân bản th́ cần phải giành chỗ cho nguyên tắc nhưng không nữa”. Đối với lư lẽ của thị trường, nó “cần phải hướng tới việc theo đuổi công ích là những ǵ cộng đồng chính trị cũng đặc biệt cần phải chịu trách nhiệm”. Căn cứ vào Thông Điệp “Bách Niên” của Đức Gioan Phaolô II, Thông Điệp “Bác Ái trong Chân Lư” nhấn mạnh tới “nhu cầu cần phải có một hệ thống có ba chủ thể là thị trường, Quốc Gia và xă hội dân sự” và khuyến khích “một thứ dân sự hóa kinh tế”. Bức Thông Điệp “Bác Ái trong Chân Lư” đề cao tầm quan trọng của “những h́nh thức kinh tế lấy t́nh đoàn kết làm căn bản” và cho biết cách thức làm thế nào “cả thị trường và chính trị cần đến những cá nhân cởi mở trước tặng ân hỗ tương”.
Chương thứ ba kết lại bằng một thẩm định mới mẻ về hiện tượng toàn cầu hóa, một hiện tượng không chỉ được coi như là một “tiến tŕnh về kinh tế xă hội”. Vấn đề toàn cầu hóa cần phải “cổ vơ một tiến tŕnh văn hóa của việc hội nhập toàn cầu hướng về siêu việt thể lấy con người làm nền tảng và hướng về cộng đồng” và có thể điều chỉnh những trục trặc riêng của nó.
Chương thứ tư của bức Thông Điệp này tập trung vào đề tài: “Việc Phát Triển của Các Dân Tộc. Các Quyền Lợi cùng Nghĩa Vụ. Môi Trường”. Vị Giáo Hoàng nói rằng các chính quyền và những tổ chức quốc tế không thể “lạc hướng về mục tiêu và ‘tính chất bất khả vi phạm’ của các quyền lợi”. Theo đó, ngài cũng chú trọng tới “những vấn đề liên hệ tới t́nh trạng gia tăng dân số”.
Ngài đă tái khẳng định rằng tính dục “không thể bị biến thành một thứ thuần khoái lạc hay chơi bời”. Ngài nói là các Quốc Gia “được kêu gọi để ban hành những chính sách cổ vơ tính chất trọng yếu và toàn vẹn của gia đ́nh”.
“Kinh tế cần đến đạo lư để có thể tác hành một cách đúng đắn”, Đức Thánh Cha tiếp tục nói, nhưng “không phải là bất cứ một thứ đạo lư nào, mà là một đạo lư lấy con người làm tâm điểm”. Tính chất tâm điểm của con người này cũng cần phải là nguyên tắc hướng dẫn trong “các chương tŕnh phát triển” cũng như trong việc hợp tác quốc tế. Ngài đề nghị là “các tổ chức quốc tế cần đặt vấn đề về tính chất hiệu năng thực sự của guồng máy quan lại và quản trị của ḿnh là những ǵ thường phải trả một giá thái quá”.
Đức Thánh Cha cũng chú ư tới vấn đề năng lượng, nhận định về vấn đề làm sao xẩy ra “sự kiện là có một số Quốc Gia, có những nhóm và công ty về năng lực đầu tư các nguồn năng lượng không thể đổi mới đă cho thấy một cản trở cho việc phát triển ở các xứ sở nghèo khổ… Các xă hội tiến triển về kỹ thuật có thể và cần phải giảm bớt việc tiêu thụ năng lượng nội địa của ḿnh”, đồng thời cũng phấn khích “việc nghiên cứu những h́nh thức năng lượng thay thế”.
“Việc Hợp Tác của Gia Đ́nh Nhân Loại” là nhan đề và mục tiêu của chương thứ năm, một chương được Đức Giáo Hoàng nhấn mạnh tới cách thức làm thế nào “việc phát triển của chư dân trên hết lệ thuộc vào nhận thức nhân loại là một gia đ́nh duy nhất”. Bởi thế mà Kitô giáo và các tôn giáo khác “có thể cống hiến việc đóng góp của ḿnh vào việc phát triển nếu Thiên Chúa có chỗ đứng trong lănh vực quần chúng”.
Đức Giáo Hoàng cũng đề cập tới nguyên tắc phụ thuộc, nguyên tắc hỗ trợ con người “qua việc tự động của những cơ chế môi giới”. Vấn đề phụ thuộc, ngài giải thích rằng, “là thuốc giải độc hiệu nghiệm nhất đối với bất cứ h́nh thức nào của t́nh trạng phúc lợi vơ vét” và “đặc biệt rất thích hợp với việc điều hành vấn đề toàn cầu hóa và hướng nó về việc phát triển con người thực sự”.
Đức Thánh Cha Biển Đức XVI kêu gọi các Quốc Gia giầu có “hăy phân phối những phần dồi dào trong tổng sản vật nội địa của ḿnh cho việc viện trợ phát triển”, nhờ đó tôn trọng trách nhiệm của ḿnh. Ngài cũng bày tỏ niềm hy vọng có được phương tiện rộng lớn hơn trong vấn đề giáo dục, thậm chí c̣n hơn thế nữa, cho việc “trọn vẹn h́nh thành con người”, khẳng định rằng việc chiều theo chủ nghĩa tương đối làm cho hết mọi người trở thành bần cùng hơn. Một tỉ dụ về vấn đề này, ngài viết, đó là hiện tượng bại hoại của thứ du lịch tính dục. Ngài nói: “Buồn thay khi nhận thấy rằng hoạt động này thường xẩy ra với sự hỗ trợ của các chính quyền địa phương”.
Đoạn Đức Thánh Cha tiếp tục lưu ư tới vấn đề di dân “đang tạo nên kỷ nguyên” này. Ngài nói “hết mọi người di dân đều là một con người, thành phần v́ thế, có những quyền lợi căn bản, bất khả tách biệt cần phải được mọi người tôn trọng ở mọi trường hợp”.
Vị Giáo Hoàng đă giành đoạn cuối cùng của chương năm này cho “nhu cầu được mạnh mẽ cảm nhận” là cần đến một cuộc canh tân Liên Hiệp Quốc và “những cơ cấu kinh tế và tài chính quốc tế… Thật là khẩn trương cần đến một thẩm quyền chính trị thế giới thực sự” có “quyền lực hữu hiệu”.
Chương thứ sáu cũng là chương cuối cùng có tựa đề là “Việc Phát Triển của Chư Dân và Kỹ Thuật”. Ở chương này, Đức Thánh Cha cảnh giác “thái độ tự phụ tiếm quyền” nơi ư nghĩa của con người là những ǵ “có thể tái tạo ḿnh bằng những ‘kỳ công’ của kỹ thuật”. Ngài nói kỹ thuật không thể nào có “tuyệt đối tự do”.
Đức Thánh Cha Biển Đức XVI nói rằng “một trận chiến đặc biệt trầm trọng trong việc đối chọi về văn hóa ngày nay giữa thượng quyền của kỹ thuật và trách nhiệm về luân lư của con người đó là lănh vực của khoa đạo đức sinh học”, và ngài nói thêm rằng “lư trí không có đức tin sẽ bị chới với trong một ảo ảnh về quyền toàn năng của ḿnh”. Ngài nói rằng vấn đề về xă hội trở thành vấn đề nhân loại học. Việc nghiên cứu phôi thai bào và tạo sinh sao bản đang “được cổ vơ bằng một thứ văn hóa hết sức vỡ mộng tin tưởng rằng nó làm chủ hết mọi mầu nhiệm”. Vị Giáo Hoàng này cũng bày tỏ mối quan tâm của ngài về t́nh trạng khả dĩ của một “chương tŕnh cải giống có hệ thống về những cuộc sinh nở”.
Ở phần kết luận cho bức Thông Điệp này, Đức Thánh Cha nhấn mạnh đến làm sao “việc phát triển cần đến thành phần Kitô hữu giơ tay lên nguyện cầu cùng Thiên Chúa”, như nó cần đến “t́nh yêu thương và ḷng tha thứ, việc bỏ ḿnh, chấp nhận kẻ khác, công lư và ḥa b́nh vậy”.
Lạy Chúa Giêsu Kitô, Chúa đă Phục Sinh để ban b́nh an cho chúng con, một b́nh an biểu hiện cho t́nh trạng hiệp nhất toàn vẹn của bản tính loài người, một bản tính đă bị băng hoại và phân rẽ bởi nguyên tội. Xin cho Kitô hữu chúng con, thành phần đă được tái sinh bởi trên cao, đă được Chúa cứu độ cho khỏi tội lỗi và sự chết, cũng như cho chư dân và chư quốc trên thế giới trong đại gia đ́nh nhân loại, đang được Chúa mầu nhiệm qui tụ về một mối là Giáo Hội của Chúa, biết sống không nguyên bởi bánh mà nhất là bởi lời của Chúa, để nhờ đó toàn vẹn con người của chúng con và việc phát triển của các dân tộc được hiện thực theo chiều hướng “Yêu Thương trong Chân Lư”. Amen.
|
