|
CHƯƠNG TR̀NH CHUYÊN ĐỀ CHIỀU THỨ 7
Chuyên
đề: Nguyên tắc giáo dục con cái
trong
gia đ́nh
Xuân Thái & Thanh Phong
T2, 23/11/2009 -
06:06
WGPSG
- Hồi 14 giờ, ngày 21/11/2009, tại Hội Trường PX Nguyễn Văn Thuận
thuộc Trung tâm Mục vụ Sàig̣n, với sự tham dự của hơn 200 cử tọa, đă
diễn ra buổi nói chuyện về đề tài: “Nguyên tắc giáo dục con trong gia
đ́nh”, do Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Hồng thuyết tŕnh.
Cử tọa bao gồm nhiều thành phần nam nữ
giáo dân, có nhiều vị tóc đă bạc, nhưng đông hơn cả, vẫn là các bạn trẻ,
sinh viên học sinh và không ít tu sĩ nam nữ. Đặc biệt có sự tham dự của
linh mục Phạm Sĩ Sản (ḍng Don Bosco), các Mục sư Hoàng Thanh Hải (Giáo
hội Agapé), Mục sư Nguyễn văn Kiêm (Giáo hội Luther) cùng một số tín đồ
đạo Phật và đạo ông bà.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Hồng (Đại học Sư
phạm) là một diễn giả nổi tiếng. Buổi nói chuyện thật sinh động, lôi
cuốn và bổ ích, đă kết thúc vào hồi 17 giờ cùng ngày.
Chuyên đề:
Nguyên tắc giáo dục con trong gia đ́nh
Nguyên tắc giáo dục con cái trong gia
đ́nh.
Vô số những lô cốt mọc lên khắp nơi làm
t́nh trạng kẹt xe kinh niên của đường phố Sàig̣n thêm trầm trọng hơn cả
Bangkok, v́ vậy, dù cố gắng hết sức Tiến sĩ Bích Hồng cũng phải đến trễ
10 phút. Nhưng Ban Tổ chức không để lăng phí thời giờ, 10 phút chờ đợi
được các linh hoạt viên biến thành một khoảng thời gian ư nghĩa với các
tṛ chơi thú vị. Tṛ chơi chính là công cụ của giáo dục.
Giáo dục, đặc biệt là giáo dục con cái,
là một khoa học nhưng cũng là một nghệ thuật nên không thể đóng khung
thành công thức để áp dụng cho cho tất cả mọi trường hợp. Tuy nhiên,
cũng giống như các môn nghệ thuật, khiêu vũ, ca múa,…, để tŕnh diễn
những điệu vũ bay bướm, đẹp mắt phải bắt đầu từng bước, mà muốn vậy, cần
phải nắm vững và tập luyện đúng quy tắc và cách thức để trước hết không
bị vấp ngă. Cũng thế, để có thể giáo dục con cái một cách hiệu quả, cần
phải biết rơ và hành xử những nguyên tắc phù hợp.
Chung sức.
Phần cầu nguyện kết hợp với một bài hát
cộng đồng, nhạc đệm chỉ là tiếng đàn ghita
thùng, đơn sơ, nhẹ nhàng, gần gũi và sâu lắng.
Khởi đầu, cử tọa xem “slide show” Chung
sức “Những nguyên tắc giáo dục con …”, một tṛ chơi vui và nổi tiếng
trên truyền h́nh do nghệ sĩ Tạ Minh Tâm phụ trách.
Ai có con mà không phải dạy dỗ, nhưng
dạy dỗ cách nào để có hiệu quả lại là một nghệ thuật lớn, cần phải nắm
rơ những nguyên tắc đă được đúc kết từ nhiều công tŕnh nghiên cứu giá
trị và nhất là, đă được rút ra từ thực tế cuộc sống của thời đại hôm
nay.
Có 8 nguyên tắc cơ bản:
1/ Ư THỨC TẦM MỨC QUAN
TRỌNG CỦA VẤN ĐỀ GIÁO DỤC GIA Đ̀NH:
Các
bậc cha mẹ thừa nhận tầm quan trọng của việc dạy dỗ con cái, nhưng không
phải tất cả đều ư thức và thực hiện đầy đủ điều này, nhất là trong thời
buổi kinh tế, thị trụng, nhà nhà, người người đều hối hả, vất vả đáp
ứng nhu cầu vật chất, chạy theo đồng tiền. V́ vậy, đă xảy ra nhiều điều
nghịch lư và đáng tiếc, cười ra nước mắt. Không có thời gian dành cho
con cái; thậm chí, nhiều gia đ́nh đă phải thuê người…chơi với con, để
ḿnh có thời gian đi… chơi với người khác giải quyết nhu cầu công việc.
Hoặc ỷ lại rồi giao phó chuyện dạy dỗ con cái cho ông bà, cô chú và ngay
cả người giúp việc nhà…
Một khi ư thức đúng đắn việc giáo dục
con cái có tầm quan trọng hàng đầu, trên cả sự nghiệp, tiền của th́, dù
ai cũng chỉ có 24 giờ một ngày, không hơm kém, mỗi người vẫn t́m thêm
được thời gian dành cho con cái.
2/ XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU GIÁO
DỤC CON:
Không có mục tiêu rơ ràng, hoặc mục tiêu
theo thị hiếu thời thượng, bất chấp hoàn cảnh, điều kiện gia đ́nh, khả
năng, khuynh hướng và ư thích của con cái sẽ là tai họa thay v́ hạnh
phúc cho con. Đặc biệt, việc cha mẹ áp đặt ư chí của ḿnh lên con cái,
sẽ gây rất nhiều bất lợi, có thể làm cho con cái suy sụp, mặc cảm rồi
oán hận cha mẹ.
3/ THỐNG NHẤT:
Ông bà, cha mẹ, cô d́, chú bác phải
thống nhất quan điểm, rồi xác định vai tṛ của ḿnh và đề ra cách thức
hướng dẫn con cháu. Thiếu sự thống nhất này sẽ dẫn đến những hậu quả
không nhỏ, trẻ sẽ hoang mang không biết nghe ai, tin ai, rồi tự xoay sở,
thăm ḍ, cuối cùng ngả theo người quyền lực nhất trong nhà. Từ đó, trẻ
sẽ dần biến thành một kẻ cơ hội, giỏi đối phó nhưng thiếu trung thực.
Gia đ́nh cần đặt lợi ích của con cái lên
hàng đầu, thay v́ áp đặt ư chí và kỳ vọng của cha mẹ lên con cái.
4/ CHA MẸ LÀM GƯƠNG:
Làm gương khác với “mẫu gương”- tấm
gương mẫu mực, tuyệt hảo; cha mẹ không hoàn hảo nhưng phải chân thành,
cầu tiến. Khi sai lỗi, cha mẹ phải dũng cảm thừa nhận, xem như một cách
thức giáo dục và giúp con có thái độ đúng trước các sai lỗi tương tự.
Không cần phải hoàn hảo như một “mẫu gương”, nhưng làm gương cho con cái
th́ cha mẹ nào cũng làm được nếu thực sự muốn xây dựng một gia đ́nh hạnh
phúc trong đó con cái được giáo dục đầy đủ.
5/ TỔ CHỨC CUỘC SỐNG GIA
Đ̀NH:
Nếu quốc gia có quốc pháp th́ gia đ́nh
cũng phải có gia phong. Khác với luật pháp quốc gia nghiêm minh nhưng
lạnh lùng, luật lệ của gia đ́nh được h́nh thành trên tinh thần YÊU
THƯƠNG, và thể hiện bằng những hành động bao dung, thông cảm, tránh dừng
lại ở những lời nói suông. Từ đó h́nh thành một nề nếp văn hóa và nhân
bản trong gia đ́nh.
6/ TÔN TRỌNG SỰ PHÁT TRIỂN
NHÂN CÁCH CỦA CON:
Tôn trọng đích thực là bảo vệ và tạo
điều kiện cho sự phát triển của con, nghĩa là biết lắng nghe mà không áp
đặt, không xúc phạm, vùi dập và làm tổn hại con ( ép học). Hiểu rơ quy
luật phát triển, hồn nhiên của tuổi thơ, nghịch ngợm của tuổi trẻ, nhiệt
t́nh của thanh niên.
7/ YÊU THƯƠNG – NGHIÊM KHẮC:
Nhờ Yêu thương, trẻ cảm nhận ngay được
điều này để từ đó thấy ḿnh có giá trị, tự tin và tự trọng. Qua Nghiêm
khắc, trẻ biết giới hạn và điều chỉnh để tiến bộ.
Quá Yêu thương nhưng ít nghiêm khắc, trẻ
sẽ ỷ lại và yếu đuối, thiếu tự lập.
Quá Nghiêm khắc, ít yêu thương, trẻ sẽ
trở nên nhu nhược, chai lỳ.
Phải gia giảm, điều chỉnh cho phù hợp
với mỗi t́nh cảm và khuynh hướng của từng trẻ. Để biết rơ khuynh hướng
và t́nh cảm ấy cần phải có thời gian để gần gũi, chia sẻ và chơi đùa với
chúng.
8/ HIỂU CON ĐỂ CÓ PHƯƠNG
PHÁP PHÙ HỢP:
Khác với những kiểu áp đặt, coi con cái
như “vật sở hữu” để áp đặt nhào nặn con cái theo ư muốn và khuynh hướng
riêng ḿnh, cha mẹ phải tự trang bị những kiến thức và kỹ năng giáo dục
con, hiểu tâm lư theo từng lứa tuổi và nhất là, những đặc điểm của từng
đứa con trong gia đ́nh. Một công việc không hề là nhẹ nhàng, đơn giản,
nhưng cũng thật thú vị và hấp dẫn cho những ai muốn xây dựng một gia
đ́nh đúng nghĩa.
Thảo
luận, 12 tổ với 3 câu hỏi:
Buổi nói chuyện của TS Bích Hồng sinh
động ngay từ đầu, tạo được sự “cùng tham gia
và cộng hưởng” của mọi người, sôi nổi với các câu hỏi và những
câu trả lời không chỉ từ diễn giả mà c̣n trực tiếp từ cử tọa. Nhiều
tràng pháo tay tán thưởng liên tục vang lên, thêm nhiều trận cười ồ lên
thú vị khi có những câu trả lời dí dỏm, chen vào vài câu lạc đề.
Sau đó là phần thảo luận theo tổ.
Ba câu hỏi như sau:
1/ V́ sao cha
mẹ phải làm gương? Để làm gương, cha mẹ có bắt buộc phải là người
toàn hảo? Nếu cha mẹ đă từng sai sót, th́ họ có thể làm gương cho con
cái bằng cách nào?
2/ Những biểu hiện
thiếu tôn trọng sự phát triển nhân cách
của con? Tác hại?
3/ Những sai
sót của cha mẹ trong việc biểu lộ t́nh thương yêu và sự nghiêm
khắc đối với con cái? Tác hại của những sai sót đó?
(12 tờ giấy khổ lớn, 12 cây bút lông
đă được phát ra cho 12 người của 12 Nhóm.)
Ba câu hỏi này nếu chỉ nhằm trả lời để
chấm điểm th́ có vẻ dễ dàng v́ đă được nghe diễn giả triển khai. Nhưng
v́ là thảo luận, nên đă có những đúc kết rất phong phú đầy bất ngờ. Sau
đây là lược ghi các nội dung chính:
Câu hỏi 1: Cha mẹ phải làm gương cho con
cái, v́ “Lời nói lung lay, gương bày lôi kéo”. Trẻ em thích bắt chước
c̣n cha mẹ là người thày đầu tiên, là người trẻ tin cậy nhất do đó ảnh
hưởng rất lớn trên con cái. Không ai hoàn hảo, nên khi sai lỗi, cha mẹ
cần dũng cảm, chân thành nhận lỗi để hiện tượng không bị lập lại và giúp
con pḥng tránh. Từ sự dũng cảm đó, cha mẹ sẽ hoàn thiện chính ḿnh,
biết chấp nhận sự bất toàn nơi ḿnh và kẻ khác, để dễ tha thứ và sửa sai.
Câu hỏi 2: Việc thiếu tôn trọng sự phát
triển nhân cách của con, có thể thấy rơ những biểu hiện và tác hại:
Biểu hiện: la mắng con trước mặt người
khác; luôn xem con là “trẻ con”; không tin tưởng dẫn đến không giao
việc, hoặc giao việc nhưng nhiều nhắc nhở quá mức cần thiết; không lắng
nghe con; thường la mắng khi con phạm lỗi dù chưa t́m hiểu nguyên nhân;
quen dùng bạo lực (tinh thần và thân thể); đánh giá thấp khả năng của
con; áp đặt suy nghĩ của ḿnh lên con; không thừa nhận con là thành viên
b́nh đẳng trong gia đ́nh; “dán nhăn” cho con; so sánh và hạ thấp con
ḿnh với con người khác.
Tác hại: con cái bị mặc cảm, thu ḿnh,
ngại giao tiếp hoặc t́m sự tin tưởng nơi người ngoài hoặc thú vui thiếu
lành mạnh ngoài gia đ́nh khi có dịp.Từ đó tạo khoảng cách giữa cha mẹ và
con cái; đánh mất sự tôn trọng và yêu thương đối với cha mẹ; gia đ́nh
trở nên tù ngục; con cái bất măn với cha mẹ, trở nên lỳ lợm; sống miễn
cưỡng; không phát huy những năng khiếu; tự ti, thấy ḿnh vô dụng, lạc
lơng, cô đơn ngay trong nhà ḿnh; ảnh hưởng đến tâm và sinh lư, mặc cảm
và dễ sa đà vào các tệ nạn xă hội. Trẻ sẽ nói dối để đối phó và qua mặt
cha mẹ. T́nh trạng căng thẳng - “stress”, dẫn đến chống đối lại cha mẹ,
khởi đầu là những xung đột trong ư nghĩ, tư tưởng, rồi chống đối ngầm và
ra mặt ( tùy theo điều kiện và hoàn cảnh)
Câu hỏi 3: Nuông chiều con, cho tiền
vượt quá nhu cầu; vô t́nh hoặc cố ư dung túng các hành vi sai trái; phục
vụ quá đáng, hănh diện quá đáng đến như tôn sùng con cái. Hoặc nghiêm
khắc quá mức như mệnh lệnh, áp đặt, bạo lực, khô khan, không biểu lộ
t́nh thương...
Tất cả những biểu hiện thái quá như vậy
dẫn đến những tác hại; trẻ không hiểu rơ và tôn trọng đúng mức giá trị
đồng tiền; thấy ḿnh như “ông hoàng, bà chúa” ngay từ khi c̣n bé; con
cái sẽ ỷ lại, vô kỷ luật dẫn đến dễ dàng phạm pháp.
Khi khen thưởng con không đúng, hoặc
thưởng tiền mỗi khi làm xong việc bổn phận hoặc thiên vị giữa các đứa
con cũng sẽ dẫn đến những tác hại không nhỏ: trẻ sẽ khó phân biệt giá
trị đúng sai, trẻ sẽ làm bổn phận v́ tiền thay v́ chứng tỏ trách nhiệm
và nghị lực, con cái trong nhà nảy sinh những đố kỵ, bất ḥa.
***
Sau khi đúc kết và phân tích những thảo
luận của các nhóm, diễn giả đă bày tỏ sự phấn khởi trước nhiệt t́nh tham
gia của mọi người, đặc biệt, diễn giả đă bất ngờ trước sự phong phú và
sâu sắc trong các ư kiến của các nhóm được họ tŕnh bày thật sinh động.
Buổi nói chuyện kết thúc hồi 17 giờ cùng
ngày.
Câu
chuyện bên lề
Vội theo chân ra ngoài hành lang để kịp
gặp cha Phạm Sĩ Sản (ḍng Don Boscô), được nghe những lời chí t́nh của
Ngài: “Tôi từ Gia Kiệm về đây để dự lớp học này. V́ rất có ích cho
tôi, các giáo dân của tôi rất cần những điều này. Tôi không ngờ giáo dân
hôm nay tŕnh độ quá, giỏi giang quá. Quăng đường Sàig̣n – Gia Kiệm là
80 cây số đó.”
Không có thời gian để tṛ chuyện, chỉ có
được những cái bắt tay với 2 vị Mục sư Tin Lành và đón nhận một câu rất
ngắn, thật ấm ḷng: “Ai cũng cần phải học và học măi đến suốt đời,
nhưng chúng tôi không có được hoàn cảnh và điều kiện, nên chúng tôi phải
đến đây, v́ vậy…”
Lại nhớ đến 2 Phật tử gặp trong giờ giải
lao, tâm đắc với ư kiến của ông Trần Thanh Tài: “Đạo Chúa thật vui và
đă cho chúng tôi những kiến thức rất bổ ích và thiết thực. Nhất định tôi
sẽ kêu gọi các thân hữu và con cháu tôi tham gia những lớp học rất cần
thiết này… ”
Chiều nay, gió lồng lộng, không gian
thoáng mát, rời Pḥng hội Nguyễn văn Thuận của Trung Tâm Mục vụ Sàig̣n,
ḷng đầy cảm xúc, chúng tôi nhớ câu nói của một chị theo đạo ông bà: “Từ
lâu tôi đă thấy sự ích lợi của mục chuyên đề cuối tuần, đặc biệt là chủ
đề lần này về giáo dục con cái, nên tôi đă đến dự chuyên đề này, thay
cho buổi ‘gặp nhau cuối tuần’ trên tivi ”.
NGUYÊN TẮC GIÁO DỤC CON
CÁI
TRONG GIA Đ̀NH
Josephine Trần – Hạt Cát
Giáo
dục con trong gia đ́nh có vai tṛ quan trọng trong quá tŕnh lớn lên và
h́nh thành nhân cách của trẻ.Trong thời đại
đầy đủ tện
nghi vật chất ngày nay, nhiều người trẻ bị cuốn vào nhịp sống nhanh và
nhiễm các căn bệnh thời @. Bên
cạnh đó, sự buông xuôi, bỏ mặc hay lúng túng, bất lực của các bậc làm
cha mẹ trong việc giáo dục con cái trở thành một đề tài rất được quan
tâm
Có những bậc làm cha mẹ thiếu chuẩn bị
và thiếu kinh nghiệm, nên thường phản ứng theo bản năng. Hơn nữa, nhiều
bậc làm cha mẹ có quan niệm cho rằng con cái là sở hữu riêng, nên họ có
quyền quyết định phương thức giáo dục chúng. Đôi khi đó là cách thức tùy
hứng và sai lầm. Cách giáo dục quá nuông chiều con hay quá nghiêm khắc
đều để lại những chấn thương trong nhân cách trẻ.
Thời gian gần đây, con số thanh thiếu
niên vi phạm pháp luật ngày càng cao và càng mang tính nghiêm trọng.
Điều này là một dẫn chứng thuyết phục để đặt lại vấn đề: giáo dục con
trong gia đ́nh cần tuân theo những nguyên tắc cơ bản nào, nhằm đạt hiệu
quả trong việc giúp nhân cách trẻ được h́nh thành và phát triển cách tốt
nhất.
Chiều ngày 21/11/2009 tại Hội Trường Lầu
I của Trung Tâm Mục Vụ, Tổng Giáo Phận Tp HCM, hơn 200 tham dự viên gồm
sinh viên, phụ huynh, các nhà giáo dục, Linh mục, Muc sư và rất nhiều
nam nữ tu sĩ tham dự. Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Hồng, giảng viên trường
ĐHSP đă thuyết giảng về “Các nguyên tắc giáo dục con trong gia đ́nh”.
Với kinh nghiệm sống thực tế và kinh nghiệm giáo dục phong phú, Cô đă
xây dựng bầu khí lớp học rất sinh động, thân thiện và dễ hiểu. Bằng
giọng văn dí dỏm và cách dẫn dắt thông minh, Cô đă hướng dẫn cộng đoàn
dần dần khám phá ra 8 nguyên tắc cơ bản trong việc giáo dục con cái
trong gia đ́nh như sau:
-
Ư thức tầm quan trọng:
-
Cha
mẹ phải nghiêm túc trong việc
dạy bảo con cái
-
Ư thức được trách nhiệm làm cha
mẹ là quan trọng và không thể thay thế. Điều này giúp các bậc
làm cha mẹ không trao phó hay ỷ lại quá nhiều vào những người
khác như nhà trường, người thân, người giúp việc....
-
Họ cần có định hướng để chủ động
và phá huy tính sáng tạo nhằm đạt hiệu quả giáo dục cao nhất.
-
Ư thức được tầm quan trọng này,
các bậc làm cha mẹ có trách nhiệm hơn và đủ ư chí chống trả lại
những cám dỗ bằng mọi giá, để dành thời gian sống cùng và nuôi
dạy con cái.
-
Các bậc làm cha mẹ cần trang bị,
nâng cao kiến thức và khả năng giáo dục
-
Cha mẹ là người có quyền tác
động đến sự phát triển và định hướng con người trong tương lai
của con ḿnh. Nếu giáo dục không có định hướng, đứa trẻ không
phát huy được khả năng của ḿnh. Tuy nhiên, nếu cha mẹ định
hướng một cách chủ quan theo kỳ vọng và ư thích, đứa trẻ sẽ luôn
cảm thấy căng thẳng, tự trách, suy sụp tinh thần và thể chất,
oán hận và trách cứ cha mẹ. Bản thân người làm cha mẹ, sau một
khoảng thời gian dài, cũng đau khổ nhận ra ḿnh đă làm uổng phí
thời gian, tuổi trẻ và sức lực của con cái
-
Để đạt hiệu quả, đ̣i hỏi việc
định hướng phải dựa vào khả năng thực tế của đứa trẻ. Điều này
giúp trẻ cảm thấy an toàn và được yêu thương
-
Xác định mục tiêu giáo dục con:
-
Mục tiêu là ư định, là nguyện
vọng, là điều muốn đạt được
-
Trên thực tế, có nhiều bậc làm
cha mẹ không hề đặt mục tiêu trong việc giáo dục con cái. Họ có
thái độ buông xuôi, bỏ mặc cho đứa trẻ “tự do phát triển”. Sự
thiếu hiểu biết và thiếu trách nhiệm này, làm cho trẻ bị thiệt
tḥi. Đối lập với thái cực này, là có không ít bậc làm cha mẹ
xác định mục tiêu theo ư riêng của ḿnh. Họ mong đợi quá nhiều ở
con cái. Sự kỳ vọng đó làm cho đứa trẻ cảm thấy căng thẳng,
thiếu tự nhiên, thiếu tự tin, mệt mỏi, trầm cảm…..Tham vọng và
đ̣i hỏi này dẫn đến sự mất mát nơi trẻ tính hồn nhiên, sự b́nh
an trong đời sống nội tâm và đồng thời cũng ảnh hưởng lớn đến
tinh sáng tạo và tự tin
-
Cha mẹ
cần xác định rơ những mục tiêu ngắn hạn theo từng giai đoạn phát
triển của trẻ và những mục tiêu lâu dài trong tương lai. Việc
xác định các mục tiêu này cần dựa trên cơ sở đặc điểm cụ thể của
từng đứa trẻ và điều kiện gia đ́nh. Đồng thời cũng dựa trên sự
hiểu biết, tôn trọng và làm gương sáng cho con cái.
-
Thống nhất tác động giáo dục:
-
Trong một gia đ́nh có nhiều thế
hệ, việc giáo dục con cái đ̣i hỏi sự tế nhị, khéo léo và thống
nhất tác động giáo dục dựa trên cơ sở v́ lợi ích của con cái.
-
Tác
hại của cách giáo dục không thống nhất là gây cho trẻ nhiều
hoang mang, làm giảm uy tín của người lớn và h́nh thành tính
không trung thực nơi trẻ. Khi lâm vào t́nh trạng hoang mang, trẻ
thường t́m cách xoay xở và làm theo quyết định của người có
quyền lực cao nhất trong gia đ́nh. Do đó, trẻ thường giả vờ và
thiếu trung thực để đối phó với quyết định ngược lại của những
người có quyền lực thấp hơn.
-
Gia đ́nh cần thống nhất:
i. Quan
điểm, mục tiêu trong việc giáo
dục con cái
ii. Phân công vai tṛ
iii.
Phương pháp sử dụng
- Làm
gương:
-
Giáo dục trẻ bắt đầu từ cái nôi
gia đ́nh và cha mẹ là những người thầy đầu tiên của chúng. Nhăn
quan của trẻ con về thế giới xung quanh được h́nh thành, dựa
trên những tiếp xúc và giao tiếp của chúng với những người chúng
gần gũi. Con cái lệ thuộc, hay để ư và bắt chước cha mẹ. Do đó
cha mẹ là người trực tiếp gieo vào tâm hồn trẻ những hạt giống
yêu thương, trung thực, tốt bụng….hay giả dối, gây hấn, bạo lực….
-
Dạy con từ thưở c̣n thơ v́ trẻ
con có thể phân biệt được đúng-sai, phải-trái, tốt-xấu. Để nhân
cách trẻ được h́nh thành và phát triển tốt, trẻ con cần thấy
được gương sáng nơi người lớn: chúng cần thấy được phản ứng của
cha mẹ trước những hành động xấu xa. Chính bằng phản ứng và nhất
là gương sáng của ḿnh, cha mẹ đóng dấu lên tâm hồn trẻ niềm xác
tín về cách hành xử và giải quyết vấn đề.
-
Nhân bất thập toàn. Không bắt
buộc bậc làm cha mẹ phải là người hoàn hảo để làm gương sáng cho
con. Tuy nhiên, họ cần có ư muốn hoàn thiện bản thân cách tốt
nhất và thẳng thắn, có bản lĩnh để biết nhận lỗi và sửa sai một
cách cụ thể. Qua đó, trẻ học được ḷng can đảm, tính trung thực,
sự cảm thông với những sai lầm của người khác và ḷng bao dung.
Điều này cũng có nghĩa là dạy chúng thấy những giới hạn trong
thân phận con người. Chính v́ thế mà chúng phải cảm thông trước
những giới hạn và khuyết điểm của người khác
-
Tổ chức lối sống trong gia đ́nh:
-
Tạo bầu không khí gia đ́nh ấm áp
và đầy t́nh thương
-
Xây dựng nếp sống sinh hoạt lành
mạnh để trẻ có thời gian luyện tập nhân cách của ḿnh.
-
Tổ chức lối sống trong gia đ́nh
giúp trẻ học hỏi tính kỷ luật, sự tôn trọng người khác…
-
Dạy con bằng hành vi và cách
sống của cha mẹ có hiệu quả hơn bằng lời nói
-
Tôn trọng nhân cách:
-
Tôn trọng là bảo vệ sự phát
triển hồn nhiên theo từng lứa tuổi và tạo điều kiện để nhân cách
trẻ phát triển cách toàn diện
-
Cha mẹ cần lắng nghe, không áp
đặt và chấp nhận những suy nghĩ, cảm xúc của chúng
-
Lắng nghe và tham dự vào cuộc
sống hằng ngày của con cái. Không xúc phạm, vùi dập trẻ bằng
những h́nh thức hữu h́nh và vô h́nh
-
Không làm tổn hại đến tinh thần
và thể chất của trẻ (Ví dụ: ép học là làm tổn hại đến sự phát
triển của trẻ và làm chúng đánh mất tuổi thơ của ḿnh)
-
Sự trao đổi, đối thoại là điều
cần thiết trong công tác giáo dục
-
Sự thiếu tôn trọng con cái dẫn
đến những tác hại nghiệm trọng về thể lư và tâm lư. Đứa trẻ
không được tôn trọng, nâng đỡ thường tỏ ra bi quan và thường co
cụm trong bản thân. Như thế, chúng cũng khó ḷng nghĩ đến người
khác
-
Yêu thương + nghiêm khắc.
-
Yêu thương là giúp trẻ cảm nhận
và biết biểu lộ t́nh cảm, cảm xúc với người khác. Khi được yêu
thương, trẻ cảm thấy ḿnh có giá trị. Từ đó, h́nh thành tính tự
tin và ḷng tự trọng
-
Cha
mẹ cần có một t́nh yêu bao la,
vô điều kiện đối với con cái. Tuy nhiên, nuông chiều con quá
đáng sẽ làm con cái dễ hư hỏng, h́nh thành thành tính ích kỷ và
đ̣i hỏi... Lớn lên, chúng thiếu ư thức cộng đồng, thiếu kỹ năng
sống, không đủ bản lĩnh để vượt qua khó khăn trong cuộc sống
-
Nghiêm khắc với con cái là điều
cần thiết để trẻ học biết những giới hạn và có những điều chỉnh
cần thiết. Qua đó, trẻ học sống độc lập và tự tin. Tuy nhiên,
những trẻ bị đối xử quá nghiêm khắc, không nh́n thấy được ḷng
yêu thương và biểu lộ t́nh cảm, lớn lên chúng trở thành người vô
cảm, có một trái tim chai ĺ trước nỗi khổ đau và khó khăn của
người khác. Thánh Phaolo khuyên các bậc làm cha mẹ: đừng nổi cơn
phẫn nộ với con cái, kẻo chúng trở nên nhát đản, sợ sệt
-
Cha mẹ cần nói “không” khi cần
thiết. Điều này giúp chúng hiểu rằng không phải bất cứ điều ǵ
chúng muốn, cũng được thỏa măn. Qua đó, ư chí và sự tự chế được
tôi luyện
-
Giữ được chừng mực, hài ḥa giữa
yêu thương và nghiêm khắc trong giáo dục con cái là cả một nghệ
thuật đ̣i hỏi nhiều thời gian và hy sinh.
-
Hiểu con để có phương pháp giáo dục
đúng:
-
Cha mẹ cần có đủ sự hiểu biết về
tâm lư con cái theo lứa tuổi và đặc điểm riêng, để đồng hành với
chúng trong cuộc sống
-
Cha mẹ phải tin tưởng rằng bất
cứ đứa con nào cũng có một tiềm năng để trở thành người tốt,
nhưng con cái cũng có thế giới riêng tư của chúng. Cha mẹ cần
có đủ thời gian, t́nh yêu, sự kiên nhẫn,… để có thể thấu hiểu và
cảm thông với những diễn biến tâm lư phức tạp và những thay đổi
về thể lư trong từng giai đoạn phát triển của chúng
-
Không hiểu con và áp đặt chúng
theo những tiêu chuẩn ḿnh mong muốn, cha mẹ gây ra những phát
triển không lành mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần của con cái
-
Không hiểu con, cha mẹ
dễ dàng đẩy chúng ra khỏi ṿng tay yêu thương và sự bảo vệ cần
thiết của ḿnh
-
Không hiểu con, căng thẳng và
xung đột giữa 2 phía ngày càng leo thang
Tóm lại, giáo dục
trong gia đ́nh là bước đầu tiên và quan trọng trong việc h́nh thành và
phát triển nhân cách con người. Để giáo dục trong gia đ́nh đạt hiệu quả,
đ̣i hỏi các bậc làm cha mẹ một sự huy sinh lớn lao, không vụ lợi, không
cần được con cái đáp đền. Tám nguyên tắc cơ bàn giáo dục trên cần sử
dụng đan xen nhau. Nó là chiếc ch́a khóa mở cánh cửa hạnh phúc của con
cái, nền tảng hạnh phúc của xă hội.
Josephine Trần –
Hạt Cát
|
|