|   | 
				
		 
		  
		
		
		  
		
			
			
			ĐẮC NHÂN TÂM 
			  
			
			Chuyển Dịch: Nguyễn Hiến Lê 
			  
			
			  
			 
		
		Khích Lệ Người Ta Cách Nào? 
		 
		  
		     Tôi 
		Đă được anh Pete Barlow. Anh chuyên môn dạy chó và ngựa làm tṛ trong 
		Những rạp xiếc. Tôi thích coi anh dạy chó lắm. Khi một con chó hơi tấn 
		Tới một chút, anh vuốt ve nó, khen nó, thưởng nó thịt, nói tóm lại Coi 
		trọng sự thành công của nó. 
		 
		      Phương Pháp đó không mới mẻ ǵ. Tất cả những người dạy súc vật áp 
		dụng Nó đă nhiều thế kỷ rồi. 
		 
		      Tôi tự hỏi Đối với loài người sao chúng ta không dùng cách hợp lư 
		đó? Tại sao Ta không dùng thịt thay cho rồi lời khen thay cho lời mắng? 
		Chúng ta nên Theo anh Pete Barlow muốn khuyến khích ai th́ dù người đó 
		tấn tới rất ít, ta cũng nên khen. 
		 
		      Như vậy chúng Ta kích lệ họ cho họ tiếp tục gắng sức. Lewis E. 
		Lawes, giám đốc khám Sing Sing, nhận thấy rằng những lời khuyến khích có 
		nhiều kết quả rất Tốt, cả với tội nhân chai nhất. Ông viết trong một bức 
		thư: "Tôi nhận Thấy rằng muốn cho tội nhân hợp tác với tôi và trở lại 
		con đường Lương thiện th́ khen những sự gắng sức của họ, có hiệu quả hơn 
		là rầy, Phạt họ!" Tới bây giờ tôi chưa từng bị nhốt khám Sing Sing và 
		không Biết bọn tội nhân nghĩ sao. Nhưng chỉ cần ngó về quá khứ của tôi, 
		cũng Thấy rằng đời tôi có một đôi khi thay đổi do một lời khen hay 
		khuyến Khích. Và bạn có như vậy không? ... Quá khứ đầy những thí dụ 
		chứng Minh năng lực thần diệu của lời khen. 
		 
		      Năm mươi năm trước, một đứa nhỏ mười tuổi làm việc trong một xưởng 
		ở Naples. Nó mơ mộng muốn thành một danh ca. Chẳng may, ông thầy đầu 
		tiên Dạy nó ca làm cho nó thất vọng: "Giọng này ca như té tai người ta". 
		Nhưng mà nó, một người nhà quê nghèo an ủi nó, ôm nó vào ḷng, bảo Rằng 
		bà tin chắc nó có tài và  đă 
		thấy nó tiến tới rồi. Bà làm việc Cực khổ, nhịn ăn, nhịn mặc đi chân 
		không, để dành tiền cho học âm nhạc... Những lời khuyến khích của bà 
		thay đổi hẳn đời đứa nhỏ. Chắc bạn đă Được nghe người ta nói tới nó: tên 
		nó là Caruso. 
		 
		      Thế kỷ trước, một thiếu niên ở Luân Đôn ước ao trở nên văn sĩ. 
		Nhưng Hoàn cảnh nó thật là trái ngược. Học th́ sơ sài, cha bị giam thâu 
		và Chính nó nghèo lắm, nhiều khi bị "lửa cơ đốt ruột". Sau cùng, nó kiếm 
		Được một việc làm là dán nhăn lên trên những ve thuốc nhuộm trong Một 
		kho hàng đầy những chuột cống. Tối, nó ngủ trên một gác thượng Ghê tởm, 
		sát mái nhà, cùng với bọn du côn cặn bă của thành Luân Đôn. Nó không tin 
		ở giá trị của nó và sợ người ta chê giễu tới nỗi Phải đợi trời tối như 
		mực rồi mới dám lén lú đem bản thảo bỏ vào Thùng thư. Hết bản này đến 
		bản khác bị trừ chối. Sau cùng, một ngày Tươi sáng tới: một chuyện nó 
		viết được người ta nhận đăng. Đành rằng Người ta không trả nó một xu nhỏ 
		nào hết, nhưng nó không cần. Nhà Xuất bản khen nó, là  đủ 
		rồi! Có người nhận rằng nó có tài rồi! Nó Sung sướng tới nỗi nó đi lang 
		thang ngoài phố, hai hàng lệ ṛng ṛng Trên má. 
		 
		      Từ lúc đó, nó hy vọng, tự Tín và tương lai của nó thay đổi hẳn. 
		Nhưng nếu không có sự khuyến khích Đó th́ có lẽ nó c̣n làm suốt đời 
		trong những nhà máy đầy chuột cống. Người đó, cũng không xa lạ ǵ với 
		bạn. Chính là văn sĩ Anh Charles Dickens. Nửa thế kỷ sau, một thanh niên 
		khác ở Luân Đôn làm việc trong một Cửa hàng bán đồ nỉ. Dậy từ ba giờ 
		sáng, quét tiệm, và nai lưng ra làm Mười bốn giờ một ngày. Được hai năm, 
		chịu không nổi, rồi một buồi sáng không Điểm tâm, bỏ nhà ra đi, cuốc bộ 
		hai mươi cây số về thăm bà mẹ làm quản Gia cho một chủ điền. Cậu than 
		thở khóc lóc van lớn, thề nhất định tự Tử, nếu cón phải bắt buộc bước 
		chân vào cửa hàng đó nữa... Rồi cậu Viết một bức thư dài cho ông giáo cũ, 
		thú nhận rằng chịu không nổi Đời nữa, chỉ muốn quyền sinh thôi. Ông giáo 
		hồi âm, an ủi cậu, nói Cậu rất thông minh, làm việc lớn được, đời tươi 
		sáng và cuối thư, cho Cậu một chân giáo viên. 
		 
		      Những lời Khen và an ủi đó thay đổi đời và có ảnh hưởng sâu xa 
		trong văn học Nước Anh. Thực vậy từ hồi ấy, nhân vật đó đă viết bảy mươi 
		bảy cuốn sách và Dùng ng̣i viết mà kiếm được trên một triệu mỹ kim. Chắc 
		bạn văn sĩ Đó: chính là H.Gwells. 
		 
		      Năm 1922, ở Californie Có một thanh niên nghèo khổ, sống với vợ. 
		Giọng chàng tốt: chủ nhật Hát ở nhà thờ, thỉnh thoảng hát trong những lễ 
		cưới để kiếm vài mỹ Kim. Nhưng khó đủ ăn lắm, chàng nhất quyết xa châu 
		thành về nhà quê Mà  đời 
		sống ít đắc đỏ. Kiếm một cái cḥi ở giữa vườn nho rồi ở đó. Tiền mướn 
		nhà tuy chẳng là bao, nhưng đối với chàng c̣n nặng quá: chàng Không trả 
		nổi. Thiếu mười tháng tiền nhà, chàng đ ành 
		làm trong vườn nho Để trả nợ. Nhiều khi đói quá, được ít nho lót ḷng 
		chàng mừng lắm. Chàng thất vọng đến nỗi muốn giải nghệ đi bán xe cam 
		nhông... Chính Lúc đó, văn sĩ Rupert Hugles nghe chàng ca, khen chàng: "Giọng 
		anh tốt Lắm. Anh phải lên Nữu Ước, kiếm thầy học, luyện thêm nó đi..". 
		 
		      Chính lời khen đó mở đầu cho quảng đường rực rỡ của chàng. Chàng 
		dăi Bày tâm sự với tôi như vậy. Chàng liền mượn hai ngàn rưỡi mỹ kim rồi 
		Đi về miềm Đông. Thanh niên đó danh ca Lawrence Tibbett. 
		 
		      Nếu chúng ta biết đem ra ánh sáng những tài năng sâu kín của nhũng 
		Người xung quanh chúng ta, th́ chẳng phải là chỉ dẫn đạo, cải thiện, 
		Phân phát họ mà thôi, ta c̣n cải tạo họ nữa. Bạn cho rằng tôi nói Quá ư? 
		Th́ đây, xin bạn nghe những lời chí lư sau này của một giáo sư William 
		James, một nhà tâm lư có lẽ có tài nhất của châu Mỹ. 
		 
		      Chúng ta hiện tại ra sao, và chúng ta có thể trở thành một người 
		ra Sao, hai trạng thái đó khác nhau xa lắm, cũng như một người chập chờm, 
		Nửa thức nửa ngủ, so với một người tỉnh táo hẳn ḥi vậy. 
		 
		      Chúng ta chỉ dùng một phần nhỏ những khả năng vật chất và tinh 
		thần Của chúng ta. Nói chung th́ loài người sống mà bỏ phí nhiều khả 
		năng Lắm. Có đủ các bảo vật mà không dùng tới. 
		 
		      Bạn cũng có những bảo vật mà bạn không dùng tới, hoặc không biết 
		Lợi dụng nó tới cực độ. Trong những bảo vật đó, khả năng hiền diệu Khen 
		ngợi người khác và khuyến khích họ thực hiện những khả năng thầm Kín của 
		họ. Vậy, muốn thay đổi người khác mà không làm cho người khác Phật ư, 
		giận dữ, bạn phải: Lấy công tâm nhận những sự gắng sức của Họ, khen 
		những tấn tới nhỏ nhất của họ. 
		 
		      Lời khen của bạn phải thành thật và  đại 
		độ. 
		
		  
				 | 
				  |