ĐẮC NHÂN TÂM

 

Chuyển Dịch: Nguyễn Hiến Lê

 

Những Bức Thư Mầu Nhiệm

 

     Tôi Biết bạn nghĩ ǵ khó đọc nhan đề chương nầy. Bạn bĩu môi: Vô lư thượng Hạng! Nồng nặc mùi quảng cáo của bọn bán cao đơn hoàn tán và của Các "mét" coi chỉ tay đoán vận mạng! Nếu bạn nghĩ như vậy, tôi không Dám căi. Mười lăm năm trước, có lẽ tôi cũng nghĩ như vậy, khi đọc Một câu như vậy. Bạn hoài nghi ư? Càng tốt! Tôi yêu những người hoài Nghi. Tôi gốc gác Missouri: như vậy bạn đủ hiểu. Tư tưởng của loài người Sở dĩ tiến được chính nhờ bọn ṭ ṃ, nhờ các vị thánh Thomas hay ngờ Vực, nhờ hết thảy những người không chịu tin v́ chưa có những chứng Cớ rơ ràng.

      Tôi muốn thành thực hỏi Bạn hai chữ "mầu nhiệm" đó dùng có đúng không? Không không được đúng Lắm, v́ c̣n ở dưới thực sự xa. Vài bức thư chép lại trong chương này Đă có những kết quả mà người cho rằng bội phần mầu nhiệm kia. Và Người đó là ai? Chính ông Ken R. Dyke, một nhà chuyên môn có danh nhất Về nghề bán hàng ở Mỹ. Ông trước làm giám đốc thương mại tại xí nghiệp Johns Manville, hăng làm những mái nhà pḥng hỏa và bây giờ chỉ huy Pḥng quảng cáo tại công ty Palmolive Peet, lại đồng thời làm hội trưởng "Liên đoàn" các nhà quảng cáo nữa. Cứ một trăm bức thư mà ông Dyke thường Gởi cho các tiệm bán lẻ các hóa phẩm hăng ông sản xuất, để hỏi thăm T́nh h́nh, th́ ông chỉ nhận từ năm đến tám thư hồi âm, nghĩa là từ năm tới Tám phần trăm. Cho nên ông cho rằng được mười lăm phần trăm đă là kỳ dị và nếu Được hai mươi phần một trăm th́ là có phép mầu nhiệm.

      Vậy mà một bức thư của ông gởi đi có chép lại ở dưới đây, đă được Bốn mươi hai phần trăm thư hồ âm! Nghĩa là mầu nhiệm tới gấp hai. Đó là những Chứng cớ mà người ta không thể nhún vai mà không công nhận được. Vả Lại không phải chi một bức thư đó được cái may mắn bất ngờ đó đâu, Cả chục bức thư cũng thành công như vậy.

      Nguyên do ở đâu? Ông Ken Dyke đích thân chỉ cho bạn đây: Sau khi theo ông Học những lớp giảng của ông Dale Carnegie, tôi làm cho những bức thư Tôi gởi để ḍ t́nh h́nh, công hiệu tăng lên một cách lạ lùng. Tôi Hiểu rằng những lư lẽ mà tôi dùng từ trước tới nay hoàn toàn vô ích. Tôi thực hành những quy tắc đă học được và làm cho công hiệu Của những bưc thư tôi gởi đăng lên từ năm trăm tới tám trăm phần trăm.

      Đây, bức thư mầu nhiêm đó đây. Nó làm cho người nhận được vui thích, V́ trong thư đă xin người này giúp một việc, một việc nó làm cho người Đó thấy sự quan trọng của ḿnh.

      Sau Mỗi đoạn thơ, tôi có b́nh phẩm: "Ông Blank thân mến, Ông có thể làm ơn giúp tôi vượt một nỗi khó khăn không?" . Ta thử tưởng tượng cảnh Đó: Một người buôn bán tầm thường ở Arizona nhận được một bức thư Của một nhà quảng cáo lớn nhất ở Nữu Ước. Mà trong thư đó ngay từ Câu đầu, nhà quảng cáo đó cậy một việc. Tôi tưởng tượng nhà buôn Đó tự nhủ: "... Nếu ông ta được gặp sự khó khăn, th́ có thể nhờ cậy Ḿnh được. Ḿnh vẫn thích giúp kẻ khác...Nào, coi xem nào, có chuyện Chi khó khăn đấy?" . Năm ngoái, tôi đă khuyên các ông giám đốc của Công ty tôi rằng cách hiệu nghiệm nhất để tăng số hàng bán lẻ là Mở một cuộc cố động kịch liệt suốt một năm để bán trực tiếp và phí Tốn cuộc cố động đó do công ty sản xuất chịu hết.

      Nhà bôn chắc tự nhủ: Th́ đúng rồi, cố nhiên họ phải gánh những phí Tốn đó chứ, v́ họ thu cả triệu bạc lời, trong khi ḿnh nai lưng ra làm Để kiếm từng xu... Rồi sao nữa? . Mới rồi, tôi gởi một tờ phỏng vấn Có nhiều câu hỏi, cho một ngàn nhà đại lư đă hưởng lời trong cuộc sống Cố động đó, và vài trăm bức thư hồi âm tôi đă nhận được chứng tỏ Rằng các nhà đại lư rất hành ḷng về cách hợp lư đó.

      Cho nên chúng tôi vui ḷng hơn kế hoạch cố động mới mà tôi biết rằng Sẽ làm ông vui ḷng hơn kế hoạch năm rồi nữa.

      Nhưng sáng nay, ông hội trưởng của chúng tôi đă nghiên cứu với tôi Những tờ báo về kết quả cuộc cố động trước và cậy rồi cho biết cuộc Cố động đó đă giúp cho hội tăng gia được số hàng bán là bao nhiêu. V́ lẽ đó nên tôi phải nhờ cậy ông giúp tôi trả lời câu hỏi đó.

      Câu này tuyệt: "Tôi phải nhờ cậy ông giúp tôi trả lời câu hỏi đó". Nhà buôn ở Arizona nghĩ rằng ông lớn đó biết điều lắm và biết suy Xét đoán của thân chủ có giá trị. Bạn nên nhớ rằng Ken Dyke không Hề phí th́ giờ khoe sự quan trọng của ông ta. Trái lại, ông vội vàng Tỏ ra rằng ông trông cậy ở sự giúp đỡ của nhà buôn đó nhiếu lắm. Ông nhận ngay rằng không có sự giúp đỡ ấy, ông không thể nào viết Bài báo cáo cho ông hội trưởng được. Lời lẽ như vậy, th́ làm sao nhà Buôn ở Arizona không hài ḷng được? V́ dù sao ông cũng chỉ là một người Phàm như chúng ta.

      Tôi muốn xin ông Giúp tôi như vầy:
      1. Biên bản đồ dính Theo đây, tổng số nóc nhà mới hoặc nóc nhà sửa lại mà ông cho là Đă đặt làm nhờ cuộc cố động năm ngoái cho tôi biết số hàng đă bán Như vậy tổng cộng là bao nhiêu tiền: con số ông cho càng đúng càng Hay.

      Nếu ông giúp việc đó, tôi sẽ Lấy làn quư hóa lắm và mang ơn ông vô cùng. Kính chào... Bạn nên để ư rằng, trong đoạn cuối đó, hai chữ "tôi" và "ông" quan trọng khác Nhau. Chư ơ "tôi" phải đọc nho nhỏ mà chư ơ "ông" phải đọc lớn tiếng. Rồi lại không tiếc lời cám ơn: nào "lấy làm quư hóa lắm", nào mang ơn ông vô cùng".

      Bức thư thường lắm, Phải không? Vậy mà nó "mầu nhiệm" lạ lùng. Tại sao? Tại người viết Đă xin người nhận ban cho một ân huệ nhỏ, mà như vậy tất nhiên người Nhận thư tự thấy ḿnh quan trọng lắm.

      Chiến thuật vô hại đó luôn luôn có kết quả. Benjamin Franklin v́ dùng Nó mà làm cho một kẻ thù biến thành một bạn thân suốt đời.

      Franklin hồi thiếu thời, đem hết số tiền để dành được, đặt vào một Nhà in nhỏ. Ông được bầu làm thư kư hội đồng ở Philadephie, do đó được Độc quyền lănh in hết thảy những công văn trong các sở. Địa vị đó rất Lợi cho ông và ông quyết giữ nó. Chẳng may ông có một kẻ thù trong Hội đồng, người đó là một nhà giàu có, và có quyền thế trong tỉnh. Người đó ghét ông tới nỗi đă có lần công kích ông trước công chúng Trong một bài diễn văn.

      Cái đó mới Thật nguy hại. Cho nên Franklin quyết chinh phục được thiện cảm của kẻ Thù. Nhưng không phải dễ. Kiếm cách thi ân với người đó sao? Không Được. Phương pháp đó gợi ḷng ngờ vực của người ta và có thể làm Cho người ta khinh bỉ ḿnh nữa.

      Franklin Khôn ngoan, khéo léo làm, không dại dột đâu. Ông làm trái hẳn lại: Ông xin kẻ thù ông giúp ông một việc.

      Bạn cứ yên ḷng: Ông không phải mượn tiền người đó đâu. Không. Ông Xin một ân huệ mà người kia vui ḷng cho, v́ xin như vậy là tỏ một cách Khéo léo rằng ông khâm phục người đó có tài cao học rộng.

      Xin bạn nghe chính ông Franklin kể chuyện lại: Tôi nghe người ta nói rằng Trong tủ sách ông ta có một cuốn sách rất hiếm quư, tôi bèn viết Cho ông vài hàng tỏ ư ước ao được đọc cuốn sách ấy và xin ông làm ơn cho tôi mượn trong vài ngày.

      Ông Ta cho mang lại nhà tôi liền và khoảng một tuần lễ sau, tôi cho người Mang trả với một bức thư trong đó tôi tỏ ư cảm ơn ông lắm.

      Khi chúng tôi lại gặp nhau ở hội nghị, ông ta tṛ chuyện với tôi, có Lễ độ lắm. Rồi từ đó ông sốt sắng giúp tôi, bất kỳ trong cơ hội Nào, thành thử chúng tôi trở nên đôi bạn rất thân cho tới khi ông Mất.

      Franklin đă khuất một năm rưỡi Năm rồi mà triết lư của ông vẫn c̣n có kết quả dị thường. Một người Học tṛ của tôi Albert B.Amsel đă áp dụng nó một cách khéo léo.

      Ông Amsel làm đại lư cho một nhà bán ống chỉ và ḷ sưởi bằng đồng, Từ lâu nay vẫn kiếm cơ hội bán hàng cho một xí nghiệp đúc ch́ lớn ở Brooklyn. Xí nghiệp đó vừa có nhiều khách hàng, vừa được tin cậy. Nhưng ông không tiến được một bước nào hết. V́ ông chủ xí nghiệp đó là Hạng người lạ lùng, lúc nào cũng hầm hầm, nói năng th́ cực kỳ cục Cằn thô lỗ. Ngồi sau chiếc bàn làm việc, ngậm điếu x́ gà lớn ở mép, Mỗi lần ông thấy mặt Amsel, ông ta nói như chó sủa: "Hôm nay không Mua chi hết. Đừng uổng công làm mất th́ tôi! Thôi, đi".

      Nhưng một hôm ông Amsel dùng một chiến thuật khác, môt chiến thuật Mà kết quả mà kết quả là bán một số hàng lớn, được thêm một khách Hàng thành bạn thân của ông và sau cũng nhiều vụ làm ăn khác nữa.

      Hăng ông Amsel đang điều đ́nh để mua một chi điếm mới ở làng Queens, Tại Long Island. Miền đó, ông chủ xí nghiệp đúc ch́ biết rơ lắm và Có nhiều khách hàng ở đó. Khi ông Amsel trở lại thăm nhà doanh nghiệp, ông vội nói ngay: Thưa ông C, hôm nay tôi không lại để cậy ông mua Hàng cho tôi đâu. Tôi chỉ xin ông chỉ giùm tôi một điều thôi... Ông Có thể tiếp tôi một lát được không?. Hừ! sao! Ông C, vừa đáp vừa Lăn điếu x́ gà từ mép này qua mép kia. Nói thử coi! Hăng tôi tính mở Một chi điếm ở ở làng Qeens. Mà không ai biết nơi đó rơ hơn ông. Cho Nên tôi tự tiện lại hỏi ư kiến ông. Ông nghĩ ư định đó của tôi có Được không?. T́nh thế thay đổi hẳn. Đă từ lâu nhà đức ch́ quen tỏ sự Quan trọng của ḿnh bằng giọng thô lỗ với người bán hàng cho ông và La ầm lên, mời họ "cút". Nhưng lần này ông Amsel lại hỏi ư kiến ông. Tốt lắm! Người thay mặt cho một hăng lớn lại hỏi ư kiến ông để về Trả lời cho những viên giám đốc của y! Ông C bèn kéo ghế mời ngồi, Rồi trong một giờ đồng hồ ông ta diễn thuyết về những cái lợi buôn Bán ở làng Qeens. Không những tán thành nơi lựa làm kho hàng, mà c̣n Vạch cho cả một chương tŕnh để mua cửa hàng đó, dự trữ hàng hóa và Khai trường xí nghiệp mới. Để tỏ ra ḿnh là một người quan trọng, ông Ta c̣n lại khuyên nên quản lư xí nghiệp ra sao. Sau cùng, ông nói về Đời tư của ông, và kể lễ cả tâm sự về nỗi buồn bực trong gia đ́nh ông nữa... Ông Amsel nói: "Chiều hôm đó, khi từ biệt ông ta, không Những ông đặt mua số hàng quan trọng mà c̣n bắt đầu thành bạn thân Của tôi nữa. Bây giờ tôi đánh quần vợt với thằng cha mà hồi trước Chưa trông thấy tôi, y đă nhe nanh ra chỉ chực cắn. Nguyên do sự thay Đổi đó chỉ v́ tôi đă nhờ cậy ông ta một việc nó làm thỏa tính tự Phụ của ông ta".

      Chúng ta nghiên cứu Bức thư sau này nữa của Kenyke, bức thư mà trong đó chánh sách "xin Ngài Làm ơn" được áp dụng một cách khéo léo làm sao! Cách đây vài năm, ông Dyke thất vọng lắm v́ ít khi ông nhận được hồi âm những bức thư ông gởi cho các thân chủ: thầu khoán, thương gia, kiến trúc sư, để xin Họ cho biết t́nh h́nh buôn bán. Thường thường một trăm bức thư mới được Một thư trả lời. Ít quá, nếu được hai bức, ông đă cho là khá, c̣n Được ba bức th́ thật là tốt lắm. Nếu mà một trăm bức thư th́ ông phải Cho là sự lạ.

      Vậy mà bức thư sau này Được năm mươi phần trăm thư trả lời, có phải là năm lần mầu nhiệm hơn không? Và những thư hồi âm dài tới ba trang, tràn trề t́nh thân ái, ḷng hăng Hái và những lời khuyên có ích! Bức thư đó đây. Bạn nhận thấy rằng Nó gần như bức thư trên kia. Bạn đọc đi, rồi thử tưởng tượng t́nh cảm Của người nhận được, thử kiếm lời lẽ tại sao bức thư đó "kết quả Năm lần hơn một phép mầu".

      Ông Doe Thân ái, Ông giúp tôi một việc nhỏ được không? Đă gần một năm, tôi Khuyên công ty tôi in một cuốn tổng mục các khí cụ và vật liệu với Cách dùng để các kiến trúc sư dễ tra cứu. Tôi xin giở một bản sau Đây biếu ông. Đó là cuốn thứ nhất trong loài ấy.

      Nhưng những cuốn tổng mục ấy phân phát gần hết rồi. Ông giám đốc Công ty đồng ư với tôi rằng chỉ nên tái bản nếu có chứng cớ chắc Chắn rằng cuốn đó in ra có lợi cho chúng tôi. Chúng tôi định lập một Hợp đồng để xét xem có nên tái bản cuốn tổng mục đó chăng, và xin ông vui ḷng nhận một chân trong hội đồng đó cùng với bốn mươi chín vị kiến trúc Sư trong các miền khác, để giúp ư kiến chúng tôi.

      Để cho công việc của ông dễ dàng, tôi đă biên đằng sau bức thư nầy ít câu hỏi rất đơn giản dị. Ông sẽ ban riêng cho tôi một ơn lớn nếu ông vui ḷng trả lời những câu hỏi đó và thêm vài lời b́nh phẩm mà ông cho rằng có ích rồi bỏ bức thư vào trong bao thư có dán c̣ saÜn Tôi gởi theo đây.

      Tôi không cần phải Thưa với ông rằng ông không chịu trách nhiệm ǵ về những lời chỉ bảo Của ông hết. Vậy tôi xin để ông tự ư định đoạt xem cuốn tổng mục Nên bỏ đi, hay nên tái bản và chúng tôi sẽ cải cách theo lời khuyên Của ông.

      Dù sao cùng xin ông tin rằng Tôi hoan nghinh sự cộng sự của ông lắm... Tôi cảm tạ ông và kính chúc ông...Giám đốc pḥng thương vụ. Ken R Dyke. Và bây giờ, tôi xin dặn Bạn điều này. Tôi do kinh nhgiệm mà biết rằng sau khi đọc bức thư đó, Có vài bạn đă dùng phương pháp đó như cái máy thiếu hẳn về tự nhiên: Họ không dùng những lời khen tặng thành thật mà lại dùng một lối Nịnh hót dối trá và t́ tiện. Như vậy tất nhiên là không thành công. Thật vậy, chúng ta ai cũng khát khao được người khen ngợi và quư mến, Nhưng chúng ta rất sợ lời nịnh hót.

      Tôi xin nhắc lại: những phương pháp chỉ trong cuốn này chỉ có kết quả Khi nó được áp dụng một cách chân thành tự đáy ḷng mà ra.

      Những điều tôi chỉ cho bạn, không phải là những thủ đoạn, những mánh Khóe để thành công đâu.

      Không. Đó Là một quan niệm mới về nhân sinh, một triết lư mới.