|
Thánh Peter Canisius
Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI – Huấn Từ Triều Kiến Chung Thứ Tư 9/2/2011 Bài 131 Giáo Lư Giáo Hội Hiệp Thông Tông Truyền
Anh Chị Em thân mến,
Hôm nay tôi muốn nói cùng anh chị em về Thánh Peter Kanis, Canisius là danh hiệu của ngài ở tiếng Latinh, một nhân vật quan trọng của Công giáo trong thế kỷ 16. Ngài vào đời ngày 8/5/1521, ở Nijmegen, Ḥa Lan. Cha ngài là vị thị trưởng của thành phố này. Khi c̣n là một sinh viên ở Đại Học Cologne, ngài thường đến thăm các đan sĩ Carthusan ở Saint Barbara – một trung tâm đang thăng hoa của đời sống Công giáo – và thành phần nam nhân đạo hạnh khác vun trồng thứ linh đạo được gọi là ḷng tôn sùng tân tiến. Ngài đă vào Ḍng Tên ngày 8/5/1543 ở Mainz (Rhineland-Palatinate), sau khi theo học một khóa linh thao dưới sự hướng dẫn của Chân Phước Peter Faber, Petrus Faber, một trong những đồng bạn của Thánh Ignatius of Loyola. Ngài dược thụ phong linh mục vào Tháng 6/1546 ở Cologne và ngay năm sau ngài đă tham dự Công Đồng Chung Triđentinô như là một thần học gia với giám mục ở Augusta là Hồng Y Otto Truchsess von Waldburg, nơi ngài đă hợp tác với hai vị huynh đệ Diego Laínez and Alfonso Salmerĩn.
Chúng ta cần phải nhớ rằng chúng ta bấy giờ ở vào thời điểm của cuộc Cải Cách của Luthêrô, ở vào thời điểm đức tin Công giáo trong các xứ sở nói tiếng Đức, trước cuộc thu hút của cuộc Cải Cách này, dường như bị mai một đi. Công việc được ủy thác cho Thánh Canisius hầu như không thể nào trở thành khả dĩ, v́ ngài có trách nhiệm làm tái sinh động, bằng việc canh tân đức tin Công Giáo ở các xứ sở nói tiếng Đức. Vấn đề chỉ có thể thực hiện bằng quyền năng của việc nguyện cầu. Nó chỉ có thể xuất phát từ tâm điểm, tức là từ mối thân t́nh sâu xa riêng tư với Chúa Giêsu Kitô; mối thân t́nh với Chúa Kitô nơi thân ḿnh của Người là Giáo Hội, mối thân t́nh được nuôi dưỡng bằng Thánh Thể là sự hiện diện thực sự của Người.
Tuân theo sứ vụ lănh nhận từ Thánh Ignatius cũng như từ Đức Giáo Hoàng Phaolô III, Thánh Canisius đă lên đường đi Đức quốc và trước tiên tới lănh địa của công tước ở Bavaria, nơi ngài thi hành thừa tác vụ của ḿnh mấy năm trời. Là koa trưởng, viện trưởng và phó chưởng ấn Đại Học ở Ingolstadt, ngài coi sóc sinh hoạt hàn lâm của cơ cấu này cũng như việc canh tân đạo đức và luân lư của dân chúng. Ở Vienna, nơi ngài đă đảm nhận việc quản trị một thời gian ngắn, ngài đă thi hành thừa tác mục vụ của ngài ở các bệnh viện và nhà giam, cả trong thành phố lẫn ngoài miền quê, và ngài đă sửa soạn phát hành cuốn giáo lư của ngài. Vào năm 1556 ngài đă thành lập College of Prague, và cho tới năm 1569, ngài là vị bề trên tiên khởi của tỉnh ḍng Tên ở Thượng Vùng Đức quốc.
Với vai tṛ này của ḿnh, ngài đă thiết lập ở các xứ sở Đức quốc một hệ thống vững chắc cho các cộng đồng ḍng của ḿnh, nhất là các học viện là những khởi điểm cho việc Cải Cách Công giáo, cho việc canh tân đức tin Công giáo. Vào lúc ấy ngài cũng tham dự cuộc hội luận ở Worms với các nhà lănh đạo Thệ Phản, trong đó có Philipp Melanchthon (1557); ngài đă tham dự vào hai Hội Nghị Augusta Diets (1559 và 1565); ngài đă tháp tùng Đức Hồng Y Stanislaw HoỮusz, vị đại biểu của Đức Piô IV sai đến với Hoàng Đế Ferdinand (1560); ngài đă can thiệp vào khóa họp cuối cùng của Công Đồng Chung Triđentinô khi ngài nói về vấn đề Hiệp lễ hai h́nh và về Danh Sách Các Sách Cấm (1562).
Vào năm 1580, ngài đến Fribourg ở Tụy Sĩ, hoàn toàn dấn thân cho việc giảng dạy và biên soạn. Ngài đă qua đời ở đó ngày 21/12/1597. Ngài được Đức Piô IX phong chân phước năm 1864 và vào năm 1897 ngài được Đức Giáo Hoàng Lêô XIII tuyên nhận là vị đệ nhị quan thày của Đức quốc, và Đức Piô XI vào năm 1925 đă phong hiển thánh cho ngài và tuyên nhận ngài là một trong những vị tiến sĩ của Giáo Hội.
Thánh Peter Canisius đă trải qua phần lớn đời ḿnh trong việc giao tiếp với những con người có tầm vóc quan trọng nhất về xă hội vào thời của ngài và đă gây được một ảnh hưởng đặc biệt với các văn bản của ḿnh. Ngài là vị biên soạn trọn vẹn các tác phẩm của Thánh Cyril thành Alexandria và của Thánh Lêô Cả, các Bức Thư của Thánh Giêrônimô và những lời Cầu Nguyện của Thánh Nicholas of Flue. Ngài đă phát hành những cuốn sách đạo đức bằng mấy ngôn ngữ, các tiểu sử của một số Thánh nhân Thụy Sĩ cùng nhiều bài giảng. Tuy nhiên, những bản văn quảng bá nhất của ngài là ba cuốn giáo lư được ngài biên soạn giữa những năm 1555 và 1558. Cuốn thứ nhất cho các sinh viên để có thể hiểu những quan niệm căn bản về thần học; cuốn thứ hai cho những đứa con trai con gái trong dân chúng cần đến những hướng dẫn ban đầu về đạo; cuốn thứ ba cho thanh thiếu niên theo chương tŕnh học đường ở cấp trung học. Giáo huấn Công giáo được dẫn giải bằng những câu vấn đáp, ngắn gọn, với những từ ngữ thánh kinh, hết sức rơ ràng và không b́nh luận. Nguyên trong thời gian ngài c̣n sống số ấn bản đă lên tới 200 lần cuốn giáo lư này! Và cả hằng trăm ấn bản nữa theo nhau cho đến thế kỷ 20. Bởi vậy ở Đức quốc, cho tới thể hệ cha của tôi, dân chúng đă gọi cuốn giáo lư này ngắn gọn là Canisius: Ngài thực sự là giáo lư viên của các thế kỷ; ngài đă h́nh thành đức tin của dân chúng qua các thế kỷ.
Đây là một đặc tính của Thánh Peter Canisius: đó là có thể đúc kết một cách ḥa hợp ḷng trung thành với các nguyên tắc tín điều với sự tôn trọng hết mọi người. Thánh Canisius đă phân biệt một thứ bỏ đạo có ư thức và mắc tội với việc mất đức tin vô tội tùy theo các trường hợp. Và ngài đă tuyên bố trước Rôma rằng phần đông người Đức bỏ sang Thệ Phản không có lỗi. Ở vào giây phút lịch sử xẩy ra những chống đối mănh liệt về niềm tin, ngài đă tránh – đây là một điều đặc biệt – cái thô lỗ và thuật ngữ của niềm giận dữ thới ấy trong những cuộc bàn luận giữa các Kitô hữu, một điều hiếm thấy như tôi đă nói – và ngài chỉ chú ư tới việc tŕnh bày những căn gốc thiêng liêng cũng như đến việc làm tái sinh động đức tin của Giáo Hội. Kiến thức bao rộng và thấu đáp của ngài về Thánh Kinh cũng như về các vị giáo phụ của Giáo Hội đă giúp ngài làm việc ấy: cũng những kiến thức ấy đă nâng đỡ mối liên hệ riêng tư của ngài với Thiên Chúa và cái linh đạo khổ chế được ngài chuyển hóa từ ḷng tôn sùng tân tiến và khoa thần bí Rhenish.
Đặc tính của linh đạo Thánh Canisius là một mối t́nh thân hữu cá biệt sâu xa với Chúa Giêsu. Chẳng hạn, vào ngày 4/9/1549, ngài đă viết trong nhật kư của ḿnh khi ngài thân thưa cùng Chúa rằng: “Cuối cùng, như thể Chúa đă mở cho con con tim của Thân Ḿnh Chí Thánh, một con tim con dường như thấy trước mắt, Chúa đă truyền cho con uống từ nguồn mạch ấy, khi mời gọi con, có thể nói, đạt tới những gịng nước cứu độ của con từ những mạch nguồn của Chúa, Ôi Đấng Cứu Độ con”. Thế rồi ngài thấy rằng Đấng Cứu Thế đă ban cho ngài một tấm áo có 3 phần được gọi là b́nh an, yêu thương và kiên tâm. Và với tấm áo được làm nên bởi b́nh an, yêu thương và kiên tâm này, Thánh canisius đă thi hành công việc canh tân Công giáo của ḿnh. Mối thân t́nh của ngài với Chúa Giêsu – mối thân t́nh là tâm điểm của bản chất ngài – đă được nuôi dưỡng bằng ḷng yêu mến Thánh Kinh, bằng ḷng mến yêu Bí Tích, bằng ḷng yêu mến các vị Giáo Phụ, mối thân hữu này rơ ràng là được liên kết với việc nhận thức ḿnh là người tiếp tục sứ vụ của các Tông Đồ trong Giáo Hội. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng hết mọi nhà truyền bá phúc âm hóa bao giờ cũng là một dụng cụ được liên kết với Chúa Giêsu cũng như với Giáo Hội, nhờ đó mới sinh hoa kết trái.
Thánh Peter Canisius được khuôn đúc mối thân t́nh của ngài với Chúa Giêsu nơi môi trường thiêng liêng của đan viện Carthusan ở Cologne, một môi trường đă giúp ngài giao tiếp với hai vị thần bí gia Ḍng Carthusan đó là Johann Lansperger, theo tiêág Latinh là Lanspergius, and Nicholas van Hesche, theo tiếng Latinh là Eschius. Sau đó, ngài đă đào sâu cảm nghiệm về mối thân hữu này, familiaritas stupenda nimis, với việc chiêm niệm các mầu nhiệm về đời sống của Chúa Giêsu, những mầu nhiệm đă h́nh thành phần lớn các cuộc linh thao của Thánh Ignatius. Việc ngai thiết tha tôn sùng Trái Tim Chúa, một ḷng tôn sùng đạt đến tột đỉnh nơi việc ngài đă dâng hiến thừa tác vụ tông đồ của ḿnh ở Đền Thờ Vatican, có nền tảng của ḿnh ở việc ngài chiêm niệm các mầu nhiệm này.
Bắt nguồn nơi linh đạo nhân trung Kitô của Thánh Peter Canisius là một niềm xác tín sâu xa: Không có một tâm hồn nào quan tâm đến sự trọn lành của ḿnh mà không thực hành tâm nguyện hằng ngày, một phương tiện b́nh thường giúp cho thành phần môn đệ của Chúa Kitô sống thân mật với Vị Thày thần linh này. V́ thế, trong các văn bản viết ra để dạy đàng thiêng liêng cho dân chúng, vị thánh của chúng ta nhấn mạnh đến tầm quan trọng của phụng vụ kèm theo những nhận định của ngài về các Phúc Âm, về các ngày lễ, về nghi thức Thánh Lễ và về các bí tích, thế nhưng, đồng thời ngài thận trọng cho thành phần tín hữu thấy nhu cầu và vẻ đẹp của việc cầu nguyện riêng tư hằng ngày, một việc cần phải hỗ trợ và thấm đậm sự tham dự vào việc thờ phượng công khai của Giáo Hội.
Đó là một huấn dụ và là một phương pháp bảo tŕ giá trị tinh tuyền của chúng, nhất là sau khi nó lại được đề ra một lần nữa bởi Công Đồng Chung Vaticanô II trong Hiến Chế "Sacrosanctum Concilium": đời sống Kitô hữu không gia tăng nếu nó không được nuôi dưỡng bằng việc tham dự phụng vụ, nhất là Thánh Lễ Chúa Nhật, cũng như bằng việc cầu nguyện riêng tư hằng ngày, bằng việc giao tiếp riêng tư với Thiên Chúa. Giữa hằng ngàn những hoạt động và nhiều thứ phân tâm xẩy ra chung quanh chúng ta, cần phải t́m những giây phút lắng tâm tĩnh niệm trước Chúa hằng ngày để lắng nghe Người và nói với Người.
Gương của Thánh Canisius để lại cho chúng ta, chẳng những bằng các tác phẩm của ngài, nhất là bằng đời sống của ngài, đồng thời cũng luôn là những ǵ thích thời và có một giá trị vĩnh tại. Ngài rơ ràng dạy rằng thừa tác vụ tông đồ trở nên hiệu năng và mang lại hoa trái cứu độ chỉ khi nào vị giảng thuyết là một chứng nhân riêng của Chúa Giêsu và có thể trở thành một dụng cụ co Người sử dụng, liên kết chặt chẽ với Người bằng niềm tin vào Phúc Âm của Người cũng như vào Giáo Hội của Người, bằng một đời sống thiết tha với luân lư và không ngừng cầu nguyện như thể yêu thương. Điều này là những ǵ chân thực đối với hết mọi Kitô hữu muốn sống gắn bó với Chúa Kitô bằng việc dấn thân và ḷng trung thành. Cám ơn anh chị em.
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 9/2/2011
|
