Kitô giáo chống
nền văn hóa băng
hoại ngày nay
Kitô giáo chống nền
văn hóa băng hoại
ngày nay.
Phỏng vấn nhà báo
Jean Pierre Denis,
về Kitô giáo như lực
lượng chống lại nền
văn hóa băng hoại
thống trị ngày nay.
Lille, Pháp (Avvenire
7-10-2011; Vat.
26/10/2011) - Trong
các ngày 7 đến 10
tháng 10 năm 2011
đại hội văn hóa Pháp
đă diễn ra tại thành
phố Lille, miền bắc
nước Pháp. Tham dự
đại hội đă có hàng
trăm nhà trí thức
gồm cả các Giám Mục,
các Mục sư tin lành,
các triết gia, văn
nghệ sĩ, giới báo
chí và hàng ngàn
người thuộc nhiều
thành phần xă hội
khác nhau. Trong ba
ngày đại hội hàng
trăm thuyết tŕnh
viên đă hướng dẫn 60
cuộc hội thảo khác
nhau về đề tài: "Có
cần phải sợ hăi hay
không?".
Trong số các thuyết
tŕnh viên có ông
Jean Vanier, người
sáng lập cộng đoàn
"Con Tầu", Jean
Claude Guillebaud,
nhà báo chuyên viết
khảo luận, Fabrice
Hadjadj, triết gia,
Chantal Delsol, nữ
tư tưởng gia,
Therèse Lebrun, nữ
viện trưởng đại học
công giáo Lille,
Claude Baty, Chủ
tịch Liên hiệp tin
lành Pháp, Đức Cha
Vincent Landel, Tổng
Giám Mục Rabat bên
Marốc vv...
Ngoài ra c̣n có hai
buổi ḥa nhạc, một
trong nhà thờ chính
ṭa Lille với đề tựa
"Người hành hương
Santiago" do Jean
Francois Capony sáng
tác; một trong nhà
thờ thánh Maurice
với tựa đề "Đêm của
Kitô giáo".
Xem kẽ cũng có những
lúc thinh lặng cầu
nguyện, và các chứng
từ của Marine Ulrich
thành viên đại nhạc
hội "Anuncio"
Madrid, và của Guy
Aurenche, chủ tịch
tổ chức Trái đất
liên đới.
Cùng tham dự đại hội
nói trên cũng có ông
Jean Pierre Denis,
văn sĩ, nhà báo,
phóng viên kiêm thi
sĩ, chủ bút tuần san
"La Vie Đời Sống" và
là tác giả cuốn sách
mới xuất bản tựa đề
"Tại sao Kitô giáo
gây gương mù gương
xấu?". Trong sách
văn sĩ Denis đă lấy
lại luận thuyết của
triết gia Jacques
Ellul, cho rằng khi
bị gạt ra "vùng
ngoại ô" và trở
thành một lực lượng
chống lại nền văn
hóa duy vật, tiêu
thụ, hưởng thụ và
tương đối hóa luân
lư hiện đại, Kitô
giáo bị coi là "phá
hoại" đối với tư
tưởng đang thống trị
xă hội ngày nay. Tuy
là thiểu số, các tín
hữu công giáo có thể
trở thành một điểm
tham chiếu, v́ chỉ
có họ là có các câu
trả lời cho cuộc
khủng hoảng xă hội
hiện nay.
Ngày 26 tháng giêng
năm 2011, trong buổi
thuyết tŕnh thảo
luận về đề tài "Tại
sao Kitô giáo gây
gương mù gương xấu?"
tại thành phố Saint
Etienne, văn sĩ
Denis khẳng định ư
muốn của ḿnh là tái
lập uy tín cho Kitô
giáo trong niềm tin
và tinh thần lạc
quan, trong một xă
hội đă đánh mất đi
các giá trị kitô
nhưng đồng thời cũng
đang ṃ mẫm kiếm t́m
các giá trị vững
vàng cho cuộc sống.
Thật thế, rất nhiều
tín hữu kitô bị mất
tinh thần bi quan tự
hỏi "Kitô giáo sẽ đi
về đâu? Ai sẽ là
những người làm đầy
các nhà thờ của
chúng ta trong tương
lai? Chúng ta có thế
đứng nào trong một
xă hội không c̣n là
xă hội kitô nữa?"
Nhà văn Denis lấy
lại câu nói của Linh
Mục chính thống
Alexander Men, bị ám
sát trong các đường
phố thủ đô Matscơva
"Kitô giào mới chỉ
bắt đầu" và ông bầy
tỏ sự lạc quan hy
vọng của ḿnh. Theo
ông, Giáo Hội không
bị khủng hoảng, chỉ
có xă hội nói chung
là bị khủng hoảng mà
thôi. Lịch sử Kitô
giáo bao gồm các
cuộc khủng hoảng đối
với khoa học, nhưng
các cuộc khủng hoảng
này mời gọi Giáo Hội
chuyển động và duyệt
xét lại nhiều vấn đề
quan trọng.
Chủ thuyết duy khoa
học có các hạn hẹp
của nó, v́ nó không
có các câu trả lời
cho mọi câu hỏi,
nhất là câu hỏi liên
quan tới ư nghĩa
cuộc sống của con
người. Cũng chính v́
thế Giáo Hội phải
luôn luôn hiện diện
trong các vấn đề
liên quan tới nhân
loại như luân lư
sinh học, trợ tử hay
vũ khí nguyên tử
vv...
Tuy nhiên, Kitô giáo
không c̣n ở trong
trung tâm của nền
văn hóa ngày nay
nữa, nhưng là ở
ngoài lề xă hội và
trở thành lực lượng
chống lại nền văn
hóa hiện đại. Các
kitô hữu là những
người "không tưởng"
trong nghĩa tích cực
của từ này, v́ họ
cho rằng xă hội loài
người có thể tốt
lành hơn. Họ là
những người đem lại
niềm hy vọng với các
giá trị mà họ bảo
vệ; chúng khác xa
với các giá trị đang
khống chế xă hội
hiện nay.
Hỏi: Thưa văn
sĩ Denis, nhiều
người trong giới văn
hóa đời như Régis
Debray và Marcel
Gauchet, thừa nhận
sức nặng của nền văn
hóa kitô tại Âu
châu. Nhưng trên
b́nh diện xă hội và
truyền thông, đức
tin kitô đă phải
chịu một sự thụt lùi
nặng nề. Làm thế nào
để ra khỏi ngơ cụt
này thưa ông?
Đáp: Tôi tin
rằng giới ưu việt
truyền thông văn hóa
tiếp tục nghĩ rằng
Kitô giáo không c̣n
có ǵ để nói với xă
hội chúng ta nữa;
trái lại cần phải
trấn áp Kitô giáo và
khóa miệng tín hữu
kitô. Tuy nhiên,
trên b́nh diện tổng
quát hơn, trong xă
hội tại Pháp so với
cách đây vài năm,
người ta được biết
là có sự ṭ ṃ lớn
hơn đối với Kitô
giáo. V́ vậy phải
đạp đổ bức tường
phân cách giữa Giáo
Hội và cuộc sống xă
hội. Thực tế là Kitô
giáo bị gạt ra bên
lề trong môi trường
văn hóa của chúng
tôi. Tự nó đây không
phải là một điều
xấu, v́ nó diễn tả
việc trở lại với
t́nh trạng ban đầu,
nghĩa là với bản
chất bị chỉ trích và
gạt ra ngoài lề
trong các thế kỷ đầu
của Giáo Hội. Tại
Pháp các kitô hữu
không phải là một
sức mạnh xă hội,
trái lại họ là thí
dụ của "sự yếu
đuối". Và với các
giá trị của Kitô
giáo tín hữu có thể
thực sự phục vụ nhân
loại, đặc biệt trong
các xă hội Tây
Phương. Chúng ta
đang đứng trước một
điểm quặt trong lịch
sử của Kitô giáo tây
phương: việc bị gạt
bỏ ngoài lề trở
thành yếu tố canh
tân đối với đức tin,
và một khả năng mới
của sự hợp thức hóa
văn hóa.
Hỏi: Văn sĩ
coi vài giá trị kitô
như sự khiết tịnh,
tính chất nhưng
không, sự gịn mỏng,
việc phụng tự vv...
như là các yếu tố
"ngược với văn hóa"
của thời đại chúng
ta. Cả từ phía những
người không tín
ngưỡng cũng có các
tín hiệu như thế hay
sao?
Đáp: Xă hội
âu châu đang thay
đổi: càng ngày càng
có nhiều người nhận
ra rằng họ bị hệ
thống duy vật hiện
hành khống chế,
trong đó người ta
buôn bán mọi sự, và
tiêu chuẩn cuối cùng
chỉ là kinh tế.
Nhưng cũng có những
người, có tín ngưỡng
cũng như không có
tín ngưỡng, hiểu
cuộc khủng hoảng của
mô thức này, và họ
t́m kiếm các giá trị
khác để tái định
nghĩa minh ước xă
hội. Họ tin nơi một
xă hội có mô thức
hợp với con người.
V́ thế khi thấy giới
truyền thông tŕnh
bầy Kitô giáo như là
cái ǵ già nua và
bảo thủ, th́ nó
khiến cho tôi nực
cười. Đức tin chính
là điều trái ngược:
nó "tiến bộ", nó "đi
trước" v́ nó đề nghị
các kiểu sống chống
lại khuynh hướng duy
tự do và chống lại
chủ trương duy tiêu
thụ. Càng ngày càng
có nhiều người coi
các kitô hữu và các
giá trị kitô như là
"chống văn hóa". Tôi
cầu mong cho các
người ấy gặp gỡ Chúa
Kitô và các giá trị
kitô.
Hỏi: Thưa văn
sĩ Denis, ông có thể
đơn cử vài thí dụ
liên quan tới các
giá trị khác, giữa
những người tin và
những người không
tin hay không?
Đáp: Cách đây
vài năm tại Pháp này
người ta đă hăng say
thảo luận về việc mở
các siêu thị và hàng
quán trong ngày Chúa
Nhật. Giáo Hội đă
mạnh mẽ chống lại
chủ trương này, và
giải thích rằng lập
trường của ḿnh
không có tính cách
"tôn giáo", nhưng là
để bảo vệ thiện ích
của con người, bảo
vệ giá trị của ngày
lễ, của tính cách
nhưng không, giá trị
của gia đ́nh... Các
tín hữu công giáo đă
bênh vực giá trị cho
rằng thời gian không
thể là một món hàng
để buốn bán. Rất
nhiều người Pháp đă
hiểu rằng Giáo Hội
chống lại hiện tượng
làm việc ngày Chúa
Nhật không phải v́
lợi lộc của ḿnh, mà
chỉ v́ thiện ích và
hạnh phúc của con
người mà thôi.
Một thí dụ khác là
vấn đề luân lư sinh
học: từ vài năm nay
càng ngày người ta
càng hiểu hơn rằng
Giáo Hội không nói
"không" với vài lập
trường nào đó, bởi
v́ Giáo Hội là kẻ
thù của sự tiến bộ.
Nhưng Giáo Hội nói
không v́ bảo vệ phẩm
giá con người như
giá trị đại đồng.
Một thí dụ cụ thể đó
là cách đây ít lâu
trong một cuộc thảo
luận trên đài truyền
h́nh, bà Sylvie
Agacinski, triết gia
theo huynh hướng nữ
quyền, vợ của nguyên
thủ tướng Jospin,
tuy là người không
tín ngưỡng nhưng
cũng đă đồng ư với
lập trường của Giáo
Hội công giáo liên
quan tới đề tài "cho
mướn tử cung", chính
v́ lư do bảo vệ phẫm
giá con người của
Giáo Hội.
Hỏi: "Ở đâu
có Thiên Chúa, ở đó
có tương lai" đó là
khẩu hiệu chuyến
viếng thăm mục vụ
Cọng ḥa Liên Bang
Đức của Đức Thánh
Cha Biển Đức XVI và
là điều được ngài
nhấn mạnh nhiều lần.
Văn sĩ là một trong
những người linh
hoạt đại hội "Các
t́nh trạng chung của
Kitô giáo" tại Lille
này. Trong cuộc
khủng hoảng hiện nay
tín hữu kitô phải
góp phần như thế
nào?
Đáp: Trong
đại hội tại Lille
chúng tôi đưa ra câu
hỏi này: "Có cần
phải sợ hăi không?".
Tại Pháp chúng tôi
đă bất đầu sống bầu
khí bầu cử tống
thống sẽ diễn ra vào
năm 2012 tới đây. Có
các nỗi lo sợ len
lỏi vào trong ḷng
xă hội: lo sợ không
chỉ trên b́nh diện
kinh tế, nhưng cũng
c̣n có sự sợ hăi hồi
giáo và sợ hăi cho
tương lai của con
người nữa. Thế rồi
c̣n có sự không chắc
chắn khiến cho chúng
tôi lo sợ rằng con
cái của chúng tôi sẽ
không có được cùng
các điều kiện sống
như chúng tôi. Các
nỗi sợ hăi cũng phổ
biến trong các quốc
gia khác của Âu
châu. V́ thế, theo
tôi, vai tṛ của các
kitô hữu trước hết
là phải lắng nghe
các nỗi sợ hăi đó,
và đừng làm như thể
là không có các sợ
hăi liên quan tới
kinh tế, môi sinh, ư
nghĩa cuộc sống. Câu
trả lời thứ hai liên
quan tới việc loan
báo sự hiệp nhất của
con người đối với
mọi nỗi sợ hăi: các
sợ hăi đó liên quan
tới toàn con người
và chúng cần một câu
trả lời toàn cầu.
Tại Âu châu ngày nay
các kitô hữu là
những người đuy nhất
có một câu trả lời
mạnh mẽ cho cuộc
khủng hoảng hiện nay
trong xă hội.
(Avvenire 7-10-2011)
Linh Tiến Khải
(Radio Vatican)