"Làm sao tôi có thể chém đầu được thầy của tôi?"

 

Người Nhựt Bản có kể một câu chuyện như sau:
Zenkai là một thanh niên con của một hiệp sĩ Samourai. Anh được tuyển vào phục dịch cho một viên chức cao cấp trong triều đ́nh. Không mấy chốc, Zenkai đem ḷng say mê người vợ của chủ ḿnh. Anh lập mưu giết người chủ và đem người đàn bà trốn sang một vùng đất lạ.

Anh tưởng có thể ăn đời ở kiếp với người đàn bà. Nhưng không mấy chốc, người đàn bà đă để lộ nguyên h́nh của một con người ích kỷ, đê tiện. Zenkai đành bỏ người đàn bà và ra đi đến một vùng đất khác, ở đó anh sống qua ngày bằng nghề hành khất.

Trong cảnh bần cùng khốn khổ, Zenkai đă bắt đầu hồi tâm để nhớ lại những hành động tội lỗi của ḿnh. Anh quyết định làm một việc thiện để đền bù cho quá khứ nhơ nhớp của ḿnh.

Anh đi về một vùng núi hiểm trở, nơi mà nhiều người đă bỏ ḿnh v́ khí hậu khắc nghiệt cũng như v́ công việc nặng nhọc. Zenkai đem hết sức lực của ḿnh để khai phá một con đường xuyên qua vùng núi ấy.

Ban ngày đi khất thực, ban đêm đào đường xuyên qua núi. Zenkai cặm cụi làm công việc ấy ṛng ră trong 30 năm trời.

Hai năm trước khi Zenkai hoàn thành công tŕnh của ḿnh, th́ người con của viên chức triều đ́nh mà anh đă sát hại trước kia bỗng t́m ra tung tích của anh. Người thanh niên thề sẽ giết Zenkai để trả thù cho cha ḿnh. Biết trước ḿnh không thoát khỏi án phạt v́ tội ác ḿnh đă gây ra mấy chục năm trước, Zenkai phủ phục dưới chân người thanh niên và van xin:

"Tôi xin sẵn sàng chịu chết. Nhưng cậu hăy cho phép tôi được hoàn thành công việc tôi đang làm dở. Khi mọi sự đă hoàn tất, cậu hăy giết tôi".

Người thanh niên ở lại để chờ cho đến ngày trả được mối thù cho cha. Nhưng trong khi chờ đợi, không biết làm ǵ, người thanh niên đành phải bắt tay vào việc đào đường với Zenkai mà vẫn nuôi chí báo thù cha.

Nhưng chỉ một năm sau cùng làm việc với kẻ đă giết cha ḿnh, người thanh niên cảm thấy mọi ư muốn báo thù đều tan biến trong anh. Thay vào đó, anh lại thấy dậy lên trong ḷng sự cảm phục và thương mến đối với sự nhẫn nhục, chịu đựng của Zenkai.

Con đường đă được hoàn thành trước dự định. Giờ đây dân chúng có thể qua lại vùng núi hiểm trở một cách dễ dàng.

Giữ đúng lời hứa, Zenkai đến phủ phục trước mặt người thanh niên để chấp nhận sự trừng phạt. Nhưng người thanh niên vừa đỡ Zenkai dậy vừa nói trong tiếng khóc:

"Làm sao tôi có thể chém đầu được thầy của tôi?"

♦♦♦


Câu chuyện trên đây hẳn hàm chứa được nhiều bài học. Ngạn ngữ Latinh thường nói:


" Sai lầm, vấp ngă là chuyện thường t́nh của con người, nhưng ngoan cố trong sai lầm là bản chất của ma quỉ".


Nét đẹp quí phái nhất nơi ḷng người đó là c̣n biết hồi tâm, c̣n biết nhận ra lỗi lầm và từ đó quyết tâm xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn. Trong câu chuyện trên đây hẳn phải là h́nh ảnh của sự phục thiện  vẫn luôn khơi dậy trong ḷng người.


Nhưng bài học đáng chú ư hơn trong câu chuyện trên đây có lẽ là: t́nh liên đới xóa tan được hận thù trong ḷng người. Người thanh niên đă khám phá ra giá trị ấy khi bắt tay làm việc với Zenkai, con người mà trước đó anh đă quyết tâm tiêu diệt cho bằng được.


Quả thực, t́nh liên đới, sự đồng lao cộng khổ, sự hiện diện bên nhau có sức tiêu diệt được hận thù trong ḷng người.


Tác giả Veritas