Bài 24 – 19/6/1996: Mẹ Maria không hề vấp phạm một tội lỗi nào

1- Việc xác định tín điều Hoài Thai Vô Nhiễm chỉ trực tiếp liên quan tới giây phút đầu tiên của đời sống Mẹ Maria, từ lúc Mẹ được “gìn giữ khỏi hết mọi tì vết của nguyên tội”. Như thế Huấn Quyền của giáo hoàng này muốn chỉ xác định sự thật đã từng là chủ đề tranh luận qua các thế kỷ: vấn đề Mẹ được gìn giữ cho khỏi nguyên tội, và không quan tâm tới việc xác định sự thánh thiện kéo dài nơi Vị Trinh Mẫu của Chúa.

Sự thật này đã thuộc về ý thức chung của dân Kitô giáo. Nó chứng thực rằng Mẹ Maria, được thoát khỏi nguyên tội, cũng được gìn giữ khỏi tất cả mọi tội mình làm và sự thánh thiện nguyên thủy này đã được ban cho Mẹ để làm tràn đầy cả cuộc đời của Mẹ.

Không một tội lỗi hay bất toàn nào có thể được qui về cho Mẹ Maria

2- Giáo Hội đã liên lỉ coi Mẹ Maria là thánh đức và hoàn toàn thoát khỏi mọi tội lỗi hay bất toàn về luân lý. Công Đồng Chung Triđentinô đã bày tỏ niềm xác tín này, khi xác định rằng không ai “có thể tránh được tất cả mọi tội lỗi, cho dù là những tội nhẹ, suốt cuộc đời của mình, trừ phi họ được ban cho một đặc ân, như Giáo Hội chủ trương liên quan đến Đức Trinh Nữ” (DS 1573). Ngay cả Kitô hữu được biến đổi và canh tân bởi ân sủng cũng không thoát được khả thể phạm tội. Ân sủng không gìn giữ họ khỏi tất cả mọi tội lỗi suốt cuộc sống của họ, trừ phi, như Công Đồng Chung Triđentinô chủ trương, họ có được một đặc ân cho việc miễn trừ tội lỗi. Và điều này là những gì xẩy ra nơi Mẹ Maria.

Công Đồng Chung Triđentinô không muốn xác định đặc ân này mà chỉ nói rằng Giáo Hội mãnh liệt xác nhận nó là “Giáo điều”, tức là Giáo Hội mạnh mẽ tin tưởng như thế. Đó là một quyết định mà, chẳng những không bỏ mặc sự thật này cho niềm tin tưởng đạo hạnh hay ý nghĩ sùng mộ mà còn khẳng định bản chất của nó như là một tín lý vững chắc, rất hiện hữu nơi đức tin của Dân Chúa. Ngoài ra, niềm xác tín này còn được căn cứ vào ân sủng được vị thiên thần qui cho Mẹ Maria vào giây phút Truyền Tin. Khi gọi Mẹ là “đầy ân phúc”, kecharitoméne, vị thiên thần này đã nhìn nhận Mẹ là một người nữ được trang sức bằng một sự thiện toàn bền bỉ và một tầm mức hoàn toàn thánh thiện, không có một bóng mờ tội lỗi hay bất toàn về luân lý hoặc thiêng liêng.

3- Một số các vị Giáo Phụ của Giáo Hội xưa kia, những vị không tin vào sự thánh thiện toàn hảo của Mẹ, đã qui những bất toàn hay yếu kém về luân lý cho Mẹ. Một số tác giả gần đây cũng đã có cùng chủ trương như vậy. Tuy nhiên, các trích đoạn Phúc Âm đã được trích dẫn để minh chứng cho những ý kiến ấy không có cơ sở tí nào khi qui cho Người Mẹ này của Đấng Cứu Thế một thứ tội lỗi hay thậm chí một thứ bất toàn về luân lý.

Việc Chúa Giêsu vào lúc 12 tuổi trả lời cho mẹ của Người là “Cha mẹ tìm con làm chi? Cha mẹ không biết rằng Coin cần phải ở nhà Cha của Con hay sao?” (Lk 2:49), đôi khi được giải thích như là một lời trách móc kín đáo. Tuy nhiên, đọc kỹ đoạn này mới thấy rằng Chúa Giêsu không trách móc mẹ của Người và Thánh Giuse vì các vị tìm kiếm Người, vì các vị có trách nhiệm chăm sóc cho Người.

Gặp được Chúa Giêsu sau một cuộc tìm kiếm lo âu, Mẹ Maria đã chỉ hỏi Người “tại sao” Người tác hành như thế: “Hỡi Con, tại sao Con lại đối xứ với chúng tôi như thế?” (Lk 2:48). Và Chúa Giêsu đã trả lời bằng một “cái tại sao” khác, không tỏ ra bất cứ một trách cứ nào và qui về mầu nhiệm vai trò con cái thần linh của Người.

Cả những lời Người nói ở Cana cũng thế: “Hỡi bà, bà với Tôi có can chi đâu? Giờ của Tôi chưa đến” (Jn 2:4), đã được giải thích như là một lời trách móc. Khi thấy tình hình có thể bất lợi gây ra cho cô dâu chú dễ bởi tình trạng thiếu rượu, Mẹ Maria nói với Chúa Giêsu một cách chân thành, trao phó tình trạng trục trặc cho Người. Mặc dù ý thức là Đức Kitô chỉ buộc vâng lời ý muốn của Cha thôi, Người đã trả lời cho điều yêu cầu ngấm ngầm của Mẹ. Người trước hết đáp ứng đức tin của Vị Trinh Nữ và rồi thi hành phép lạ đầu tiên để nhờ đó tỏ vinh quang của Người ra.

4- Sau này, có một số người đã cắt nghĩa một cách tiêu cực cho câu Chúa Giêsu nói vào lúc mở màn cho cuộc đời công khai của người, lúc mà Mẹ Maria và thân quyến của Người xin được gặp Người. Câu trả lời của Chúa Giêsu liên hệ tới chúng ta cho kẻ nói với Người: “Mẹ của Ngài và anh em của Ngài đang đứng ngoài kia mong được gặp Ngài”, Thánh ký Luca cống hiến cho chúng ta cái then chốt giải thích cho trình thuật này, một trình thật cần phải được hiểu theo những bản năng nội tại của Mẹ Maria là những gì hoàn toàn khác với những bản năng của “anh em” Người (cf. Jn 7:5). Chúa Giêsu đã trả lời rằng: “Mẹ của Tôi và anh em của Tôi là những ai nghe lời Thiên Chúa và tuân giữ” (Lk 8:21). Trong trình thuật Truyền Tin, Thánh Luca thật sự đã cho thấy Mẹ Maria là mẫu gương ra sao trong việc lắng nghe lời Chúa một cách chân thành quảng đại. Được hiểu theo chiều hướng như thế thì đoạn này là những gì hết lòng chúc tụng Mẹ Maria, vị đã hoàn hảo làm trọn dự án thần linh nơi đời sống của Mẹ. Mặc dù những lời của Chúa Giêsu ngược lại với nỗ lực của anh em, chúng cũng tuyên dương lòng trung thành của Mẹ Maria đối với ý muốn của Thiên Chúa cùng với tính chất cao cả của vai trò làm mẹ của Mẹ, vai trò Mẹ đã sống chẳng những về phương diện thể lý mà còn về phương diện thiêng liêng nữa. 

Trong việc diễn tả sự chúc tụng gián tiếp này, Chúa Giêsu sử dụng một phương pháp đặc biệt, đó là Người nhấn mạnh đến tính chất cao cả của việc Mẹ Maria tác hành theo chiều hướng của những câu nói tổng quát hơn, và cho thấy một cách rõ ràng hơn tính chất liên kết cùng với sự gần gũi của Vị Trinh Nữ này với nhân loại trên con đường nên thánh khó khăn. 

Sau hết, những lời: “Phúc hơn cho những ai nghe lời Chúa mà giữ lấy!” (Lk 11:28), được Chúa Giêsu nói để trả lời cho người phụ nữ đã khen Mẹ Người là có phúc, chẳng những không ngờ vực về sự trọn lành cá nhân của Mẹ Maria, mà còn cho thấy việc Mẹ trung thành hoàn trọn lời Chúa: Giáo Hội đã hiểu chúng như thế, khi đặt câu này vào trong các cuộc cử hành phụng vụ để tôn kính Mẹ Maria. Đoạn Phúc Âm này thực sự cho thấy rằng Người nói câu ấy để tỏ ra rằng cái lý do trên hết cho phúc đức của Mẹ Maria chính là ở chỗ Mẹ sâu xa hiệp nhất với Thiên Chúa cũng như việc Mẹ trọn lành tuân theo lời thần linh.

Mẹ Maria hoàn toàn thuộc về Chúa

5- Đặc ân này được Thiên Chúa ban cho Mẹ là Đấng “toàn thánh” dẫn chúng ta tới chỗ ca ngợi những kỳ công được ân sủng hoàn thành nơi cuộc đời của Mẹ. Nó cũng nhắc nhở chúng ta rằng Mẹ Maria bao giờ cũng thuộc về và hoàn toàn thuộc về Chúa, và không một bất toàn nào đã tác hại tới tình trạng hòa hợp trọn vẹn của Mẹ với Thiên Chúa.

Đời sống trần gian của Mẹ bởi thế được đánh dấu bằng việc gia tăng liên lỉ và cao cả trong đức tin, đức cậy và đức mến. Bởi vậy, đối với các tín hữu, Mẹ Maria là dấu hiệu rạng ngời của Lòng Thương Xót Chúa và là hướng đạo viên vững vàng tới những tháp đỉnh thánh thiện và trọn lành Phúc Âm.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL,

Chuyển dịch từ L'Osservatore Romano Weekly Edition in English 26/6/1996, trang 11.