NHỮNG
ĐIỀU
LƯ THÚ VỀ
NHA TRANG
trần
minh hiền
orlando ngày 30 tháng 11 năm 2012
Nha Trang là nơi
tôi (TMH) sinh ra và lớn
lên . Nha Trang là 1 trong những
thành phố
đẹp
nhất
Việt
Nam và thế
giới
với
nét hiền
hoà, vừa
quư phái vừa
mộc
mạc
với
1 vùng trời
biển
bao la thiên nhiên
ưu
đăi cảnh
vật
hữu
t́nh, và ḷng người
hiếu
khách, tốt
bụng
. Nha Trang đă đi vào thi ca nghệ
thuật
và tâm khảm
của
bao thế
hệ
người
. Dẫu
có rời
xa v́ hoàn cành nhưng
trong tâm trí cùa tôi và mọi
người
vẫn
in đậm
1 h́nh
ảnh
tuyệt
vời
về
Nha Trang dấu
yêu
***
Nha Trang là một
thành phố
ven biển
và là trung tâm chính trị,
kinh tế,
văn hóa, khoa học
kỹ
thuật
và du lịch
của
tỉnh
Khánh Ḥa, Việt
Nam. Trước
khi trở
thành phần
đất
của
Việt
Nam, Nha Trang thuộc
về
Chiêm Thành. Các di tích của
người
Chăm vẫn
c̣n tại
nhiều
nơi
ở
Nha Trang. Nha Trang được
Thủ
tướng
chính phủ
Việt
Nam công nhận
là đô thị
loại
1 vào ngày 22 tháng 4 năm 2009. Đây là một
trong 8 đô thị
loại
1 trực
thuộc
tỉnh
của
Việt
Nam. Nha Trang được
mệnh
danh là ḥn ngọc
của
biển
Đông, Viên ngọc
xanh v́ giá trị
thiên nhiên, sắc
đẹp
cũng
như
khí hậu
của
nó
Tọa
độ:
12°15′22″B
109°11′47″Đ
Diện
tích 251 km²
Dân số
392.279
Mật
độ
1.562 người
/ km²
Phía Bắc
giáp thị
xă Ninh Ḥa, phía Nam giáp huyện
Cam Lâm, phía Tây giáp huyện
Diên Khánh, phía Đông giáp Biển
Đông.
Địa
h́nh Nha Trang khá phức
tạp
có độ
cao trải
dài từ
0 đến
900 m so với
mặt
nước
biển
được
chia thành 3 vùng địa
h́nh. Vùng đồng
bằng
duyên hải
và ven sông Cái có diện
tích khoảng
81,3 km², chiếm
32,33% diện
tích toàn thành phố;
vùng chuyển
tiếp
và các đồi
thấp
có độ
dốc
từ
3⁰
đến
15⁰
chủ
yếu
nằm
ở
phía Tây và Đông Nam hoặc
trên các đảo
nhỏ
chiếm
36,24% diện
tích, vùng núi có địa
h́nh dốc
trên 15⁰
phân bố
ở
hai đầu
Bắc-Nam
thành phố,
trên đảo
Ḥn Tre và một
số
đảo
đá chiếm
31,43% diện
tích toàn thành phố.
Đồng
bằng
Diên Khánh - Nha Trang
Nha Trang nằm
ở
phía Đông Đồng
bằng
Diên Khánh - Nha Trang. Một
đồng
bằng
được
bồi
lấp
bởi
sông Cái Nha Trang có diện
tích gần
300 km², địa
h́nh đồng
bằng
bị
phân hóa mạnh:
Phần
phía Tây dọc
sông Cḥ từ
Khánh B́nh đến
Diên Đồng
bị
bóc ṃn, độ
cao tuyệt
đối
khoảng
10–20 m
Phần
phía Đông là địa
h́nh tích tụ
độ
cao tuyệt
đối
dưới
10m, bề
mặt
địa
h́nh bị
phân cắt
mạnh
bởi
các ḍng chảy.
Thành phố
có nhiều
sông suối
tập
trung
ở
2 hệ
thống
sông chính là sông Cái Nha Trang và sông
Quán Trường.
Sông Cái Nha Trang (c̣n có tên gọi
là sông Phú Lộc,
sông Cù) có chiều
dài 75 km, bắt
nguồn
từ
đỉnh
Chư
Tgo cao 1.475 m, chảy
qua các huyện
Khánh Vĩnh,
Diên Khánh và thành phố
Nha Trang rồi
đổ
ra biển
ở
Cửa
Lớn
(Đại
Cù Huân). Đoạn
hạ
lưu
thuộc
địa
phận
Nha Trang có chiều
dài khoảng
10 km. Sông là nguồn
cung cấp
nước
chủ
yếu
cho sản
xuất
công-nông nghiệp,
du lịch-dịch
vụ
và sinh hoạt
dân cư
cho thành phố
và các huyện
lân cận.
Sông Quán Trường
(hay Quán Tường)
là 1 hệ
thống
sông nhỏ
có chiều
dài khoảng
15 km, chảy
qua địa
phận
các xă Vĩnh
Trung, Vĩnh
Hiệp,
Vĩnh
Thái, Phước
Đồng
và 3 phường
Phước
Long, Phước
Hải,
Vĩnh
Trường
rồi
đổ
ra Cửa
Bé. Sông chia thành 2 nhánh: nhánh phía Đông
(nhánh chính) có chiều
dài 9 km và nhánh phía Tây (c̣n gọi
là sông Tắc)
dài 6 km.
Thủy
triều
vùng biển
Nha Trang thuộc
dạng
nhật
triều
không đều,
biên độ
trung b́nh lớn
nhất
từ
1,4 - 3,4 m. Độ
mặn
biến
thiên theo mùa từ
1 - 3,6%
Nha Trang có khí hậu
nhiệt
đới
xavan chịu
ảnh
hưởng
của
khí hậu
đại
dương.
Khí hậu
Nha Trang tương
đối
ôn ḥa, nhiệt
độ
trung b́nh năm là 26,3⁰C.
Có mùa đông ít lạnh
và mùa khô kéo dài .Mùa mưa
lệch
về
mùa đông bắt
đầu
từ
tháng 9 và kết
thúc vào tháng 12 dương
lịch,
lượng
mưa
chiếm
gần
80% lượng
mưa
cả
năm (1.025 mm). Khoảng
10 đến
20% số
năm mùa mưa
bắt
đầu
từ
tháng 7, 8 hoặc
kết
thúc sớm
vào tháng 11. So với
các tỉnh
Duyên hải
Nam Trung Bộ,
Nha Trang là vùng có điều
kiện
khí hậu
thời
tiết
khá thuận
lợi
để
khai thác du lịch
hầu
như
quanh năm. Những
đặc
trưng
chủ
yếu
của
khí hậu
Nha Trang là: nhiệt
độ
ôn ḥa quanh năm (25⁰C
- 26⁰C),
tổng
tích ôn lớn
(> 9.5000C), sự
phân mùa khá rơ rệt
(mùa mưa
và mùa khô) và ít bị
ảnh
hưởng
của
băo
Theo điều
tra dân số
năm 2009 th́ dân số
toàn thành phố
có 392.279 người
, trong đó dân số
thành thị
chiếm
74,6%, dân số
nông thôn chiếm
25,4%. Về
tỉ
lệ
giới
tính, nam chiếm
48,5% và nữ
chiếm
51,5%. Tuy nhiên theo cách tính quy mô dân số
trong phân loại
đô thị
(bao gồm
cả
dân số
thường
trú và dân số
tạm
trú quy đổi)
th́ quy mô dân số
Nha Trang hiện
nay khoảng
480.000-490.000 người
(bao gồm
cả
học
sinh, sinh viên các trường
đại
học,
cao đẳng,
trung học
chuyên nghiệp,
lao động
tạm
trú thường
xuyên, tạm
trú văng lai...nhưng
không tính khách du lịch).
Mật
độ
dân số
trung b́nh toàn thành phố
là 1.562 người/km2.
Dân cư
phân bố
không đều,
tập
trung chủ
yếu
ở
các phường
nội
thành. Khu vực
trung tâm thành phố
thuộc
các phường
Vạn
Thắng,
Vạn
Thạnh,
Phương
Sài, Phước
Tân, Phước
Tiến,
Tân Lập
có mật
độ
dân cư
rất
cao với
gần
30000 người/km².Tuy
nhiên một
số
xă như
Vĩnh
Lương,
Phước
Đồng
với
địa
h́nh chủ
yếu
là núi cao có mật
độ
dân số
thấp,
chỉ
vào khoảng
320-370 người/km2
Từ
1653 đến
giữa
thế
kỷ
XIX, Nha Trang vẫn
là một
vùng đất
c̣n hoang vu và nhiều
thú dữ
thuộc
Hà Bạc,
huyện
Vĩnh
Xương,
phủ
Diên Khánh. Chỉ
qua hai thập
niên đầu
thế
kỷ
XX, bộ
mặt
Nha Trang đă thay đổi
nhanh chóng. Với
Nghị
định
ngày 30 tháng 8 năm 1924 của
Toàn quyền
Đông Dương,
Nha Trang trở
thành một
thị
trấn
(centre urbain). Thị
trấn
Nha Trang h́nh thành từ
các làng cổ:
Xương
Huân, Phương
Câu, Vạn
Thạnh,
Phương
Sài, Phước
Hải.
Thời
Pháp thuộc,
Nha Trang được
coi là tỉnh
lỵ
(chef lieu) của
tỉnh
Khánh Ḥa. Các cơ
quan chuyên môn của
chính quyền
thuộc
địa
như
Ṭa Công sứ,
Giám binh, Nha Thương
chánh, Bưu
điện…
đều
đặt
tại
Nha Trang. Tuy nhiên, các cơ
quan Nam triều
như
dinh quan Tuần
vũ,
Án sát (coi về
hành chánh, tư
pháp), Lănh binh (coi việc
trật
tự
trị
an) vẫn
đóng
ở
Thành Diên Khánh (cách Nha Trang 10km về
phía Tây Nam).
Đến
Nghị
định
ngày 7 tháng 5 năm 1937 của
Toàn quyền
Đông Dương,
Nha Trang được
nâng lên thị
xă (commune)[9]. Lúc mới
thành lập,
thị
xă Nha Trang có 5 phường:
Xương
Huân là phường
đệ
nhất,
Phương
Câu là phường
đệ
nhị,
Vạn
Thạnh
là phường
đệ
tam, Phương
Sài là phường
đệ
tứ,
Phước
Hải
là phường
đệ
ngũ.
Ngày 27 tháng 1 năm 1958, chính quyền
Ngô Đ́nh Diệm
ban hành Nghị
định
18-BNV băi bỏ
quy chế
thị
xă, chia Nha Trang thành 2 xă là Nha Trang
Đông và Nha Trang Tây thuộc
quận
Vĩnh
Xương.
Ngày 22 tháng 10 năm 1970, sắc
lệnh
số
132-SL/NV của
chính quyền
Việt
Nam Cộng
ḥa lấy
2 xă Nha Trang Đông, Nha Trang Tây và các xă
Vĩnh
Hải,
Vĩnh
Phước,
Vĩnh
Trường,
Vĩnh
Nguyên, các
ấp
Phước
Hải
(xă Vĩnh
Thái), Vĩnh
Điềm
Hạ
(xă Vĩnh
Hiệp),
Ngọc
Thảo,
Ngọc
Hội,
Lư
Cấm
(xă Vĩnh
Ngọc)
thuộc
quận
Vĩnh
Xương
cùng các hải
đảo
Ḥn Lớn,
Ḥn Một,
Ḥn Mun, Ḥn Miễu,
Ḥn Tằm
tái lập
thị
xă Nha Trang, tỉnh
lỵ
tỉnh
Khánh Ḥa. Thị
xă Nha Trang chia làm 2 quận:
quận
1 và quận
2. Quận
1 gồm
các xă Nha Trang Đông, Vĩnh
Hải,
Vĩnh
Phước,
các
ấp
Ngọc
Thảo,
Ngọc
Hội
và Lư
Cấm
thuộc
xă Vĩnh
Ngọc,
ấp
Vĩnh
Điềm
Hạ
thuộc
xă Vĩnh
Hiệp;
Quận
2 gồm
các xă Nha Trang Tây, Vĩnh
Trường,
Vĩnh
Nguyên (kể
cả
các đảo
Ḥn Tre, Ḥn Một,
Ḥn Mun, Ḥn Tằm),
ấp
Phước
Hải
của
xă Vĩnh
Thái.
Tiếp
đó, nghị
định
số
357-ĐUHC/NC/NĐ ngày 5 tháng 6 năm 1971 chia
thị
xă Nha Trang thành 11 khu phố:
quận
1 có các khu phố
Vĩnh
Hải,
Vĩnh
Phước,
Ngọc
Hiệp,
Vạn
Thạnh,
Duy Tân; Quận
2 có các khu phố
Vĩnh
Nguyên, Vĩnh
Trường,
Phương
Sài, Tân Phước,
Tân Lập,
Phước
Hải.
Đến
Nghị
định
số
553-BNV/HCĐP/NV ngày 22 tháng 8 năm 1972 đổi
các khu phố
thành phường.
Nghị
định
số
444-BNV/HCĐP/26.X ngày 3 tháng 9 năm 1974
sáp nhập
các đảo
Ḥn Một,
Ḥn Cậu,
Ḥn Đụn,
Ḥn Chóp Vung, Ḥn Đỏ
vào phường
Vĩnh
Hải
(quận
1) và Ḥn Ngọc
vào phường
Vĩnh
Nguyên (quận
2) thị
xă Nha Trang.
Ngày 2 tháng 4 năm 1975, Quân Bắc
Việt
tiếp
quản
Nha Trang. Ngày 6 tháng 4 năm 1975,
Ủy
ban Quân quản
Khánh Ḥa chia Nha Trang thành 3 đơn
vị
hành chính: quận
1, quận
2 và quận
Vĩnh
Xương.
Tháng 9 năm 1975, hợp
nhất
hai quận:
quận
1 và quận
2 thành thị
xă Nha Trang.
Ngày 30 tháng 3 năm 1977, theo quyết
định
số
391-CP/QĐ của
Hội
đồng
Chính phủ
, thị
xă Nha Trang được
nâng lên cấp
thành phố
trực
thuộc
tỉnh
và là tỉnh
lỵ
tỉnh
Phú Khánh (bao gồm
hai tỉnh
Phú Yên và Khánh Ḥa hiện
nay). Phần
đất
7 xă của
huyện
Vĩnh
Xương
cũ
trước
đây là Vĩnh
Thái, Vĩnh
Ngọc,
Vĩnh
Hiệp,
Vĩnh
Lương,
Vĩnh
Trung, Vĩnh
Thạnh,
Vĩnh
Phương
được
cắt
ra khỏi
huyện
Khánh Xương
sáp nhập
vào Nha Trang.
Quyết
định
số
54-BT ngày 27 tháng 3 năm 1978 thành lập
xă Phước
Đồng
thuộc
Nha Trang.
Ngày 1 tháng 7 năm 1989, tái lập
tỉnh
Khánh Ḥa từ
tỉnh
Phú Khánh cũ,
Nha Trang là tỉnh
lỵ
tỉnh
Khánh Ḥa.
Ngày 22 tháng 4 năm 1999, Thủ
tướng
Chính phủ
ban hành quyết
định
số
106/1999 công nhận
Nha Trang là đô thị
loại
2.
Ngày 22 tháng 4 năm 2009, Thủ
tướng
Chính phủ
Nguyễn
Tấn
Dũng
đă kư quyết
định
công nhận
TP. Nha Trang là đô thị
loại
I
Theo nhiều
nhà nghiên cứu,
tên "Nha Trang" được
h́nh thành do cách đọc
của
người
Việt
phỏng
theo âm một
địa
danh Chăm vốn
có trước
là Ya Trang hay Ea Trang (có nghĩa
là "sông Lau", tiếng
người
Chăm, tức
là gọi
sông Cái chảy
qua Nha Trang ngày nay, con sông này đổ
ra biển
đúng chỗ
có nhiều
cây lau). Từ
tên sông, sau chỉ
rộng
ra vùng đất
từ
năm 1653.
Về
địa
danh "Nha Trang", trong Toàn tập
Thiên Nam Tứ
Chí Lộ
Đồ
Thư,
tập
bản
đồ
Việt
Nam do nho sinh họ
Đỗ
Bá soạn
vào khoảng
nửa
sau thế
kỷ
17 đă thấy
có tên "Nha Trang Môn" (cửa
Nha Trang). Trong một
bản
đồ
khác có niên đại
cuối
thế
kỷ
17 mang tên Giáp Ngọ
Niên B́nh Nam Đồ
của
Đoan Quận
công Bùi Thế
Đạt
cũng
thấy
ghi tên "Nha Trang Hải
môn" (cửa
biển
Nha Trang). Trong thư
tịch
cổ
Việt
Nam, đây có lẽ
là những
tài liệu
sớm
nhất
đề
cập
đến
địa
danh nổi
tiếng
này.
Trong Phủ
biên tạp
lục
(1776) của
Lê Quư Đôn đă có nhiều
tên gọi
Nha Trang như
"đầm
Nha Trang, dinh Nha Trang, nguồn
Nha Trang, đèo Nha Trang".
Nha Trang gồm
27 đơn
vị
hành chính, gồm
có:
19 phường
nội
thành là: Vĩnh
Hải,
Vĩnh
Phước,
Vĩnh
Thọ,
Xương
Huân, Vạn
Thắng,
Vạn
Thạnh,
Phương
Sài, Phương
Sơn,
Ngọc
Hiệp,
Phước
Ḥa, Phước
Tân, Phước
Tiến,
Phước
Hải,
Lộc
Thọ,
Tân Lập,
Vĩnh
Nguyên, Vĩnh
Trường,
Phước
Long (thành lập
tháng 11 năm 1998), Vĩnh
Ḥa (thành lập
tháng 4 năm 2002)
8 xă ngoại
thành là: Vĩnh
Phương,
Vĩnh
Trung, Vĩnh
Thạnh,
Vĩnh
Thái, Vĩnh
Hiệp,
Vĩnh
Ngọc,
Vĩnh
Lương
và Phước
Đồng.
Từ
năm 1998 đến
nay, do tốc
độ
phát triển
đô thị
gia tăng, nhiều
khu quy hoạch
mới
đă được
h́nh thành như:
Ḥn Rớ,
Bắc
Việt,
Thánh Gia, Đường
Đệ,
Ḥn Khô, An Viên... Ngày 22 tháng 4 năm
2009, thành phố
Nha Trang được
công nhận
là Đô thị
loại
1 thuộc
tỉnh
Khánh Ḥa
Hoạt
động
nghiên cứu
khoa học
ở
Nha Trang đă được
đặt
nền
móng từ
thời
Pháp thuộc
với
việc
h́nh thành hai cơ
sở
khoa học
thực
nghiệm
là Viện
Pasteur Nha Trang vào năm 1891, nghiên cứu
về
vệ
sinh dịch
tễ
và Sở
Ngư
nghiệp
Đông Dương
năm 1922 (tiền
thân của
Viện
Hải
dương
học
Nha Trang) chuyên nghiên cứu
về
biển
và động
vật
biển.
Lĩnh
vực
khoa học
từ
đó dần
dần
được
mở
rộng
sang các ngành khoa học
ứng
dụng.
Giáo dục
đại
học
tại
Nha Trang bắt
đầu
phát triển
từ
năm 1971 với
cơ
sở
đào tạo
bậc
đại
học
đầu
tiên là Đại
Học
Cộng
Đồng
Duyên Hải
. Sau năm 1975, Trường
Đại
học
Thủy
sản
Nha Trang, được
chuyển
từ
Hải
Pḥng vào cùng với
một
số
trường
quân sự
như
Trường
Sĩ
quan không quân từ
Cát Bi và Trường
Sĩ
quan Hải
quân II (tiền
thân của
Học
viện
Hải
quân chuyển
vào từ
Quảng
Ninh. Hiện
nay, Nha Trang có nhiều
trường
đại
học
quân sự
và dân sự,
cao đẳng
phục
vụ
cho việc
đào tạo
nhân lực
cho địa
phương
tại
tất
cả
các bậc
học
Đến
năm 2012, thành phố
có trên 898 tuyến
đường,
trong đó 280 tuyến
đường
do thành phố
quản
lư với
tổng
chiều
dài là 115,64 km; đường
tỉnh
7 tuyến
với
tổng
chiều
dài 41,377 km; đường
liên xă có 11 tuyến
với
tổng
chiều
dài 29,47 km; đường
hẻm
nội
thành 619 tuyến,
tổng
chiều
dài 174 km.
Để
kết
nối
với
các địa
phương
khác, Nha Trang có quốc
lộ
1A chạy
qua ngoại
thành theo hướng
Bắc
Nam, đoạn
qua địa
bàn thành phố
dài 14,91 km và quốc
lộ
1C ,nối
trung tâm thành phố
với
quốc
lộ
1A, có chiều
dài 15,08 km. Ngoài ra c̣n có đại
lộ
Nguyễn
Tất
Thành nối
thành phố
Nha Trang với
sân bay quốc
tế
Cam Ranh và đường
723 nối
lên thành phố
Đà Lạt.Về
giao thông nội
thị,
mạng
lưới
đường
trong trung tâm thành phố
có h́nh nan quạt,
bao gồm
các tuyến
đường
hướng
tâm, đường
vành đai bao quanh khu trung tâm và các khu
vực
của
đô thị.
Các đường
vành đai chính là đường
Lê Hồng
Phong, 2/4. Trục
Thái Nguyên - Lê Thánh Tôn là trục
xuyên tâm, Trần
Phú - Phạm
Văn Đồng
là các trục
ven biển.
Đường
trong các phường
trung tâm có dạng
ô bàn cờ.
Về
giao thông tĩnh,
Nha Trang có 2 bến
xe liên tỉnh
đang hoạt
động:
Bến
xe phía Nam nằm
trên đường
23/10 chủ
yếu
phục
vụ
hành khách đi liên tỉnh.
Bến
xe phía Bắc
trên đường
2/4 có phục
vụ
hành khách đi liên tỉnh
và nội
tỉnh.
Hệ
thống
giao thông tĩnh
phục
vụ
vận
tải
công cộng
c̣n bao gồm
6 tuyến
xe buưt nội
thành với
khoảng
150 điểm
dừng
đỗ
dọc
đường
phục
vụ
cho nhu cầu
đi lại
trong thành phố
và huyện
Diên Khánh. Ngoài ra c̣n có 2 tuyến
xe buưt liên huyện
Nha Trang – Cam Lâm - Cam Ranh và Nha Trang
– Ninh Ḥa – Vạn
Ninh nối
Nha Trang với
khu vực
phía Nam và phía Bắc
Khánh Ḥa
Trước
đây các chuyến
bay đến
Nha Trang và hạ
cánh ngay trong thành phố
tại
sân bay Nha Trang tuy nhiên do nằm
trong trung tâm thành phố,
gây nhiều
khó khăn trong hoạt
động,
nên sân bay đă được
chuyển
mục
đích sử
dụng
để
phục
vụ
phát triển
đô thị,
thương
mại,
dịch
vụ
và du lịch.
Hoạt
động
bay thương
mại
được
chuyển
đến
sân bay quốc
tế
Cam Ranh cách trung tâm Nha Trang 35 km về
phía Nam. Phương
tiện
đi lại
giữa
Nha Trang và sân bay Cam Ranh là xe buưt hoặc
taxi. Vé xe buưt được
bán ngay cửa
ra sau khi lấy
xong hành lư.
Các băi biển
dài của
thành phố
này đă biến
nó thành một
thành phố
du lịch.
Nơi
đây cũng
đă được
chọn
làm nơi
tổ
chức
các sự
kiện
lớn
như
Festival Biển
(Nha Trang), hay các cuộc
thi sắc
đẹp
lớn
như
Hoa hậu
Việt
Nam, Hoa hậu
Thế
giới
người
Việt
2007 , Hoa hậu
Hoàn vũ
2008, Hoa hậu
Trái đất
2010...
Vịnh
Nha Trang có diện
tích khoảng
507 km² bao gồm
19 ḥn đảo
lớn
nhỏ,
trong đó Ḥn Tre là đảo
lớn
nhất,
với
diện
tích 3.250 ha; đảo
nhỏ
nhất
là Ḥn Nọc
chỉ
khoảng
4 ha. Vịnh
có khí hậu
hai mùa rơ rệt
Mùa khô kéo dài từ
tháng giêng đến
tháng 8, mùa mưa
từ
tháng 9 đến
tháng 12; nhiệt
độ
b́nh quân hàng năm là 26⁰C;
nóng nhất
39⁰C,
lạnh
nhất
14,4⁰C.
Về
mặt
sinh thái, vịnh
Nha Trang là một
trong những
h́nh mẫu
tự
nhiên hiếm
có của
hệ
thống
vũng,
vịnh
trên thế
giới
bởi
nó có hầu
hết
các hệ
sinh thái điển
h́nh, quư hiếm
của
vùng biển
nhiệt
đới.
Đó là hệ
sinh thái đất
ngập
nước,
rạn
san hô, rừng
ngập
mặn,
thảm
cỏ
biển,
hệ
sinh thái cửa
sông, hệ
sinh thái đảo
biển,
hệ
sinh thái băi cát ven bờ.
Đặc
biệt
khu vực
Ḥn Mun của
Vịnh
Nha Trang có đa dạng
sinh học
cao nhất
với
350 loài rạn
san hô chiếm
40% san hô trên thế
giới.
Trong số
các đảo
trong vịnh
có nhiều
đảo
là các thắng
cảnh
nổi
tiếng
như:
Ḥn Mun là một
đảo
nhỏ
trong Vịnh,
sở
dĩ
có tên là "Ḥn Mun" v́ phía đông nam của
đảo
có những
mỏm
đá nhô cao, vách dựng
hiểm
trở
tạo
thành hang động,
đặc
biệt
đá
ở
đây đen tuyền
như
gỗ
mun, rất
hiếm
thấy
ở
những
nơi
khác. Kết
quả
khảo
sát đa dạng
sinh học
Khu bảo
tồn
biển
cho thấy
Ḥn Mun là nơi
có rạn
san hô phong phú và đa dạng
nhất
Việt
Nam. người
ta cũng
đă t́m thấy
340 trong tổng
số
hơn
800 loài san hô cứng
trên thế
giới.
Từ
năm 2001, Khu bảo
tồn
biển
Ḥn Mun ra đời
bao gồm
các đảo
như
Ḥn Tre, Ḥn Miễu,
Ḥn Tằm,
Ḥn Một,
Ḥn Mun, Ḥn Cau, Ḥn Vung, Ḥn Rơm,
Ḥn Nọc
và vùng nước
xung quanh. Diện
tích khoảng
160km2 bao gồm
khoảng
38 km2 mặt
đất
và khoảng
122 km2 vùng nước
xung quanh các đảo.
Đây là khu bảo
tồn
biển
duy nhất
tại
Việt
Nam hiện
nay.
Ḥn Nhiểu
(c̣n gọi
đảo
Bồng
Nguyên) nơi
có Thủy
Cung Trí Nguyên với
những
sinh vật
biển
kỳ
lạ.
Cách hồ
là băi sỏi
đủ
màu, đủ
dáng, trải
thành từng
lớp
trên bờ
thay cho cát trắng
Ḥn Tằm
một
điểm
du lịch
sinh thái biển
đảo
hấp
dẫn,
nơi
đây vẫn
c̣n lưu
lại
vẻ
hoang sơ
của
thiên nhiên với
thảm
rừng
nhiệt
đới
xanh mướt,
bờ
cát dài lăng mạn.
Phía sau đảo
này có một
hang đá rất
đặc
biệt,
kỳ
bí mới
được
ngành du lịch
phát hiện
và đưa
vào khai thác. Đó là hang Dơi,
nơi
có rất
nhiều
đàn dơi
cư
trú trên những
vách đá cheo leo
ở
độ
cao 60m. Đảo
được
đầu
tư
phát triển
nhiều
loại
h́nh thể
thao băi biển
như
dù bay, bóng chuyền
băi biển,
đua xuồng
Kayak, leo núi….
Ḥn Tre đảo
lớn
nhất
trong vịnh
Nha Trang với
diện
tích trên 32.5 km², nằm
cách trung tâm thành phố
Nha Trang khoảng
5 km về
phía Đông, cách cảng
Cầu
Đá 3,5 km vị
trí tương
đối
biệt
lập,
có băi tắm
thiên nhiên đẹp
vào bậc
nhất
Việt
Nam, thảm
thực
vật
trong khu vực
c̣n nguyên sơ,
khí hậu
ôn hoà, ít gió băo, rất
thuận
lợi
cho việc
phát triển
du lịch
sinh thái và nghỉ
dưỡng
biển.
Khu vực
quy hoạch
đảo
bao gồm
2 khu vực
chức
năng: Khu Vũng
Me - Băi Trũ
- Đầm
Già - Băi Rạn
được
quy hoạch
hướng
tới
một
quần
thể
các dự
án du lịch
cao cấp
bao gồm
7 dự
án hiện
có: Khu du lịch
Con sẻ
tre, Vinpearl resort & spa, Khu du lịch
sinh thái và Thế
giới
nước
Vinpearl, Công viên văn hóa Vinpearl, Công
viên văn hóa Ḥn Tre, Khu du lịch
sinh thái Băi Sỏi,
Khu biệt
thự
và sân golf Vinpearl, giao thông đối
ngoại
của
phân khu chủ
yếu
thông qua 2 cảng
du lịch
tại
Vũng
Me và tuyến
cáp treo Vinpear (tuyến
cáp treo vượt
biển
dài nhất
thế
giới).
Khu Đầm
Bấy
được
quy hoạch
theo mô h́nh khu du lịch
cộng
đồng
bao gồm
khu vực
dự
án Khu du lịch
thế
giới
biển
và dự
án Làng du lịch
sinh thái Đầm
Bấy
.
Ḥn Chồng-Ḥn
Vợ
gồm
2 cụm
đá lớn
nằm
bên bờ
biển
dưới
chân đồi
Lasan. Dưới
chân đồi
là băi đá ngổn
ngang có thể
là do sự
xâm thực
của
thủy
triều
lên ngọn
đồi
này. Cụm
đá lớn
ở
ngoài biển
gọi
là Ḥn Chồng,
gồm
một
khối
đá lớn
vuông vức
nằm
trên một
tảng
đá bằng
phẳng
và rộng
hơn,
phía mặt
đá quay ra biển
có một
vết
lơm h́nh bàn tay rất
lớn
Cụm
đá thứ
hai có h́nh dáng một
người
phụ
nữ
ngồi
trông ra biển
- được
đặt
một
cái tên có ư nghĩa
gần
gũi
với
Ḥn Chồng
- đó là Ḥn Vợ,
cụm
đá này ít được
du khách để
ư hơn.
Đảo
yến:
đây không phải
là tên riêng của
một
đảo
nào, mà cứ
đảo
nào có yến
làm tổ
th́ gọi
vậy.
Nhưng
trong 19 ḥn đảo
ở
Vịnh
Nha Trang th́ Ḥn Nội
và Ḥn Ngoại
là nơi
có nhiều
yến
nhất.
Ḥn Nội
là đảo
nằm
phía trong, c̣n Ḥn Ngoại
nằm
phía ngoài. Ḥn Nội
có băi tắm
đôi (có hai bờ
biển
một
mặt
hướng
ra Vịnh
Nha Trang mặt
c̣n lại
hướng
vào một
vũng
lớn
bị
cô lập
trong đảo
mùa nước
lên, nước
sẽ
tràn qua doi cát vào vũng)
với
cát trắng
rất
đẹp
nhưng
ít dùng cho du lịch
chủ
hoạt
động
chủ
yếu
trên đảo
là khai thác Yến
sào
Chạy
dọc
theo bờ
biển
Vịnh
Nha Trang dài khoảng
7 km, trải
dài từ
xóm Cồn
đến
cảng
Cầu
Đá là đoạn
đường
Trần
Phú con đường
đẹp
nhất
Nha Trang nằm
lượn
theo bờ
biển
với
rất
nhiều
ngôi biệt
thự
xinh xắn,
những
khách sạn
cao cấp,
nhà hàng sang trọng
nối
liền
nhau. Xen vào đó là một
hệ
thống
dịch
vụ
gồm
bưu
điện,
nhà bảo
tàng, thư
viện,
câu lạc
bộ,
các cửa
hàng bán đồ
lưu
niệm.
Chợ
Đầm,
chợ
trung tâm của
thành phố
biển
Nha Trang, là một
công tŕnh kiến
trúc đẹp,
độc
đáo. Đây là chợ
lớn
nhất
và cũng
là biểu
tượng
thương
mại
của
thành phố
biển
này. Đây là trung tâm thương
mại
mua sắm
và cũng
là điểm
tham quan du lịch.
Chợ
có tên chợ
Đầm
là v́ chợ
nằm
trên một
cái đầm
cũ
rộng
đến
7 mẫu
tây, ăn thông ra cửa
sông Nha Trang dưới
chân cầu
Hà Ra nay đă bị
lấp.
Chợ
hiện
nay bán rất
nhiều
sản
phẩm
gia dụng
lẫn
những
mặt
hàng lưu
niệm,
hải
sản...
rất
phong phú. Ngay tại
cửa
ra vào, băi đậu
xe là tới
khu vực
chợ,
tại
các cánh cung bọc
2 bên chợ
là bán hải
sản,
khô, nem nướng
và các mặt
hàng lưu
niệm.
Trung tâm chợ
bán các mặt
hàng thiết
yếu.
Chùa Long Sơn
hay c̣n gọi
là Chùa Phật
trắng
trước
có tên là Đăng Long Tự,
tọa
lạc
ở
số
22 đường
23 tháng 10, phường
Phương
Sơn
dưới
chân đồi
Trại
Thủy
ở
Nha Trang. Ngôi chùa này được
xây dựng
cách đây hơn
một
trăm năm, trải
qua nhiều
lần
trùng tu, và đến
nay là ngôi chùa nổi
tiếng
nhất
Khánh Ḥa. Trên đỉnh
đồi
là bức
tượng
Kim Thân Phật
tổ
(c̣n gọi
là tượng
Phật
trắng)
ngồi
thuyết
pháp, tượng
cao 21 m, đài sen làm đế
cao 7 m, rất
dễ
nh́n thấy
tại
một
khu vực
rộng
xung quanh Chùa. Tượng
được
xây từ
năm 1963 do sự
đóng góp của
tăng ni phật
tử
của
vùng lân cận.
Xung quanh đài sen là chân dung bảy
vị
ḥa thượng,
đại
đức
đă tự
thiêu để
phản
đối
chính sách đàn áp Phật
giáo của
Ngô Đ́nh Diệm
trong khoảng
thời
gian từ
tháng 4 đến
tháng 9 năm 1963. Dưới
chân đài sen là bức
tường
chia thành những
ngăn nhỏ
để
chứa
hài cốt
do các gia đ́nh Phật
tử
gửi.
Nhà thờ
Núi (tên chính thức
là: Nhà thờ
Chánh ṭa Kitô Vua) là một
nhà thờ
Công giáo
ở
thành phố
Nha Trang, tỉnh
Khánh Ḥa. Nhà thờ
này c̣n có nhiều
tên gọi
b́nh dân như:
Nhà thờ
Nha Trang (v́ trước
đây nó thuộc
họ
đạo
Nha Trang); Nhà thờ
Đá (v́ nó được
xây bằng
đá); Nhà thờ
Ngă Sáu (v́ nó tọa
lạc
gần
một
x̣ng xoay giao thông); nhưng
phổ
biến
hơn
cả
là tên gọi
Nhà thờ
Núi (v́ nó được
xây trên một
núi nhỏ)Nhà
thờ
này được
xây dựng
theo phong cách kiến
trúc nhà thờ
phương
Tây. Nh́n tổng
thể,
công tŕnh có bố
cục
chắc
khỏe
với
những
khối
lập
thể
nhỏ
dần
từ
thấp
vươn
cao, nổi
bật
giữa
trời
xanh. Điểm
cao nhất
là nơi
đặt
thánh giá trên đỉnh
tháp chuông, cao 38 mét, tính từ
mặt
đường.
Viện
Hải
dương
học
Nha Trang là một
viện
nghiên cứu
đời
sống
động
thực
vật
hải
dương.
Viện
Hải
dương
học
được
người
Pháp thành lập
năm 1922, được
xem là một
trong những
cơ
sở
nghiên cứu
sớm
nhất
ở
Việt
Nam và là nơi
có bộ
sưu
tầm
các hiện
vật
về
cuộc
sống
hải
dương
lớn
nhất
Đông Nam Á. Hiện
nay viện
không những
là một
viện
nghiên cứu
mà c̣n là điểm
tham quan hấp
dẫn
đối
với
du khách yêu thích sinh vật
biển
Diamond Bay (Wonderpark Resort), một
resort trên đại
lộ
Nguyễn
Tất
Thành, Nha Trang, Khánh Ḥa là nơi
diễn
ra lễ
đăng quang của
cuộc
thi Hoa hậu
Hoàn vũ
2008, được
hoàn thành chỉ
sau bốn
tháng xây dựng,
khánh thành vào ngày 30 tháng 6, 2008.
Biệt
thự
Cầu
Đá (Lầu
Bảo
Đại)
tọa
lạc
trên đỉnh
núi Chụt
(núi Cảnh
Long), là một
di tích lịch
sử
văn hóa khá nổi
tiếng,
nằm
cách trung tâm thành phố
Nha Trang khoảng
6 km. Đây là một
công tŕnh kiến
trúc độc
đáo, có sự
kết
hợp
hài ḥa giữa
phong cách kiến
trúc phương
Tây với
nghệ
thuật
hoa viên phương
Đông. Lầu
Bảo
Đại
được
người
Pháp đă xây dựng
năm 1923 ban đầu
là một
cụm
5 biệt
thự
trên núi Chụt
để
làm nơi
ăn
ở
cho các nhà hải
dương
học
đến
nghiên cứu
vùng biển
Đông Nam Á tại
Viện
hải
dương
học
Đông Dương
(hiện
là Viện
hải
dương
học
Nha Trang) người
Pháp đặt
tên cho các ngôi biệt
thự
này theo tên các loài cây và hoa trồng
xung quanh. Lần
lượt
từ
mỏm
núi trở
vào là biệt
thự
Xương
Rồng,
Bông Sứ,
Bông Giấy,
Phượng
Vĩ,
Cây Bàng. Từ
năm 1940 đến
1945, hoàng đế
Bảo
Đại
và hoàng hậu
Nam Phương
thường
đến
nghỉ
ngơi
ở
biệt
thự
Xương
Rồng
và Bông Sứ
nên từ
đó cụm
di tích này được
gọi
là Lầu
Bảo
Đại
Tháp Bà do vua Chămpa là Harivácman xây dựng
vào những
năm 813 - 817. Trải
qua mưa
nắng
của
thời
gian, tháp bị
hư
hại
nhiều.
Thời
Pháp thuộc,
trường
Viễn
Đông Bác Cổ
đă tổ
chức
dùng gạch
xây lại
nhiều
phần
và đắp
một
số
tượng
lên thân tháp. Mặt
bằng
thứ
nhất
của
tháp được
lát gạch,
có 14 trụ
và các bậc
liên tiếp.
Mặt
bằng
thứ
hai là một
cụm
gồm
bốn
tháp, cả
bốn
tháp đều
được
xây dựng
theo kiểu
tháp của
người
Chăm gạch
xây rất
khít mạch,
không nh́n thấy
chất
kết
dính. Ḷng tháp rỗng
tới
đỉnh,
cửa
tháp quay về
hướng
Đông. Mặt
ngoài thân tháp có nhiều
gờ,
trụ
và đấu.
Trên đỉnh
các trụ
thường
đặt
gạch
trang trí hoa văn h́nh ṿm tháp, trông như
chiếp
tháp nhỏ
đặt
trên một
tháp lớn
trên thân tháp c̣n có nhiều
tượng
và phù điêu bằng
đất
nung, trong đó có h́nh thần
Ponagar, thần
Tenexa, các tiên nữ,
các loài thú như
nai, ngỗng
vàng, sư
tử...Tháp
chính thờ
thần
Ponagar, tượng
trưng
cho sắc
đẹp,
nghệ
thuật
và sự
sáng tạo.
Các tháp khác thờ
thần
Siva, thần
Sanhaka và thần
Ganeca. Hàng năm, vào tháng 3 âm lịch
người
dân đến
lễ
bái
ở
Tháp Bà rất
đông
Ngoài các sản
vật
biển,
Nha Trang có nước
yến/yến
sào (hay tổ
chim yến
được
chúng làm từ
nước
dăi của
ḿnh) và nem nướng
Ninh Ḥa. Ngoài ra, nói đến
các món dân dă Nha Trang c̣n nổi
tiếng
qua món bún cá hay bánh căn. Với
món bánh canh Nha Trang th́ không giống
với
bất
kỳ
ở
một
địa
phương
nào khác, nước
lèo được
làm từ
chất
ngọt
của
cá cộng
với
bột
bánh canh tạo
nên một
hương
vị
khó quên. Ngoài ra tại
Nha Trang c̣n có bong bóng cá , vi cá , nước
mắm
, khô cá thu được
xếp
vào loại
ngon . Hải
sản
Nha Trang đa dạng
và phong phú với
rất
nhiều
loại
và vô số
những
món ăn khác nhau , nổi
tiếng
có món nhum - c̣n gọi
là cầu
gai hay nhím biển
ăn sống
với
cải
bẹ
xanh .
***
Nói tóm lại
Nha Trang là 1 thành phố
đẹp
đẽ
và hiền
ḥa, chân chất
như
người
dân Nha Trang vẫn
muôn đời
hiền
lành, chất
phác, mộc
mạc
. Dù xa Nha Trang nhưng
h́nh
ảnh
Nha Trang vẫn
muôn đời
trong tâm trí của
tôi .
Nha Trang, tên tiếng Hoa là
芽莊
Yazhuang. Theo nhiều nhà nghiên cứu, tên Nha
Trang bắt nguồn từ tiếng Chăm là Ea Tran hay
Yjatran có nghĩa là
sông Lau. Gọi như vậy là v́ xưa kia, lau
lách mọc đầy hai bên bờ sông Cái đổ ra cửa
biển Cù Huân (cửa Lớn Nha Trang ngày nay).
Một thuyết khác cho rằng tên gọi Nha Trang
là do người phương Tây viết chệch từ cụm từ
"Nhà Trắng". Tương truyền, ngày xưa nơi đây
toàn nhà tranh vách đất, duy nhất có ngôi
nhà của bác sĩ Alexandre Yersin người Pháp
xây bằng gạch, lợp ngói, quét vôi trắng toát.
Một lần có chiếc tàu lớn của ngoại quốc đi
ngang qua cửa biển Cù Huân, thấy đất liền,
viên chỉ huy hỏi xứ ǵ? Viên thông ngôn thấy
nhà Bác sỹ Yersin trắng liền đáp "Nhà Trắng".
Viên chỉ huy ghi vào bản đồ. V́ tiếng nước
ngoài không có dấu nên phát âm là "Nha Trang".
Trong thư tịch cổ của Việt Nam, từ Nha Trang
đă được nhắc đến khá sớm: Phủ biên tạp lục
(1776) của Lê Quư Đôn đă có ghi nhiều địa
danh như "đầm Nha Trang, dinh Nha Trang,
nguồn Nha Trang, đèo Nha Trang".