Con Cái trong Thế Giới Ngay Nay:

Nạn Nhân và Tai Họa đang cần

Một Nghệ Thuật Siêu Giáo Dục 

 

 

Tuổi Trẻ: Nạn Nhân và Tai Họa

 

"Tuổi trẻ hôm nay, chẳng những đang la nạn nhân của xã hội, ma còn la tai họa cho xã hội nữa".

 

Nhận định của tôi trên đây, (được phat biểu ở trang 17 trong cuốn "Vao Đời", một cuốn sach về giao dục, do Cao-Bùi xuất bản từ đầu năm 1990), thực tế đã cho thấy cang ngay cang trung thực va xac thực hơn bao giờ hết. Nhận định nay không phải chỉ la của riêng ca nhân tôi, ma còn la phản ứng của những người hằng quan tâm đến vận mạng của chung xã hội ngay nay va của riêng cơ cấu gia đình la nền tảng của xã hội.

 

Sự kiện nay đã phat hiện ở cả một trang bao lớn H/6 trong tờ Los Angeles Time ra ngay 2 thang 3 năm 1993, với những hang chữ lớn: "Chúng Tôi Căm Phẫn!" (We Are Outraged!). Bản cao trạng của 803 ngan 616 chữ ký nay căm phẫn về những gì?

 

Thứ nhất, về tình trạng tuổi trẻ la nạn nhân của xã hội:

 

"Chúng tôi bang hoang về con số hiện nay mỗi năm có một triệu mốt đứa con gai tuổi từ 15 đến 19 mang bầu....".

 

Thứ hai, về tình trạng "tuổi trẻ la tai họa cho xã hội":

 

"Chúng tôi khiếp đảm về đường lối bạo lực va tội ac đang lan tran khắp nơi, đe dọa con cai, gia đình va nha cửa của chúng tôi".

 

Theo bản cao trạng nay:

 

"Nguyên nhân chính yếu về tình dục, bạo lực, bẩn thỉu, tục tĩu la do cac nha cầm bút, cac vị giam đốc, cac nha xuất bản, cac ca sĩ, cac diễn viên v.v."

 

Trong Thông Điệp Tình Yêu Nhân Hậu, ngay 2-5-1972, khi tâm sự với ba sứ giả Magarita người Bỉ, Chúa Giêsu cũng đã quan tâm đến bối cảnh xã hội la nguyên nhân ngoại tại lam hư hại giới trẻ như sau:

 

"Gương xấu do vô tuyến truyền hình va cac phương tiện truyền thông khac đã kéo dai kha lâu. Bằng những phương tiện nay, công cuộc tử thần đã len lỏi vao trong cac gia đình. Những Kitô hữu tốt nhất cũng không tranh được sự nhiễm độc. Lan nước bùn đang dâng nay lam tăng lên sự sa đọa của tuổi trẻ đang thương va lam xao xuyến mãnh liệt những lương tâm vẫn còn giữ được cảm quan luân lý bất chấp mọi sự. Sự vô luân thường đạo lý phải chấm dứt nếu người ta muốn cứu vớt những gì còn có thể cứu vớt."

 

Theo tôi, ngoai "nguyên nhân" bối cảnh của xã hội, như bản cao trạng nêu lên, lam cho "tuổi trẻ chẳng những la nạn nhân của xã hội, ma còn la tai họa cho xã hội nữa", còn có một nguyên nhân phat xuất từ chính nội cung gia đình nữa. Đó la:

 

"... bởi vì chúng (tuổi trẻ) không có thẩm quyền can thiệp vao tình yêu hôn nhân của bố mẹ mình, một khi cac ngai chan nhau, không muốn sống với nhau nữa, va đem nhau ra tòa xin ly dị. Để rồi, sau đó, không sớm thì muộn, chúng sẽ tự động trở thanh những đứa trẻ mồ côi bất đắc dĩ, trong cảnh còn cha, còn mẹ ma không được chung sống với nhau trong cùng một mai ấm yêu thương như trước, ma lại phải lam con nuôi của cha ghẻ, người chồng mới của mẹ mình, hay của mẹ ghẻ, người vợ mới của bố mình, va lam anh em ghẻ với những đứa con mới của bố hay mẹ mình"

("Vao Đời": trang 7-8).

 

Trong "Thư Gửi Cac Gia Đình" ngay 2-2-1994 nhân dịp Năm Gia Đình Quốc Tế, ĐTC Gioan-Phaolô II cũng có cùng nhận định như trên, với một số từ ngữ tương tự như sau:

 

"... những con người ma cuối cùng phải lãnh đủ (hậu qủa của tự do luyến ai nơi cha mẹ) la con cai, xa cach một trong hai (vợ chồng), bị thiếu mất người cha hay người mẹ, ma  thực sự la chúng lãnh an trở nên những đứa trẻ mồ côi của những cha mẹ còn sống (orphans of living parents)"

(The Pope Speaks, vol 39, no 4, 7-8/1994, pg 224).   

 

Ngay 22-5-1973, sau khi nữ sứ giả Magarita than thở: "Lạy Chúa, nạn giới trẻ thì trầm trọng' phải giải quyết vấn đề lam sao đây?", qua câu trả lời của mình, Chúa Giêsu đã nhấn mạnh đến vai trò va trach nhiệm của cac bậc phụ huynh như sau:

 

"Giới trẻ la những đứa con nhỏ nhìn vao cha mẹ mình: những người sinh ra chúng về phần xac ma lại từ chối chúng sự sống về phần hồn, bằng sự lơ la va tôn thờ ngẫu tượng của họ. Lương tâm phân biệt lanh dữ bị xóa nhòa đối với nhiều người, ma hậu qủa của tình trạng đang thương nơi nhiều người bỏ bê bổn phận Đấng Tạo Hóa đã ủy thac, bổn phận cung cấp một nền giao dục lanh mạnh cho giới trẻ, la việc gặt hai khổ đau va cay đắng bởi đã bỏ bê hay dửng dưng con cai ma họ ẵm bế trên tay họ cũng chính la người nay đã vuột khỏi họ. Tình yêu của những người cha mẹ nay chỉ la một tình yêu vị kỷ, không có nền tảng sống còn. Họ tưởng la họ yêu con cai của mình ma thực ra họ chỉ gieo họa cho chúng. Thế hệ đang lên chỉ có thể được cứu vớt nhờ tình yêu thương, lời cầu nguyện va lòng cải hối."

 

Nguyên nhân lam cho "tuổi trẻ hôm nay, chẳng những đang la nạn nhân của xã hội, ma còn la tai họa cho xã hội nữa" đến từ yếu tố bối cảnh xã hội va từ chính nội cung gia đình, như được phân tach va đề cập đến ở trên, có thể được tóm tắt theo lời của Chúa Giêsu nói với nữ sứ giả Magarita ngay 15-12-1974 như sau:

 

"Trẻ con ngay nay thường la nạn nhân của một nền luân lý băng hoại gây ra bởi những người đang lẽ phải lam gương cho chúng, về sự trong sạch, đạo hạnh, khiêm tốn' ma họ lại lam gương mù cho những đứa trẻ nhỏ nay bằng việc lam tai tiếng của họ."

 

 

Giáo Dục:  Một Nghệ Thuật Yêu Thương

 

Như thế, chúng ta thấy rằng, bối cảnh xã hội cũng như nội tâm gia đình đã lam cho giao dục ngay nay cang trở nên khẩn thiết hơn bao giờ hết. "Khẩn thiết" ở chỗ, lam sao giao dục cho chung tuổi trẻ va cho riêng con cai mình khỏi trở thanh "chẳng những la nạn nhân của xã hội, ma còn la tai họa cho xã hội nữa".

 

Thế nhưng, cho dù "khẩn thiết" đến đâu, giao dục lam nên chính văn hóa con người không phải chỉ có ý nghĩa tiêu cực, mang tính cach đề phòng như vậy ma thôi. Cang giao dục theo kiểu tiêu cực, như dạy cho tuổi trẻ đề phòng thụ thai va bị hội chứng liệt khang (Aids), bằng cach chỉ cho chúng biết "lam tình an toan" (safe sex), biết phương phap ngừa thai nhân tạo (artificial birth control), lại cang thảm bại, như hiện trạng ngay nay đang xót xa lam chứng.

 

Mục "Findings" của tờ Denver Post ra ngay 19-3-1990 tiết lộ: Hoa Kỳ có tỷ số thanh thiếu nữ mang thai cao nhất thế giới, va có tỷ số thanh thiếu nam giết chóc cao hơn bốn/năm lần cac nước phat triển.

 

Thấy con cai hư đi, con gai thì có bầu, "nạn nhân của xã hội", con trai thì băng đảng, "tai họa cho xã hội", cha mẹ nao ma chẳng đau lòng. Thế nhưng, "kể cả khi chỉ giao nhân (nha giao dục, như ông ba, cha mẹ) thực sự yêu thương thụ giao nhân (người được giao dục, như con chau), chỉ giao nhân vẫn có thể vấp phải những lỗi lầm về nghệ thuật giao dục!" ("Vao Đời" trang 204). Bởi vì, giao dục không phải chỉ la một việc yêu thương thuần túy. Nếu yêu thương con chau la giao dục con chau, thì tại sao văn chương bình dân Việt Nam, kho tang khôn ngoan của dân gian Nước Việt lại có thể phũ phang vu khống: "Con hư tại mẹ, chau hư tại ba"?

 

Tuy nhiên, như thế không có nghĩa la "yêu thương" va "giao dục" la hai phản đề. Trai lại, giao dục không thể nao thiếu yêu thương, hơn nữa, giao dục chỉ sinh hoa kết quả trong yêu thương va bằng yêu thương. Nói cach khac, yêu thương chính la động lực, phương tiện va môi trường của giao dục. ĐTC Gioan-Phalô II đã minh xac điều nay như sau:

 

"... yếu tố căn bản nhất, căn bản đến nỗi lam hoan bị vai trò giao dục của cha mẹ, đó la tình yêu thương của cha mẹ, một tình yêu thương nên trọn trong công cuộc giao dục khi nó hoan tất va hoan thiện việc phục vụ cho sự sống của mình: la nguồn gốc, tình yêu của cha mẹ đồng thời cũng la nguyên lý sống động, va do đó còn la tiêu chuẩn thôi thúc cũng như hướng dẫn tất cả mọi hoạt động của giao dục, thăng tiến hoạt động giao dục với những gia trị của nhân từ, bền bỉ, tốt lanh, phục vụ, vô tư va hy sinh la những hoa trai qúi hóa nhất của tình yêu thương"

(Tông Huấn "Familiaris Consortio", đoạn 36).

 

"Giao dục hoan toan la một phần của văn minh yêu thương. Nó lệ thuộc vao văn minh yêu thương va đóng góp một phần lớn vao việc xây dựng nền văn minh nay".

("Thư Gửi Cac Gia Đình")

 

Phải, giao dục chính la biết cach yêu thương con chau, hay nói văn hoa va nghề nghiệp hơn, giao dục chính la nghệ thuật yêu thương con chau:

 

"Giao dục không phải chỉ la việc thuần túy yêu thương con cai, ma ở tại việc cach biết yêu thương con cai, lam sao phạt chúng ma chúng vẫn mến thương mình, va chiều chúng ma chúng vẫn không hư"

(Cao Tấn Tĩnh: "Mai Ấm Yêu Thương", Cao-Bùi, 1993, trang 170).

 

Thế nhưng, lam thế nao để có thể yêu thương con chau một cach nghệ thuật, "lam sao phạt chúng ma chúng vẫn mến thương mình, va chiều chúng ma chúng vẫn không hư"? Nếu không phải la lam sao cho con chau biết kính phục mình. Trong việc giao dục, "chỉ dạy" la phương cach của giao dục va "lam cho con chau nên người" la chủ đích của giao dục.

 

Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết va then chốt để có thể "chỉ dạy" va "lam cho con chau nên người" la chúng phải "dễ dạy". "Dễ dạy" cũng la việc của giao dục, phần vụ của cha mẹ, ông ba. Lam cho con chau nghe mình, cho chúng "dễ dậy", đó la bước đầu trong nghệ thuật giao dục cũng la nghệ thuật yêu thương con chau. Ngược lại, cang tỏ ra yêu thương con chau, yêu thật tình, yêu tận tình, yêu hết tình ma chúng vẫn "khó bảo", thì, trước khi lên an hay kêu trach con chau của mình la "mất dạy", trước hết hãy tìm hiểu xem tại sao con chau lại không chịu nghe lời mình, hay mình đã "biết dạy" chúng chưa?

 

Trong cuốn "Vao Đời", ngay ở những trang (126-128) mở đầu cho phần hai la phần ban về tinh thần cũng như trach nhiệm của nha giao dục, tac giả chia sẻ như sau:

 

"Trong công việc giao dục con người thụ giao nhân (người được giao dục, như con chau hay học sinh), quan trọng nhất va khẩn thiết nhất, đối với chỉ giao nhân (nha giao dục, như ông ba, cha mẹ, thay cô), không phải ở chỗ thông suốt những nguyên tắc va phương phap giao dục, cho bằng lam sao tạo được lợi thế cho mình trong tâm trí của thụ giao nhân, để công việc giao dục đạt được tối đa công lực va hiệu lực của nó, thế thôi.

 

"Thế nhưng, chỉ giao nhân phải lam sao có thể tạo được lợi thế trong tâm trí của con người thụ giao nhân, để thụ giao nhân tự động lam theo sự dẫn dắt khôn ngoan chân chính của chỉ giao nhân, một cach dễ dang va dạn dĩ, không gượng ép va bỏ giở, ma không cần đến sự can thiệp bất đắc dĩ của những biện phap tích cực hay tiêu cực la thưởng phạt.

 

"Trước hết, về phương diện tinh thần, chỉ giao nhân phải lam sao để thụ giao nhân có thể chân nhận rằng, chúng luôn luôn được chỉ giao nhân tận tình va tận lực yêu thương, được yêu thương một cach hoan toan chỉ vì chúng va cho chúng ma thôi, không bao giờ chúng bị chỉ giao nhân coi thường hay lợi dụng bởi quyền hanh va quyền lợi của cac ngai, dù ít hay nhiều, dù kín đao hay rõ rang, dù vô ý hay chủ ý, dù mau hay lâu, dù hữu sự hay vô sự' ngược lại, chúng cảm thấy chúng được ưu tiên trong cuộc đời của chỉ giao nhân, quyền lợi, ích lợi va phúc lợi của chúng được chỉ giao nhân quan tâm trước hết va trên hết, va, nếu có thể, dù tốn công, tốn của, tốn giờ, cac ngai cũng tìm mọi cach để hết mình phục vụ chúng cho đến cùng.

 

"Sau nữa, về phương diện thực hiện, chỉ giao nhân, trong lời nói va việc lam, phải liên lỉ trung thực phản ảnh tinh thần yêu thương thụ giao nhân một cach vô vị lợi va phục vụ chúng hết sức của mình, bằng tư cach của một con người giao dục chân chính, như công bằng, nhất trí, tin tưởng, thông cảm đối với thụ giao nhân, được thể hiện qua những thai độ sau đây:

 

"Trung thực, không mâu thuẫn'

Chính trực, không bất công'

Dứt khoat, không thay đổi'

Thực tế, không mập mờ'

Tôn trọng, không thất hứa'

Tích cực, không tiêu cực'

Thích ứng, không chủ quan'

Cương quyết, không nhu nhược'

Thông cảm, không chấp nhất'

Tin tưởng, không ap lực'

Hy sinh, không vụ lợi'

Nâng đỡ, không đòi hỏi'

Kiên nhẫn, không chan nản'

Sang suốt, không nóng nẩy'

Bình dân, không trịch thượng'

Nghiêm chỉnh, không nuông chiều'

Khích lệ, không dọa nạt'

Cởi mở, không giới hạn'

Nhiệt tâm, không vô tình'

Lạc quan, không yên trí."

 

Nếu tất cả hay một số những góp ý trên đây không phải la trường hợp của mình, cha mẹ, ông ba có thể nhún vai thở dai (time out): "Con chau chúng tôi 'mất dạy' la vì tự chúng 'khó dạy' chứ không phải la vì chúng tôi không 'biết dạy'". Thế nhưng, những đứa con, đứa chau "mất dạy" ấy lại la do chúng ta sinh ra, chẳng nhẽ chúng ta la những người có trach nhiệm đối với chúng, tự cho mình la những nha giao dục "biết dạy" con chau, ma lại có những đứa con, đứa chau "chẳng những la nạn nhân của xã hội, ma còn la tai họa cho xã hội"?!?

 

Nếu chúng ta, không nhiều thì ít, cảm thấy chưa chu toan trach nhiệm giao dục đối với con chau, ở chỗ, con chau không chịu nghe chúng ta, phải chăng bởi vì chúng ta chưa có đủ uy tín va thế gia để lam cho chúng kính phục (kính mến đưa đến phục tùng) chúng ta. Sở dĩ chúng ta chưa lam cho con chau chúng ta kính phục chúng ta la vì phải chăng chính chúng ta chưa biết kính trọng chúng. Tại sao ông ba, cha mẹ lại phải "kính trọng" con chau?

 

 

Giáo Dục: Một Chân Dung Truyền Thần

 

"Con người được dựng nên theo hình ảnh Thiên Chúa" (STK 9:6). Do đó, theo ĐTC Gioan-Phaolô II, việc cha mẹ sinh con cai la việc lam lan truyền hình ảnh Thiên Chúa:

 

"Công việc nền tảng nhất của gia đình la phục vụ sự sống, la hiện thực hóa trong lịch sử phúc lanh nguyên thủy của Đấng Tạo Hóa - phúc lanh của việc thông truyền bằng cach sinh sản hình ảnh thần linh từ con người cho con người (x.STK 5:1-3)".

(Tông Huấn "Familiaris Consortio", đoạn 28).

 

"La cha mẹ, họ sẽ có khả năng ban sự sống cho một hữu thể như họ, chẳng những la xương bởi xương họ, thịt bởi thịt họ (x.STK 2:23) ma còn la hình ảnh tương tự như Thiên Chúa... Việc lam cha lam mẹ biểu tượng một trach nhiệm không những đơn giản về thể lý ma theo bản chất còn về cả tinh thần nữa' thực vậy, qua những thực tại nay ma thế hệ của con người trải qua, với khởi điểm đời đời từ Thiên Chúa va phải qui về Ngai"

("Thư Gửi Cac Gia Đình").

 

Con cai la hình ảnh Thiên Chúa, ma hình ảnh Thiên Chúa sống động đó lại do chính mình la cha mẹ của chúng sinh ra, nên cha mẹ phải "kính trọng" con cai. "Kính trọng" con cai la hình ảnh sống động của Thiên Chúa ở chỗ, về cach giao dục, không coi thường chúng, trai lại, để ý đến chúng, coi chúng cao qúi hơn tất cả mọi lợi lộc (như overtime, business) trên đời nay, kể cả danh dự va sự sống của mình, nếu cần' về điều giao dục, không giao dục chúng nên hình ảnh theo ý riêng của chúng ta, ma la nên hình ảnh đích thực của Thiên Chúa, theo ý va như ý Chúa muốn nơi chúng va cho chúng.

 

"Giao dục chính la lam sang tỏ hình ảnh Thần Linh nơi con cai, để chúng có thể trở nên  hiện thân đích thực va sống động của 'Thiên Chúa la Tình Yêu'"

("Mai Ấm Yêu Thương", trang 171).

 

Phải, khi con chau chúng ta được giao dục để thực sự trở nên hình ảnh sống động va đích thực của "Thiên Chúa la Tình Yêu", chúng sẽ hoan toan "thanh nhân", đúng như chủ đích va mục tiêu của giao dục nhắm đến:

 

"Giao dục, như thế, đích thực chính la huấn luyện con cai 'thanh nhân', lam sao cho chúng có thể phản ảnh 'Thiên Chúa la Tình Yêu', biết trở nên như mọi người, của mọi người va cho mọi người."

("Mai Ấm Yêu Thương", trang 171).

 

Người mẹ góa trẻ tuổi buồn bã ngước mắt nhìn đứa con gai độc nhất của mình đang ở trong tuổi dậy thì:

 

- "Thật ra nhẩy đầm tự nó không có gì la xấu, nhưng nó dễ trở thanh dịp tội cho mình lắm con, xac thịt, ghen tương, giết nhau v.v., con cứ nhất định xin mẹ đến đó lam gì hả con?"

 

Đứa con gai lớn lên trong một xã hội tối tân ngay nay ranh mãnh mỉm cười tỉnh bơ:

 

- "Thưa mẹ, như mẹ nói, nhẩy đầm tự nó không có gì la xấu, nó xấu hay không la do ở mình. Vậy một khi con còn đang hoang xin phép mẹ đi nhảy đầm, chứ không trốn hay dối mẹ ma đi như hầu hết bạn bè của con, la con còn biết giữ mình..."

 

- "Được, nếu con đã ý thức va tự tin như vậy thì mẹ cũng không cản con nữa. Từ nay, mỗi lần trước khi ra khỏi nha để đi nhẩy đầm, con hãy qùi xuống trước tượng Đức Mẹ đọc 3 kinh Kính Mừng để dâng mình cho Người".

 

- "Vâng, con cam ơn mẹ, con sẽ lam như mẹ muốn".

 

Nhìn đứa con gai của mình xinh xắn nhí nhảnh đang hân hoan bước ra khỏi cửa để đi enjoy cuộc sống có vẻ hiện sinh của nó, người mẹ liền tắt ngay chương trình TV ma ba vẫn thích coi, tiến đến trước tòa Đức Mẹ, cầm lấy cỗ trang hạt như cầm lấy bộ phận điều khiển xa (remote control), va qùi xuống lần đúng một chuỗi để cầu nguyện cho người con gai của mình. Việc hy sinh va cầu nguyện cho con khi bảo ban nó không được của ba mẹ nay bắt nguồn từ hai niềm xac tín.

 

Điều xac tín thứ nhất của ba la: Cha mẹ la người chỉ sinh ra con cai về phần xac ma còn biết lo cho cả phần hồn của chúng, thì Đấng đã dựng nên chính linh hồn của chúng phải lo cho phần rỗi của chúng đến đâu.

 

Điều xac tín thứ hai, kết luận thực hanh của điều xac tín thứ nhất, đó la: Cha mẹ không thể nao luôn ở bên con cai để hướng dẫn va phòng ngừa chúng, nhưng, bằng lời cầu nguyện va hy sinh cho chúng, cha mẹ vẫn có thể nhờ ơn Chúa để điều khiển chúng từ xa (remote control).

 

Một tối kia, nhận được cú điện thoại bất ngờ, ba đã đến nơi được chỉ điểm la nha một trong những bạn bè của người con gai ba. Ở đó, ba đã bắt gặp đứa con gai thích đi nhẩy đầm của ba đang sốt sang tham gia lam việc đền tạ Trai Tim Vô Nhiễm Nguyên Tội Mẹ Maria... Hôm  ấy la tối Thứ Bảy Đầu Thang Hoa Đức Mẹ!

 

Tạ Ơn Thánh Gia Giêsu-Maria-Giuse.

TGP/LA 30/12/1994, ngày kết thúc Năm Quốc Tế Gia Đình

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL.