Nơi con
người, t́nh mẫu tử có hai mặt, và phức tạp hơn
t́nh mẫu tử nơi các loài động vật khác. Thứ nhất,
động tác sinh nở nơi con người không khác ǵ nơi
muôn vật khác. Như cây sinh trái, gà ấp trứng,
mọi bà mẹ cũng góp phần sinh sản ra cuộc sống
mới. Và thật chí lư khi nói về người phụ nữ:
“Phúc cho hoa trái của ḷng bà!”
Tuy nhiên
t́nh mẫu tử nơi con người c̣n mặt thứ hai siêu
vời hơn tức là tinh thần. Linh hồn đứa bé không
sinh ra từ linh hồn hay thân xác bà mẹ, mà được
chính Chúa tạo ra một cách mới mẻ đoạn thổi vào
thân xác của bào thai. T́nh mẫu tử về mặt thể lư
được ca ngợi do người mẹ đồng hợp tác với Chúa
là Đấng phú cho đứa bé một linh hồn và cho phép
người phụ nữ cưu mang linh hồn ấy trong xác thịt
của bà. Không phải người phụ nữ này mang trong
ḿnh một con vật nhỏ nhoi mà chính là một con
người được tạo dựng theo h́nh ảnh của vị Thiên
Chúa, Đấng tạo dựng ra con người ấy.
Như thế
mọi đứa trẻ do người phụ nữ sinh ra đều có hai
người Cha: người cha trần thế truyền cho bé sự
sống và người Cha thiên quốc ban cho bé một nhân
vị, một linh hồn, một cái “ngă” không thể nào
thay thế được. Người mẹ là tác nhân thiết yếu
cộng tác vào công việc của hai người Cha này.
Mối tương giao của riêng bà và đứa bé phát sinh
hai khía cạnh: khía cạnh làm mẹ đứa bé theo đó
về mặt thể lư hầu như đứa bé lệ thuộc hoàn toàn
vào người mẹ. Tuy nhiên cũng c̣n mối tương quan
của người mẹ - với một nhân vị (được biểu lộ nơi
phép rửa, lúc mà đứa bé được đặt cho một tên
thánh). Mối tương quan thứ hai này xác nhận phẩm
giá và cái ngă tách biệt của đứa bé dù là nó chỉ
bé tí xíu, đồng thời báo trước sau này nó có
quyền hạn tự sống cuộc sống riêng ḿnh, đồng
thời có quyền ĺa cha bỏ mẹ để sống với vợ của
nó.
Cuộc sinh
nở nào cũng đ̣i buộc phải có sự phục tùng và kỷ
luật. Đất đai c̣n phải chịu cày xới trước khi
thụ động đón nhận mầm gieo. Tuy nhiên, nơi người
phụ nữ, nàng không phải thụ động phục tùng mà
đây chính là hành vi hy sinh, sáng tạo đầy ư
thức, và v́ sự vô vị lợi này mà toàn bản thân
nàng đă được nên h́nh nên dạng. Ai cũng đều rơ
là phụ nữ có khả năng chịu đựng hy sinh hơn nam
giới nhiều; một người đàn ông có thể là người
anh hùng trong một cơn hứng khởi, nhưng sau đó
lại trở về t́nh trạng tầm thường như trước. Đàn
ông thường thiếu đức tính kiên tŕ là đức tính
giúp người phụ nữ sống anh hùng hết năm này sang
tháng khác và sống anh hùng từng giây phút trong
cuộc sống của họ qua việc đón nhận đều đặn các
phận vụ thường dễ làm tiêu hao tinh thần của họ;
không phải chỉ ban ngày mà c̣n cả ban đêm, không
phải chỉ tâm hồn mà c̣n cả thân xác, người phụ
nữ cũng đến chia sẻ nỗi đớn đau của t́nh mẫu tử.
Đó là lư do người nữ thường hiểu sâu sắc hơn
người nam về học thuyết ơn cứu chuộc, bởi v́
người phụ nữ tham dự vào sự liều chết trong lúc
sinh con, và họ hiểu được thế nào là sự hy sinh
thân ḿnh cho kẻ khác suốt những tháng ngày
trước khi sinh nở.
Hai qui
luật thiêng liêng lớn lao kết liên thành một nơi
một bà mẹ: yêu tha nhân và cùng hợp tác với ân
sủng Chúa – và cả hai qui luật này lại được áp
dụng trong một đường lối duy nhất. Trừ t́nh yêu
của một bà mẹ ra th́ t́nh yêu tha nhân luôn có
nghĩa là t́nh yêu dành cho một cái ngă khác; c̣n
tha nhân của bà mẹ trong thời mang thai th́ lại
trở thành một với bà ta, mặc dù hoàn toàn được
yêu khác với cái ngă của bà ta. Giờ đây, đôi lúc
sự hy sinh cho t́nh yêu tha nhân lại xảy ra ngay
trong da thịt bà, tác nhân và đối tượng hành vi
hy sinh của bà đều được chứa đựng bên trong
người bà.
C̣n việc
cộng tác với ân sủng nơi một bà mẹ th́ mặc dù bà
không mấy ư thức được, nhưng bà vẫn là người
cộng sự của Thiên Chúa: theo một nghĩa nào đó,
mọi bà mẹ đều được “Chúa Thánh Linh phủ bóng”.
Dù không là một linh mục, bà cũng được uỷ thác
cho một thứ quyền dành riêng cho linh mục, tức
là đem Chúa đến cho con người, và đem con người
đến với Thiên Chúa. Qua việc chấp nhận vai tṛ
làm mẹ, bà mang Chúa đến cho con người bằng cách
cho phép Thiên Chúa thổi vào trong thân xác bà
một linh hồn mới mẻ để bà cưu mang. Đồng thời bà
cũng mang con người đến cho Thiên Chúa cũng qua
hành vi sinh nở khi bà bằng ḷng trở nên một
dụng cụ qua đó một người con Chúa được sinh ra
trong trần gian. Phải là loạn thị mới xem t́nh
mẫu tử như là một vấn đề chỉ can hệ tới một
người đàn ông và một người đàn bà: như thế là
tước đoạt mất danh dự dành cho nó. Bởi v́ để
hiểu được ư nghĩa thực sự của t́nh mẫu tử, chúng
ta c̣n phải thêm yếu tố linh thiêng vào việc tạo
thành một đứa bé. Chúng ta phải nh́n ra đây là
công việc của một người phụ nữ hợp tác với
chồng, là người cha của đứa bé xét về mặt nhân
loại, và với Chúa là người Cha ban cho đứa bé
linh hồn vĩnh cửu, bất diệt khác hẳn mọi linh
hồn khác từng được tạo ra suốt ḍng lịch sử thế
giới. Như thế, mọi t́nh mẫu tử nơi con người đều
bao hàm việc hợp tác với Thiên Chúa.
Đức cha
Fulton Sheen. (Nguyên tác: Way to Happiness)