SUY NGUYỆN và SỐNG ĐẠO

Chia sẻ Phụng Vụ Lời Chúa Mùa Chay Tuần 1

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL

22/2/2015 (Chúa Nhật): Phụng vụ lời Chúa cho Chúa Nhật I Mùa Chay hôm nay, nhất là bài Phúc Âm, cho cả 3 chu kỳ A-B-C, đều liên quan đến sự kiện Chúa Giêsu chay tịnh 40 đêm ngày trong hoang địa và chịu cám dỗ. Chúa Nhật thứ hai của Mùa Chay cũng thế, bao giờ cũng là bài Phúc Âm về sự kiện Chúa Giêsu biến hình trên núi cao.  

Giáo Hội cố ý chọn đọc 2 Phúc Âm cho Chúa Nhật thứ 2 của 2 tuần đầu Mùa Chay như thế là để hướng con cái mình về chính cuộc Vượt Qua của Chúa Kitô, một cuộc Vượt Qua bao gồm 2 chiều kích: khổ nạn (được ám chỉ nơi biến cố chay tịnh) và phục sinh (được tiêu biểu nơi biến cố biến hình).

Riêng bài phúc âm của Thánh ký Marcô cho chu kỳ Năm B Chúa Nhật I Mùa Chay hôm nay khác hẳn với 2 bài phúc âm của Thánh ký Mathêu cho Năm A cũng như của Thánh ký Luca cho Năm C. Ở chỗ, bài phúc âm của Thánh ký Marco rất vắn gọn: 1- không hề thuật lại đầy đủ tiến trình về các chước cám dỗ của Satan; 2- có thêm một câu rất đặc biệt không có trong 2 phúc âm kia, đó là câu: “sống chung với dã thú và các Thiên Thần hầu hạ Người”; 3- và còn có có thêm cả câu Chúa Giêsu tuyên bố về toàn bộ nội dung Phúc Âm của Người: “Thời giờ đã mãn và Nước Thiên Chúa đã gần đến; anh em hãy ăn năn sám hối và tin vào Tin Mừng”.

Bài phúc âm của Thánh ký Marco cho chu kỳ Năm B Chúa Nhật I Mùa Chay hôm nay bao gồm 2 phần: phần đầu về sự kiện "Thánh Thần thúc đẩy Chúa Giêsu vào hoang địa và Người ở đó suốt 40 đêm ngày...", và phần hai về sự kiện "Cha Giêsu sang Xứ Galilêa, rao giảng Tin Mừng của nước Thiên Chúa...".

Ở phần đầu, Thánh ký Marcô diễn tả một cảnh tượng chưa từng thấy về Chúa Giêsu trong hoang địa, không có trong 2 phúc âm thuộc bộ Phúc Âm Nhất Lãm kia, đó là cảnh tượng bao gồm đủ mọi sự - cả ma quỉ dưới hỏa ngục, lẫn thú vật trên mặt đất và thiên thần trên trời cao: Người "chịu Satan cám dỗ, sống chung với dã thú và được các Thiên Thần đến hầu hạ". 

Trước hết, "Satan" đây chính là "con khủng long, con cựu xà , tức là ma quỉ hay Satan, tên cám dỗ cả thế gian" (Khải Huyền 12:9), sở dĩ hắn có mặt trong hoang địa với Chúa Giêsu là vì hắn muốn khám phá ra sự thật về Người, xem Người có thật sự là "Con Thiên Chúa" (xem Mathêu 4:3,6; Luca 4:3,9) hay chăng, vì hắn là "con khủng long đứng trước người nữ sắp sinh con để chờ nuốt con của bà khi bé được sinh ra" (Khải Huyền 12: 4).

Sự kiện Người "chịu Satan cám dỗ" đây ám chỉ vương quốc của hắn sắp bị Người tàn phá: "Con Thiên Chúa đã tỏ mình ra chính là để phá hủy công việc của ma quỉ" (1Gioan 3:8), nhờ đó lời hứa ban đầu của Thiên Chúa trong vườn địa đường sau nguyên tội được ứng nghiệm: "Người sẽ đạp nát đầu ngươi khi ngươi rình cắn gót chân của Người" (Khởi Nguyên 3:15).

Sau nữa, "dã thú" đây là tiêu biểu đại diện cho "toàn thể thú vật trên mặt đất" được nói đến trong bài đọc 1 (Khởi Nguyên 9:8-15), một loài thú vật tuy thấp hơn loài người về bản tính, nhưng hoàn toàn lệ thuộc vào loài người, ở chỗ, trong lụt đại hồng thủy, chúng bị tiêu diệt như loài người nhưng cũng được cứu với loài người và nhận lãnh giao ước của Thiên Chúa với loài người (xem Khởi Nguyên 8:12).

Sự kiện Người "sống chung với dã thú" đây ám chỉ cuộc khổ giá của Người, một cuộc khổ giá gây ra bởi những con người "lòng lang dạ thú" sống mù quáng theo bản năng tự nhiên ác độc của họ.

Sau hết, "thiên thần" đây là loài thần thiêng trên trời, có bản tính tốt lành hơn loài người, một bản tính loài người đã được Con Thiên Chúa hóa thành nhục thể mặc lấy, nhưng vì bản tính loài người đã được ngôi hiệp với thần tính của Người mà Chúa Kitô vẫn trổi vượt hơn loài thần thiêng trên trời, nên mới được "các thiên thần đến hầu hạ".

Sự kiện Người "được các thiên thần đến hầu hạ" đây ám chỉ về biến cố Phục Sinh của Người sau này, ở chỗ sau khi Người phục sinh ra khỏi mồ, các thiên thần đã đến canh giữ mồ thánh là nơi Thánh Thể của Người được an táng (xem Marco 16:5-7; Luca 24:4-7), và vì thế ở bài đọc 2 (1Phêrô 3:18-22) Tông Đồ Phêrô cũng đã xác tín rằng: "Các thiên thần, các quyền thần và các đạo binh suy phục Người" (1Phêrô 3:22). 

Phần hai của bài Phúc Âm liên quan đến sự kiện "Chúa Giêsu sang Xứ Galilêa, rao giảng Tin Mừng về nước Thiên Chúa..." cho thấy lời Thiên Chúa phán trong bài đọc 1 về "dấu chỉ giao ước giữa Ta với trái đất", đó là "một ứng cái cầu vồng trên trời", một dấu chỉ cứu độ và hy vọng, đã được  nghiệm nơi bản thân Chúa Giêsu, "Đấng công chính thay cho kẻ bất công" (Bài đọc 2), cũng như nơi "Tin Mừng về Nước Thiên Chúa" là những gì được Người, như bài đọc 2 cho thấy, "đã đến rao giảng cho những tâm hồn bị giam cầm, cho những kẻ xưa kia có lúc không tin".

23/2/2015 (Thứ Hai): Phụng vụ lời Chúa cho Thứ Hai tuần thứ nhất Mùa Chay hôm nay, bao gồm cả bài đọc 1 từ Sách Lêvi (19:1-2,11-18) và Phúc Âm thánh Mathêu (25:31-46), đều qui tụ lại một điểm chính yếu, đó là bác ái yêu thương. 

Bài đọc 1, sau khi lập lại các giới luật, tương tự như được liệt kê trong 10 điều răn, có tính cách tiêu cực là tránh đừng làm gì phạm đến Chúa cũng như tha nhân của Chúa, đã đúc kết vắn gọn như sau: "Hãy yêu thương bạn hữu như chính mình".

Bài Phúc Âm trình thuật lại cuộc chung thẩm của loài người, một cuộc chung thẩm mà họ sẽ bị phán xét tối hậu cho số phận đời đời của họ, căn cứ vào tiêu chuẩn duy nhất là đức bác ái yêu thương được họ tỏ ra với những người anh chị em hèn mọn nhất của họ là thành phần được Chúa Kitô đồng hóa với Người, đến độ việc đáp ứng hay không đáp ứng tình trạng đáng thương của thành phần này là đáp ứng hay không đáp ứng chính Người. 

Phải chăng, qua phụng vụ lời Chúa hôm nay, Giáo Hội nhắc nhở con cái mình rằng bác ái yêu thương chính là những gì chứng thực chẳng những tính chất chân thật mà còn tác dụng hiệu năng của việc chay tịnh và cầu nguyện của Kitô hữu? Đó là lý do, trong bài Phúc Âm Thứ Tư Lễ Tro, 3 việc làm chính yếu của Kitô hữu nhất là trong Mùa Chay, thì việc "bố thí" liên quan đến bác ái yêu thương đã được nói đến đầu tiên, trước việc cầu nguyện và chay tịnh.

24/2/2015 (Thứ Ba):  Cầu nguyện là tuân theo Thánh ý Chúa

Phụng vụ lời Chúa của ngày trong tuần Thứ Ba tuần thứ nhất Mùa Chay hôm nay về cốt lõi của việc cầu nguyện đó là tuân theo Thánh ý của Thiên Chúa. 

Trong bài Phúc Âm hôm nay, Thánh ký Mathêu (6:7-15) đã ghi lại giáo huấn của Chúa Giêsu ở Bài Giảng Trên Núi về vấn đề cầu nguyện: trước hết là cách cầu nguyện là "đừng nhiều lời như dân ngoại", sau đó là chính Kinh Lạy Cha, và sau hết là điều kiện để được tha thứ là thứ tha cho nhau, như ý nguyện cầu ở phần hai của Kinh Lạy Cha. 

Thật ra cốt lõi của chung việc cầu nguyện và của riêng Kinh lạy Cha trong bài Phúc Âm hôm nay, đó là nguyện cho "ý Cha thể hiện dưới đất cũng như trên trời". Bởi vì, chỉ có thế "danh Cha (mới) cả sáng" và "Nước Cha (mới) trị đến". Và để cho "ý Cha thể hiện dưới đất cũng như trên trời" mà về phần mình, Kitô hữu cũng xin cho mình 3 ý nguyện thích hợp, đó là xin cho bản thân được: 1- "lương thực hằng ngày" là chu toàn ý của Cha theo gương Chúa Giêsu là Đấng lương thực của Người là hoàn thành những gì Cha trao phó (xem Gioan 4:34); 2- "tha nợ" là tội lỗi phảm lại ý muốn của Thiên Chúa, xúc phạm đến lệ luật và tình yêu của Ngài; 3- "cứu khỏi sự dữ" là chiều theo ý riêng mình, là nghe theo ma quỉ, là coi thế gian hơn những gì Chúa muốn.

Mà cho dù con người có làm trái với ý muốn của Thiên Chúa, nhưng họ vẫn không thể nào làm lũng đoạn những dự định bất dịch của Ngài, trái lại Ngài vẫn có thể hoàn thành những gì Ngài muốn, bất chấp con người bất trung, như lịch sử cứu độ của dân do Thái cho thấy, nhờ đó chính con người bất trung vẫn thấy được Ngài thực sự là vị Thiên Chúa chân thật duy nhất và vô cùng khôn ngoan và toàn năng, như bài đọc 1 (Isaia 55:10-11) chứng thực: 

"Cũng như mưa với tuyết sa xuống từ trời không trở về trời nếu chưa thấm xuống đất, chưa làm cho đất phì nhiêu và đâm chồi nẩy lộc, cho kẻ gieo có hạt giống, cho người đói có bánh ăn, thì lời Ta cũng vậy, một khi xuất phát từ miệng Ta, sẽ không trở về với Ta nếu chưa đạt kết quả, chưa thực hiện ý muốn của Ta, chưa chu toàn sứ mạng Ta giao phó".

Trong Mùa Chay, nếu phụng vụ lời Chúa hôm qua liên quan đến bác ái yêu thương thì hôm nay liên quan đến việc cầu nguyện với Chúa, vẫn theo chiều hướng 3 việc chính yếu của Kitô hữu nhất là trong Mùa Chay, được bài phúc âm Thứ Tư Lễ Tro nêu lêu, đó là bố thí, cầu nguyện và chay tịnh. 

25/2/2015 (Thứ Tư): “điềm lạ Giona”

Hôm nay, Thứ Tư trong Tuần I Mùa Chay, Phụng Vụ Lời Chúa có cùng một điểm qui tụ đó là “điềm lạ Giona”.

Ở bài đọc 1 (Giona 3:1-10) “điềm lạ Giona” đó là dân ngoại thành Ninivê vừa nghe thấy tiên tri Giona loan báo: “Còn 40 ngày nữa, Ninivê sẽ bị phá hủy”, họ liền “tin tưởng vào Chúa” cùng nhau ăn năn hoán cải từ vua tới thú: ”không được ăn uống gì… phải mặc áo nhặm… phải cải thiện đời sống, phải bỏ đàng tội lỗi và những điều bất chính đã phạm…”. Bởi đó, “vì họ bỏ đời sống xấu xa, Chúa đã đổi ý phạt họ, và Người không thực hiện điều đó”.

Ở bài Phúc Âm (Luca 11:29-32), “điềm lạ Giona” đó là Chúa Giêsu, như Người phán cùng dân chúng rằng: “Giona đã nên điềm lạ cho dân thành Ninivê thế nào thì Con Người cũng sẽ là điềm lạ cho giòng dõi này như vậy”.

Ở chỗ nào? Nếu không phải ở chỗ Chúa Giêsu sẽ làm cho dân Do Thái tin tưởng, cho dù thành phần dân được Thiên Chúa tuyển chọn này là “dòng giống gian ác… đòi điềm lạ”, không tin vào Người là Đấng Thiên Sai khôn ngoan rao giảng và quyền năng chữa lành còn “hơn Giona nữa”.

Và điềm lạ Người ban cho họ để đáp ứng lòng mong ước của họ đó là "điềm lạ Giona", điềm lạ cho thấy dù vị tiên tri này không muốn làm theo ý Chúa vì thấy Ngài tỏ lòng thương cả dân ngoại (Giona 3:2,3,11), nhưng vẫn không thể nào cản trở được tình yêu vô cùng nhân hậu của Ngài thế nào, thì Ngài cũng thương yêu dân của Ngài như vậy và hơn vậy nữa, nơi Người Con được Ngài sai đến, theo huyết nhục Do Thái, để cứu chuộc chung loài người c ũng như để giải thoát cả dân Ngài cho khỏi ách nộ lệ của tội lỗi và sự chết, bằng cuộc Vượt Qua của Người, như tiên tri Giona ở trong bụng cá 3 ngày mà không chết một cách hết sức lạ lùng vậy. 

26/2/2015 (Thứ Năm): tin tưởng khi cầu nguyện

Phụng vụ Lời Chúa cho Thứ Năm tuần 1 Mùa Chay hôm nay về việc cầu nguyện, một trong 3 việc (cùng với bố thí và chay tịnh) thiết yếu của Kitô hữu, nhất là trong Mùa Chay vì hợp với Mùa Chay, mùa tĩnh lặng nội tâm (cầu nguyện với Thiên Chúa), hãm mình thống hối (chay tịnh nơi bản thân) và lập công đền tội (bố thí cho tha nhân). 

Riêng việc cầu nguyện thì đã được phụng vụ Lời Chúa hôm Thứ Ba tuần này đã nói đến rồi, liên quan tới chính Kinh Lạy Cha, đến cốt lõi của việc cầu nguyện đó là kết hợp với Thánh Ý Chúa. Bởi thế, phụng vụ lời Chúa hôm nay về cầu nguyện nhấn mạnh đến một khía cạnh khác, đó là lòng tin tưởng khi cầu nguyện nơi chủ thể, hay cầu nguyện bằng lòng tin tưởng: "Lạy Chúa là Vua các thần minh và mọi bậc quyền bính, xin ban cho con lòng tin tưởng" (bài đọc 1). 

Đó là lý do, ở bài đọc 1 (Esther 14:1,3-5,12-14), Hoàng Hậu Esther đã khẩn cầu cùng Chúa ra tay cứu dân tộc của bà cho khỏi bị dân ngoại tru diệt với tất cả lòng tin tưởng như sau: "Lạy Chúa con, chỉ mình Chúa là Vua chúng con, xin cứu giúp con đang sống cô độc, ngoài Chúa không có ai khác giúp đỡ con". 

Và ở bài Phúc Âm, chính Chúa Giêsu đã khẳng định: "Hãy xin thì sẽ được, hãy tìm thì sẽ gặp, hãy gõ cửa thì sẽ mở cho". Tại sao? Tại vì lòng Chúa thương yêu, Đấng chỉ muốn tất cả những gì là tốt lành nhất cho con cái của mình, có lợi nhất cho chúng, dù chúng nhiều khi không thấy được như Ngài, thậm chí còn hận Ngài vì không ban cho họ những gì họ muốn theo chủ quan và thiển cận của họ, hoàn toàn bất lợi cho phần rỗi hay thánh thiện của họ. 

Bởi thế, một khi cầu nguyện bằng tất cả lòng tin tưởng, nghĩa là hoàn toàn phó thác vào lòng thương yêu vô cùng khôn ngoan của Chúa thì quả thật xin gì được nấy, vì chỉ xin theo Thánh ý Chúa mà thôi, không ham gì và thích gì ngoài việc biết được ý Chúa và làm theo ý của Ngài: "Nếu các con, dù là kẻ xấu, còn biết lấy của tốt mà cho con cái, thì huống chi Cha của các con, Đấng ở trên trời, sẽ ban những sự lành biết bao cho kẻ cầu khẩn Người!". 

27/2/2015 (Thứ Sáu):  thương cảm hơn là luận phạt

Phụng vụ lời Chúa cho Thứ Sáu tuần 1 Mùa Chay hôm nay nhấn mạnh đến khía cạnh thương cảm hơn là luận phạt. Đó là lý do trong bài đọc 1 (Êzêkiên 18:21-28) mới có câu: "Chúa là Thiên Chúa phán: 'Có phải ta muốn kẻ gian ác phải chết, chớ không muốn nó bỏ đàng tội lỗi và được sống ư?'". Tức là, theo nội dung của toàn bài đọc 1 này, thì "nếu kẻ gian ác bỏ đàng gian ác nó đã đi, và thực thi công bình chính trực, nó sẽ được sống", như dân thành Ninivê trong bài đọc 1 hôm qua. 

Trong bài Phúc Âm của Thánh ký Mathêu (5:20-26), ngay câu đầu tiên "Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: 'Nếu các con không công chính hơn các luật sĩ và biệt phái, thì các con chẳng được vào Nước Trời đâu'". Tại sao? Tại vì chỉ sống theo chữ nghĩa luật lệ chứ không phải tinh thần luật lệ là chính lòng cảm thương, thậm chí cho dù mình là nạn nhân lại đi làm hòa cùng phạm nhân của mình. 

"Nếu con đang dâng của lễ nơi bàn thờ mà sực nhớ người anh em con có điều gì phạm đến con, thì con hãy để của lễ lại trước bàn thờ mà đi làm hòa với người anh em con trước đã, rồi hãy trở lại dâng của lễ" 

Mà nếu còn chấp nhất phạm nhân của mình, thì cho dù chỉ một chút thôi, họ cũng vẫn bị cầm buộc tại chỗ là bản thân mình, không thể vào Nước Trời được: "Ta bảo thật các con biết: 'Con sẽ không thoát khỏi nơi ấy cho đến khi trả hết đồng bạc cuối cùng'". 

Phụng vụ lời Chúa hôm nay và ngày mai đều nói về tinh thần bác ái yêu thương là một trong 3 việc thiết yếu của Kitô hữu, trong đó có cả việc cầu nguyện và chay tịnh là những gì đã được Giáo Hội nhắc nhở và hướng dẫn con cái mình ở những ngày đầu của tuần này và cuối tuần vừa rồi. 

28/2/2015 (Thứ Bảy): hoàn hảo như Cha

Nếu phụng vụ Lời Chúa hôm qua về bác ái yêu thương liên quan đến tầm mức công chính thấp kém của thành phần luệt sĩ và biệt phái thì phụng vụ Lời Chúa cho Thứ Bảy tuần 1 Mùa Chay hôm nay cũng về bác ái yêu thương nhưng liên quan đến chính Thiên Chúa toàn hảo: "Các con hãy nên hoàn hảo như Cha các con trên trời là Đấng hoàn hảo" (Mathêu 5:48 - bài phúc âm).  

Trong bài đọc 1 (Đệ Nhị Luật 26:16-19) cũng thế: "Hôm nay, người đã chọn Chúa làm Thiên Chúa, thì hãy bước đi trong đường lối Người... để ngươi trở thành dân thánh của Chúa là Thiên Chúa ngươi". "Đường lối" của Thiên Chúa đây là gì, như bài đọc 1 cho thấy, là "các lề luật, giới răn và huấn lệnh của Người".

Thế nhưng, cốt lõi của "các lề luật, giới răn và huấn lệnh của Người" và đích điểm của "đường lối" Chúa đây chính là lòng bác ái yêu thương "như Cha trên trời là Đấng trọn lành", qua việc "yêu thương thù địch và làm ơn cho kẻ ghét các con; cầu nguyện cho kẻ bắt bớ và nguyền rủa các con, để như vậy các con nên con cái của Cha các con, Đấng ngự trên trời: Người khiến mặt trời mọc lên cho người lành kẻ dữ, và cho mưa xuống trên người liêm khiết và kẻ bất lương".