SUY NGUYỆN và SỐNG ĐẠO

"Phần các ngươi là những đoàn chiên của Ta, Ta xét xử giữa chiên với chiên".

Ðây Chúa là Thiên Chúa phán: "Này chính Ta săn sóc đoàn chiên của Ta và Ta sẽ kiểm soát chúng. Như một mục tử kiểm điểm đoàn chiên trong ngày chúng bị tản mát, thì Ta cũng kiểm điểm đoàn chiên Ta như vậy. Ta sẽ giải thoát chúng khỏi mọi nơi mà chúng đã bị phân tán, và trong ngày mây mù đen tối.

"Chính Ta sẽ chăn dắt các chiên Ta, chính Ta sẽ cho chúng nằm nghỉ, Chúa là Thiên Chúa phán như thế. Ta sẽ tìm con chiên đã mất, sẽ đem con chiên lạc về, sẽ băng bó con chiên bị thương tích, sẽ lo chữa con chiên bị ốm đau, con nào mập béo, Ta sẽ chăm sóc, và sẽ chăn dắt nó trong sự công chính.

"Còn các ngươi, hỡi chiên của Ta, Chúa là Thiên Chúa phán thế này: Này Ta sẽ phân xử giữa con này với con khác, giữa cừu đực với dê đực".

Xướng: 1) Chúa chăn nuôi tôi, tôi chẳng thiếu thốn chi. Trên đồng cỏ xanh rì Người thả tôi nằm nghỉ. - Ðáp.

2) Tới nguồn nước, chỗ nghỉ ngơi, Người hướng dẫn tôi, tâm hồn tôi, Người lo bồi dưỡng. Người dẫn tôi qua những con đường đoan chính, sở dĩ vì uy danh Người. - Ðáp.

3) Chúa dọn ra cho tôi mâm cỗ, ngay trước mặt những kẻ đối phương: đầu tôi thì Chúa xức dầu thơm, chén rượu tôi đầy tràn chan chứa. - Ðáp.

4) Lòng nhân từ và ân sủng Chúa theo tôi hết mọi ngày trong đời sống; và trong nhà Chúa, tôi sẽ định cư cho tới thời gian rất ư lâu dài. - Ðáp.

"Người đã trao vương quốc lại cho Thiên Chúa Cha, để Thiên Chúa nên mọi sự trong mọi sự".

Bài trích thư thứ nhất của Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Côrintô.

Anh em thân mến, Ðức Kitô đã từ cõi chết sống lại, là hoa quả đầu mùa của những kẻ yên giấc. Vậy sự chết bởi một người, thì sự kẻ chết sống lại cũng bởi một người. Cũng như mọi người đều phải chết nơi Ađam thế nào, thì mọi người cũng sẽ được tác sinh trong Ðức Kitô như vậy. Nhưng ai nấy đều theo thứ tự của mình, hoa quả đầu mùa là Ðức Kitô, đoạn đến những kẻ thuộc về Ðức Kitô, những kẻ đã tin Người xuống thế: rồi đến tận cùng khi Người đã trao vương quốc lại cho Thiên Chúa Cha, và đã tiêu diệt mọi đầu mục, quyền năng và thế lực.

Nhưng Người còn phải cai trị cho đến khi Người đặt mọi quân thù dưới chân Người. Kẻ thù cuối cùng sẽ bị tiêu diệt là sự chết. Khi mọi sự đã suy phục Người, bấy giờ chính Con cũng sẽ suy phục Ðấng đã bắt mọi sự suy phục mình, để Thiên Chúa nên mọi sự trong mọi sự.

Alleluia, alleluia! - Chúc tụng Ðấng nhân danh Chúa mà đến: chúc tụng nước Ðavít tổ phụ chúng ta đã đến. - Alleluia.

"Người sẽ ngự trên ngai uy linh của Người, và sẽ phân chia họ ra".

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Khi Con Người đến trong vinh quang, có hết thảy mọi thiên thần hầu cận, Người sẽ ngự trên ngai uy linh của Người. Muôn dân sẽ được tập họp lại trước mặt Người, và Người sẽ phân chia họ ra, như mục tử tách chiên ra khỏi dê. Chiên thì Người cho đứng bên phải, còn dê ở bên trái.

"Bấy giờ Vua sẽ phán với những người bên hữu rằng: "Hãy đến, hỡi những kẻ Cha Ta chúc phúc, hãy lãnh lấy phần gia nghiệp là Nước Trời đã chuẩn bị cho các ngươi từ khi tạo dựng vũ trụ. Vì xưa Ta đói, các ngươi cho ăn; Ta khát, các ngươi đã cho uống; Ta là khách lạ, các ngươi đã tiếp rước; Ta mình trần, các ngươi đã cho mặc; Ta đau yếu các ngươi đã viếng thăm; Ta bị tù đày, các ngươi đã đến với Ta".

"Khi ấy người lành đáp lại rằng: "Lạy Chúa, có bao giờ chúng con thấy Chúa đói mà cho ăn, khát mà cho uống; có bao giờ chúng con thấy Chúa là lữ khách mà tiếp rước, mình trần mà cho mặc; có khi nào chúng con thấy Chúa yếu đau hay bị tù đày mà chúng con đến viếng Chúa đâu?" Vua đáp lại: "Quả thật, Ta bảo các ngươi: những gì các ngươi đã làm cho một trong các anh em bé mọn nhất của Ta đây là các ngươi đã làm cho chính Ta".

"Rồi Người cũng sẽ nói với những kẻ bên trái rằng: "Hỡi phường bị chúc dữ, hãy lui khỏi mặt Ta mà vào lửa muôn đời đã đốt sẵn cho ma quỷ và kẻ theo chúng. Vì xưa Ta đói, các ngươi không cho ăn; Ta khát, các ngươi không cho uống; Ta là khách lạ, các ngươi chẳng tiếp rước; Ta mình trần, các ngươi không cho đồ mặc; Ta đau yếu và ở tù, các ngươi đâu có viếng thăm Ta!"

"Bấy giờ họ cũng đáp lại rằng: "Lạy Chúa có bao giờ chúng con đã thấy Chúa đói khát, khách lạ hay mình trần, yếu đau hay ở tù, mà chúng con chẳng giúp đỡ Chúa đâu?" Khi ấy Người đáp lại: "Ta bảo thật cho các ngươi biết: những gì các ngươi đã không làm cho một trong các anh em bé mọn nhất của Ta đây, là các ngươi đã không làm cho chính Ta". Những kẻ ấy sẽ phải tống vào chốn cực hình muôn thuở, còn các người lành thì được vào cõi sống ngàn thu".

Điểm then chốt để được cứu độ trong cuộc chung thẩm đó là

Chúa Nhật XXIV Thường Niên cũng là Chúa Nhật Lễ Trọng Kính Chúa Kitô Vua, Chúa Nhật cuối cùng cũng là Chúa Nhật kết thúc phụng niên, mang ý nghĩa đó là mầu nhiệm cứu độ của

Chúa Kitô đã lên đến tột đỉnh về phụng vụ trong cả một phụng niên, thời điểm mà suốt một năm trời trong giòng lịch sử của nhân loại Giáo Hội cử hành Mầu Nhiệm Chúa Kitô, bao gồm

những biến cố của Người: “Hóa Thành Nhục Thể” (Mùa Vọng và Mùa Giáng Sinh mở màn cho phụng niên), Mầu Nhiệm “ở cùng chúng sinh” (Mùa Thường Niên sau Mùa Giáng Sinh),

Khổ Nạn và Vượt Qua (Mùa Chay, Tuần Thánh và Mùa Phục Sinh), “ở cùng Giáo Hội cho đến tận thế” nhờ Thánh Linh Hiện Xuống (Mùa Thường Niên sau Mùa Phục Sinh).

Về ý nghĩa liên quan đến Chúa Kitô Vua, mỗi chu kỳ phụng vụ đều có một ý nghĩa khác nhau, tùy theo Bài Phúc Âm được Giáo Hội chọn đọc.

Ở chu kỳ phụng niên Năm A, chiều kích về Chúa Kitô Vua liên quan đến quyền phán xét muôn dân qua cuộc chung thẩm vào lúc Người lại đến trong vinh quang (ám chỉ Người là Vua của

toàn thể nhân loại và của cả vũ trụ này), như Bài Phục Âm Thánh Mathêu ở cuối đoạn 25 hôm nay cho thấy.

Ở chu kỳ phụng niên Năm B, không theo Phúc Âm Thánh Marco như thường lệ mà là theo Phúc Âm Thánh Gioan, chiều kích về Chúa Kitô Vua liên quan đến vương quốc siêu việt không

thuộc về thế gian của Người (so với quyền lực trần tục của đế quốc Rôma hiện thân nơi Tổng Trấn Philato là nhân vật lịch sử đã nghe thấy Người tuyên bố về vương quốc của Người

Ở chu kỳ phụng niên Năm C, chiều kích về Chúa Kitô Vua liên quan đến quyền năng cứu độ của Người (được tỏ ra nơi trường hợp người trộm thống hối, chứng tỏ Nước của Người

không thuộc về thế gian này mà là thuộc về một thế giới thần linh siêu nhiên bất diệt).

Trong cuộc chung thẩm được Bài Phúc Âm Thánh ký Mathêu thuật lại cho Chúa Nhật XXXIV trọng kính Chúa Kitô Vua hôm nay, Chúa Kitô chẳng những tỏ ra Người là vua trời đất (bao

gồm cả các thần trời) mà còn xác định rõ Người là Vua có toàn quyền xét xử và thưởng phạt muôn dân thiên hạ như sau (những chỗ in nghiêng do người viết tự ý nhấn mạnh và chứng

“Khi Con Người đến trong vinh quang, có hết thảy mọi thiên thần hầu cận, Người sẽ ngự trên ngai uy linh của Người. Muôn dân sẽ được tập họp lại trước mặt Người, và Người sẽ phân chia họ ra, như mục tử tách chiên ra khỏi dê. Chiên thì Người cho đứng bên phải, còn dê ở bên trái. Bấy giờ Vua sẽ phán với những người bên hữu rằng ‘Hãy đến, hỡi những kẻ Cha Ta chúc phúc, hãy lãnh lấy phần gia nghiệp là Nước Trời đã chuẩn bị cho các ngươi từ khi tạo dựng vũ trụ…’”

Tiêu chuẩn thưởng phạt công minh trong cuộc chung thẩm này đó là đức bác ái yêu thương tha nhân, một tiêu chuẩn áp dụng cho “muôn dân” thiên hạ, chứ không cho riêng gì Dân Chúa Cựu Ước (dân Do Thái) hay Tân Ước (Kitô hữu). Và thành phần tha nhân cần được tỏ lòng bác ái yêu thương đây lại là chính bản thân Người, một bản thân đã được đồng hóa với thành phần bất hạnh cần được thương xót: “các anh em bé mọn nhất của Ta”.

Vấn đề được đặt ra ở đây là tại sao Chúa Kitô Vua lại đồng hóa mình với thành phần anh em hèn mọn nhất của Người, nếu không phải vì Người đã “yêu thương những kẻ thuoôc về mình thì Người muốn chứng tỏ Người yêu họ đến cùng” (Gioan 13:1). Mà “đến cùng” đây không phải chỉ đến cùng của tình yêu của Người mà đến con người tội nhân khốn nạn cuối cùng. Bởi thế, tất cả vinh hiển và chân dung của Lòng Thương Xót vô cùng nhân hậu của Người được tỏ ra nơi những con người cùng tận này.

Tuy nhiên, cả thành phần chiên được cứu độ lẫn thành phần dê bị hư đi đều lạ lùng trả lời vị vua thẩm phán tối cao này giống như nhau: "Lạy Chúa, có bao giờ chúng con thấy Chúa đói mà cho ăn, khát mà cho uống; có bao giờ chúng con thấy Chúa là lữ khách mà tiếp rước, mình trần mà cho mặc; có khi nào chúng con thấy Chúa yếu đau hay bị tù đày mà chúng con đến viếng Chúa đâu?"

Như thế, bề ngoài thì tiêu chuẩn ở cuộc chung thẩm liên quan đến số phận đời đời của tất cả mọi người và từng người, bao gồm cả chiên lẫn dê, rõ rang đó là đức bác ái yêu thương, thế nhưng bề trong là chính đức tin, một “đức tin thể hiện qua đức ái” (Galata 5:6): “có bao giờ chúng con thấy Chúa”. Điểm then chốt để được cứu độ ở đây là con người không thấy mà làm hay không làm, thế thôi: làm theo đức tin như chiên thì được cứu độ, còn không làm như dê bởi không tin thì bị hư mất.

Vấn đề được đặt ra ở đây là như thế thì chẳng lẽ chỉ có Kitô hữu là chiên được cứu rỗi hay sao, vì chỉ có thành phần Kitô hữu mới có đức tin, tin vào Chúa Kitô, ngoài ra, ai không phải là Kitô hữu, không tin vào Chúa Kitô thì là dê bị hư đi hay sao?

Tất nhiên không phải như vậy. Thậm chí cả Kitô hữu có đức tin ấy cũng có thể bị hư đi nếu không sống “đức tin thể hiện qua đức ái”. Kitô hữu không sống đức ái yêu thương bằng đức tin, thì ở một nghĩa nào đó, cũng chẳng khác gì hay hơn gì dân ngoại hay thành phần thu thuế, thành phần tội lỗi, như chính Chúa Giêsu khẳng định (xem Mathêu 5:47), nghĩa là chẳng khác gì như vô thần.

Trái lại, cho dù là dân ngoại vô thần thường sống buông thả theo tự nhiên hay là thành phần ngoại lai sống chẳng khác gì dân ngoại, điển hình là người Samaritanô nhân lành, trong Phúc Âm Thánh Luca đoạn 10 (33-34), đã tự động ra tay cứu vớt nạn nhân đáng thương lạ mặt thuần Do Thái vốn kỳ thị dân Samaria, họ vẫn là thành phần hữu thần hơn cả vị tư tế và thày levi trước đó trông thấy nạn nhân đều dửng dưng tránh né và bỏ đi.

Qua cuộc chung thẩm về đức bác ái yêu thương trong Bài Phúc Âm Chúa Nhật XXXIV Trọng Kính Chúa Kitô Vua hôm nay đã cho thấy tính cách làm Vua của Chúa Kitô, ở chỗ Người đến không phải để được phục vụ mà là để phục vụ (xem Mathêu 20:28), phục vụ đoàn chiên của Người, như chính Người, qua miệng tiên tri Êzekiên trong Bài Đọc 1 hôm nay cho thấy:

"Này chính Ta săn sóc đoàn chiên của Ta và Ta sẽ kiểm soát chúng. Như một mục tử kiểm điểm đoàn chiên trong ngày chúng bị tản mát, thì Ta cũng kiểm điểm đoàn chiên Ta như vậy. Ta sẽ giải thoát chúng khỏi mọi nơi mà chúng đã bị phân tán, và trong ngày mây mù đen tối. Chính Ta sẽ chăn dắt các chiên Ta, chính Ta sẽ cho chúng nằm nghỉ, Chúa là Thiên Chúa phán như thế. Ta sẽ tìm con chiên đã mất, sẽ đem con chiên lạc về, sẽ băng bó con chiên bị thương tích, sẽ lo chữa con chiên bị ốm đau, con nào mập béo, Ta sẽ chăm sóc, và sẽ chăn dắt nó trong sự công chính”.

Vì thế, nếu quả thực là chiên của vị mục tử vương giả vô cùng nhân hậu này, họ sẽ không thể nào, vào một lúc nào đó trong đời, không cảm thấy những tâm tình thiết tha cảm mến vị chủ chiên của mình như Thánh Vịnh gia đã bày tỏ và diễn tả ở Thánh Vịnh 22 trong Bài Đáp Ca hôm nay:

1) Chúa chăn nuôi tôi, tôi chẳng thiếu thốn chi. Trên đồng cỏ xanh rì Người thả tôi nằm nghỉ.

2) Tới nguồn nước, chỗ nghỉ ngơi, Người hướng dẫn tôi, tâm hồn tôi, Người lo bồi dưỡng. Người dẫn tôi qua những con đường đoan chính, sở dĩ vì uy danh Người.

3) Chúa dọn ra cho tôi mâm cỗ, ngay trước mặt những kẻ đối phương: đầu tôi thì Chúa xức dầu thơm, chén rượu tôi đầy tràn chan chứa.

4) Lòng nhân từ và ân sủng Chúa theo tôi hết mọi ngày trong đời sống; và trong nhà Chúa, tôi sẽ định cư cho tới thời gian rất ư lâu dài.

Thật ra, Chúa Kitô Vua đã thực sự làm Vua khi Người từ trong cõi chết sống lại, nghĩa là vào lúc Người hoàn toàn chiến thắng tội lỗi và sự chết nơi chung bản thân của Người, là một ngôi vị thần linh, và nơi riêng nhân tính được Người mặc lấy: “Thày được toàn quyền trên trời dưới đất” (Mathêu 28:18). Thánh Phaolô trong Thư gửi Corintô lần đầu cũng ở Bài Đọc 2 hôm nay đã xác tín như vậy:

“Anh em thân mến, Ðức Kitô đã từ cõi chết sống lại, là hoa quả đầu mùa của những kẻ yên giấc. Vậy sự chết bởi một người, thì sự kẻ chết sống lại cũng bởi một người. Cũng như mọi người đều phải chết nơi Ađam thế nào, thì mọi người cũng sẽ được tác sinh trong Ðức Kitô như vậy. Nhưng ai nấy đều theo thứ tự của mình, hoa quả đầu mùa là Ðức Kitô, đoạn đến những kẻ thuộc về Ðức Kitô, những kẻ đã tin Người xuống thế: rồi đến tận cùng khi Người đã trao vương quốc lại cho Thiên Chúa Cha, và đã tiêu diệt mọi đầu mục, quyền năng và thế lực”.

Tuy nhiên, trên thực tế, cho dù theo nguyên tắc vương quốc của satan từ sau nguyên tội đã bị phá hủy bởi Cuộc Vượt Qua của Chúa Kitô, vẫn càng ngày càng hoàng hành và lộng hành như thể Thiên Chúa đã chết hay chẳng có Chúa tể nào khác ngoài satan cùng bọn ngụy thần của hắn, khi mà con người càng văn minh về cả khoa học kỹ thuật lẫn nhân bản càng bạo loạn và tự diệt như ngày nay, không còn luân thường đạo lý gì nữa, ngoài thần tượng tự do duy nhân bản, như đ8ang xẩy ra từ và ở chính thế giới Tây phương Kitô giáo hiện nay. Đó là lý do Thánh Phaolô, trong cùng bức thư ở Bài Đọc 2 hôm nay đã phải công nhận với đầy xác tín về mầu nhiệm cánh chung thuộc về Thiên Chúa, Đấng là nguyên ủy và là cùng đích, là Alpha và Omega (xem Khải Huyền 1:8,23:13), Đấng canh tân đổi mới tất cả mọi sự (xem Khải Huyền 21:5), như sau:

“Nhưng Người còn phải cai trị cho đến khi Người đặt mọi quân thù dưới chân Người. Kẻ thù cuối cùng sẽ bị tiêu diệt là sự chết. Khi mọi sự đã suy phục Người, bấy giờ chính Con cũng sẽ suy phục Ðấng đã bắt mọi sự suy phục mình, để Thiên Chúa nên mọi sự trong mọi sự”.

Ngày 22/11: Thánh Cêcilia, đồng trinh tử đạo

Cuộc tử đạo của thánh CÊCILIA rất được nhiều người biết đến, quí chuộng thán phục và ưa lập lại. Nhưng những thế kỷ đầu không thấy nói gì tới vị thánh này cả. Thánh Ambrôsiô, Hierônimô rất kính các trinh nữ tử đạo, nhưng không nhắc đến tên Ngài.

Thánh Cêcilia là một trong những trinh nữ tử đạo được sùng mộ nhất vào những thế kỷ đầu của Giáo hội Rôma. Lòng sùng mộ thái quá ấy đã khiến nhiều tác giả bịa đặt ra nhiều tiểu tiết ly kỳ về đời sống của ngài và cả cái chết tử đạo của ngài.

Cêcilia thuộc gia đình quí phái sống tại Roma dưới thời vua Alexander Sêvêrô. Cuộc bách hại thật dữ dằn. Một mình trong gia đình là Kitô hữu, Ngài luôn mang theo cuốn Phúc âm và sống đời cầu nguyện bác ái. Mỗi khi tới hang toại đạo là nơi Đức giáo hoàng Urbanô bí mật cử hành thánh lễ, đoàn người ăn xin đợi chờ Ngài trên đường đi Roma chìa tay xin Ngài phân phát của bố thí. Dưới lớp áo thêu vàng, Cêcilia mặc áo nhậm mà vẫn tỏ ra bình thản dịu dàng.

Trong khi tuổi trẻ ngoại giáo mê say nhạc trần tục, lòng Cêcilia hướng về Chúa và ca tụng một mình Ngài thôi. Đáp lại lòng đạo đức của Ngài, Thiên Chúa cho Ngài được đặc ân được thấy thiên thần hộ thủ hiện diện bên mình.

Ngài quyết giữ mình đồng trinh để tận hiến cho Chúa. Nhưng để đạt được ý nguyện đó, ngài đã phải chiến đấu cam go, đồng thời với sự can thiệp của Thiên Chúa mới bảo toàn được trinh khiết. Vì thế, những dòng tiểu sử về đời sống thánh nữ Cêcilia một phần lớn đã xoay quanh câu truyện tình duyên ly kỳ của ngài.

Số là Valêrianô, một thanh niên tuấn tú con nhà quý phái, đã đính hôn với Cêcilia và định ngày làm lễ thành hôn. Phần trinh nữ Cêcilia, vì sợ phật ý cha mẹ và vị hôn phu, nàng chưa thể tỏ ra cho các vị biết rằng: mình chỉ yêu mến một mình Chúa Giêsu. Đến ngày hôn lễ, trong tiếng đàn phong cầm êm ái, Cêcilia chỉ biết cầu nguyện với Thiên Chúa: “Xin cho hồn xác con được sự trinh khiết để con khỏi bẽ bàng” (Thánh vịnh 118).

Trinh nữ ăn chay ba ngày liền và nguyện cầu xin Chúa các thiên thần, các thánh tông đồ và toàn thể các thánh, xin các ngài gìn giữ, bảo hộ đức trinh khiết của mình.

Đêm đến, khi chỉ có mình với Valêrianô ở trong phòng, nàng ngỏ ý muốn nói với chàng một điều bí mật, nhưng yêu cầu chàng phải thực hiện điều chàng có nhiệm vụ phải thi hành. Valêrianô trả lời rằng chàng không cần biết điều bí mật đó. Cêcilia liền nói: “Có một vị thiên thần của Thiên Chúa yêu mến em, chính người đã bảo vệ em rất cẩn thận nếu người thấy anh đến gặp em với tình yêu nhơ bẩn, tức khắc người sẽ giận dữ đuổi anh đi và anh sẽ mất hết vẻ đẹp của tuổi thanh xuân. Trái lại, nếu thiên thần thấy anh yêu em bằng mối tình chân thành trong trắng và gìn giữ em nguyên vẹn, người sẽ yêu mến anh như em”.

Valêrianô nói: “Nếu em muốn anh tin lời em nói, em hãy cho anh xem mặt thiên thần của em; nếu anh thấy có bằng chứng đáng tin đó là thiên thần của Chúa, anh sẽ thi hành điều em yêu cầu. Nhưng nếu em yêu một người khác, anh sẽ chém luôn cả em và người ấy”. Cêcilia hứa cho Valêrianô xem thấy thiên thần, sau khi chàng chịu phép rửa tội. Valêrianô bằng lòng theo đạo và hỏi xem chịu phép rửa tội với ai, Cêcilia trả lời: “Anh hãy đi đến đường Appoa, tới dặm thứ ba, thấy những người nghèo khó ngồi ăn xin bên đường, anh bảo họ rằng: em nhờ họ dẫn anh đến gặp Đức Ubanô, Ngài sẽ rửa tội cho anh, mặc cho anh áo trắng tinh và anh sẽ mặc áo trở lại phòng em, rồi anh sẽ xem thấy thiên thần”.

Valêrianô nghe lời, tìm đến Đức Ubanô là người đã công khai xưng đức tin hai lần và hiện đang lẩn tránh nơi nghĩa trang. Valêrianô gặp ngài, trình bày mọi việc Cêcilia đã làm. Đức Ubanô cảm động và vui mừng, ngài quỳ xuống tạ ơn Chúa: “Lạy Chúa Giêsu Kitô, Chúa đã gieo những ước vọng trong sạch, xin hãy nhận lấy hoa quả do hạt giống Chúa đã gieo trong tâm hồn Cêcilia. Lạy Chúa, Đấng chăn chiên nhân lành, Cêcilia tôi tá Chúa đã trung thành và kiên nhẫn phụng sự Chúa, nàng đã làm cho Valêrianô hung hăng như sư tử trở nên chiên hiền lành”.
Đức Ubanô đang cầu nguyện cho Valêrianô thì bỗng một ông lão đến, mặc áo trắng như tuyết, tay cầm một bảng chữ vàng. Valêrianô sợ hãi ngã xuống đất. Ông lão nâng chàng dậy và truyền đọc bảng chữ sau đây trên tay ông: “Một Thiên Chúa độc nhất, một đức tin, một phép rửa tội, Thiên Chúa độc nhất là Cha của mọi loài. Người ở trên trời và ở trong chúng ta tất cả” (cf. Eph 3, 59). Sau đó ông lão hỏi xem Valêrianô có tin những điều đó không. Valêrianô trả lời quả quyết: “Thật trên đời này không có gì chân thật hơn!”. Ông lão biến mất, Đức Ubanô làm phép rửa tội rồi bảo Valêrianô trở lại với Cêcilia.

Valêrianô trở về thấy Cêcilia đang cầu nguyện trong phòng, bên cạnh có hai thiên thần cầm hai triều thiên, một kết bằng hoa hồng, triều thiên kia bằng hoa huệ. Thiên thần đưa cho Cêcilia một, còn một đưa cho Valêrianô và bảo hai người rằng: Chỉ có ai biết quí trọng đức khiết trinh mới được trông thấy hai triều thiên ấy. Thiên thần hỏi Valêrianô có ước muốn điều gì không. Valêrianô xin cho Tiburciô anh mình trở lại đạo, và thiên thần hứa Tiburciô sẽ được ơn ấy.

Mấy ngày sau, Tiburciô đến chào chị dâu, người ngửi thấy hương hoa huệ và hoa hồng rất kỳ lạ. Valêrianô bảo em đó là do hai triều thiên Chúa ban cho. Nếu Tiburciô muốn xem thấy triều thiên ấy, phải chịu phép rửa tội đã. Trong khi Tiburciô còn đang ngơ ngẩn không hiểu gì thì Cêcilia đỡ lời, giải thích cho em biết các tượng thần ngoại giáo là những vật vô tri giác vì không có quyền phép gì. Tiburciô nghe Cêcilia giảng giải, lĩnh hội được chân lý và tán thành: “Quả thật, chỉ có con vật mới không tin những điều chị vừa nói”.

Cêcilia bảo Tiburciô theo Valêrianô đi chịu phép rửa tội. Nhưng khi nghe Cêcilia nói phải gặp Đức Ubanô, Tiburciô hoảng sợ hỏi: “Có phải là người mà tín đồ công giáo gọi là Đức Giáo Hoàng không? Tôi nghe rằng người đã bị kết án hai lần và nay đang trốn tránh. Nếu người ta bắt được ngài, họ sẽ thiêu sống ngài và cả chúng ta nữa. Chúng ta đi tìm Thiên Chúa trên trời để bị lửa thiêu đốt ở dưới đất ư ?”.

Cêcilia trả lời: “Phải, nếu chỉ có một sự sống đời này, chúng ta có lý do để sợ mất nó, nhưng còn có một sự sống cao quí hơn, chúng ta sẽ chiếm được khi chúng ta để mất sự sống đời này”.

– “Thế ra còn có một sự sống khác nữa sao? Tôi chưa hề được nghe ai nói tới”.

Cêcilia trình bày giá trị của sự sống đời sau và cũng nêu ra những điều bất hạnh của cuộc đời trần gian. Rồi để trả lời các thắc mắc đó của Tiburciô, Cêcilia giải nghĩa mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi, Ngôi Hai Làm Người, cuộc đời Chúa Giêsu và mầu nhiệm Phục sinh của Người. Kết luận, Cêcilia đối chiếu hạnh phúc thiên đàng của người kitô giáo với hình phạt của người tội lỗi phải chịu. Tiburciô tin theo và được dẫn tới gặp Đức Ubanô, Tiburciô chịu phép rửa tội rồi ở lại bảy ngày để học thêm giáo lý. Từ đó Tiburciô được xem thấy thiên thần của Thiên Chúa mỗi ngày và được mọi ơn như sở nguyện.

Từ đó Valêrianô và Tiburciô từ khước mọi lạc thú trần gian để chỉ chuyên lo phụng sự Thiên Chúa và anh em đồng loại. Khi các kitô hữu chết vì đạo, bị cấm không được chôn cất, Tiburciô và Valêrianô liền lo việc lấy trộm xác đem chôn cất. Ít lâu sau, công việc tới tai chính quyền, hai người bị bắt phải tế thần, họ từ chối nên bị phạt đánh đòn và bị xử tử, nếu họ từ chối tế thần. Maximô thấy hai người còn trẻ tuổi nên rất thương tiếc, nhưng cũng rất ngạc nhiên khi thấy hai người lại vui vẻ đi chịu chết vì đạo. Vì thế, khi nghe hai người giải thích về đạo, quan Maximô đã yêu cầu họ dạy giáo lý cho ông. Anh em Valêrianô và Tiburciô bảo đao phủ dẫn hai người về nhà ông. Tại đây, hai người giảng dạy giáo lý rất rành mạch và sốt sắng, đến nỗi những người có mặt đều xin theo đạo. Đêm hôm sau, Cêcilia mời linh mục đến rửa tội cho cả gia đình Maximô và những người đao phủ.

Hai anh em Valêrianô và Tiburciô bị điệu đi tế thần Jupiter, không chịu dâng hương tế thần nên bị chém đầu. Trong khi đó Maximô cùng nhiều người khác được ơn lạ nhìn thấy thiên thần đến đón linh hồn các thánh tử đạo, nên họ tin và theo đạo. Quan trên là Anmakiô nghe tin Maximô đã theo đạo, liền truyền đánh đòn Maximô đến chết. Thánh nữ Cêcilia đem xác Maximô an táng gần mồ Valêrianô và Tiburciô.

Thánh nữ bị bắt vì là vợ của Valêrianô, bị ép buộc dâng hương tế thần, thánh nữ trả lời rằng mình muốn chết vì đạo. Nhiều người hâm mộ sắc đẹp của thánh nữ tỏ lòng tiếc xót. Cêcilia lợi dụng cơ hội thuận tiện ấy giảng giải cho họ biết Thiên Chúa sẽ thưởng gấp trăm cho tôi tá Chúa. Giảng giải xong, thánh nữ đứng trên bệ đá cao hỏi họ: “Các ông bà có tin điều tôi nói không?”. Tất cả đồng thánh đáp: “Chúng tôi tin Chúa Giêsu Con Thiên Chúa là Thiên Chúa chân thật. Chỉ Người mới có một tôi tá xứng đáng như cô”. Đức Giáo Hoàng Ubanô đến rửa tội cho họ chừng 400 người, họ đủ mọi giới.

Mấy hôm sau quan Anmakiô truyền đem Cêcilia đến, ông hỏi: Tên cô là gì?

– Ngài hỏi lạ quá, ngài hỏi một câu mà tôi phải thưa hai câu?

– Chính ngài không biết oai quyền của ngài, nếu ngài hỏi tôi, tôi sẽ bảo cho biết.

– Tất cả oai quyền của con người giống như một quả bóng, chỉ cần một mũi kim cũng đủ cho nó mềm xẹp xuống.

– Thưa ngài chỉ nói láo mới là thoá mạ. Vậy xin ngài cho tôi biết tôi đã nói láo ở chỗ nào?

Quan tổng trấn bắt nộp tài sản của Valêriô và Tiburtiô. Cêcilia trả lời để tất cả đã được phân phát cho người nghèo rồi. Tức giận Almachiô truyền cho Cêcilia phải dâng hương tế thần ngay nếu không sẽ phải chết. Cêcilia cười trả lời :

Và Thánh nữ chê bai tượng thần, nhấn mạnh đến vật vô dụng của các thần, khuyên người ta đem các tượng đó nung vôi cho có ích lợi hơn.

- Cô sang trọng và trẻ đẹp, hai mươi tuổi đầu hãy dâng hương tế thần đi, đừng để chết uổng.
Nhưng Cêcilia trả lời họ rằng:

- Các ông không biết rằng chết vào tuổi tôi, không phải là đánh mất tuổi trẻ, nhưng là đổi chác vì Thiên Chúa sẽ trả lại gấp trăm cái người ta dâng cho Ngài sao ? Nếu người ta đưa quí kim để đổi lấy vật tầm thường, các ông có ngập ngừng không ?
Nghe Ngài các binh sĩ hoán cải. Anmakiô mất bình tĩnh truyền giam Ngài vào phòng tắm. Căn phòng đầy hơi nóng. Cêcilia không hề thấy khó chịu. Anmakiô tức giận, truyền đưa Cêcilia đi xử tử. Lý hình ba lần dùng gươm mà chỉ gây nên được một vết thương ghê rợn. Thánh nữ đã cầu xin để được gặp Đức Giáo hoàng Urbanô đến lo linh hồn mình. Ngài còn sống được 3 ngày, được gặp Đức Urbanô, rồi lãnh triều thiên thiên thần đã hứa.

Các Kitô hữu chôn táng Ngài và tôn trọng thái độ lúc Ngài tắt hơi, đầu không cúi gục như bông hoa không tàn.
Những người tân tòng lấy áo thấm máu của thánh nữ. Trong khi đó thánh nữ cố gắng khuyên họ bền vững với đức tin. Ngài chia của cải cho họ và giao phó họ cho Đức Ubanô. Thánh nữ cũng xin dâng nhà mình cho Đức Ubanô để ngài dùng làm nhà thờ.

Đức Ubanô và các phó tế đợi đến đêm đem xác thánh nữ về chôn giữa các đấng Giám mục tử đạo, và tái thiết nhà thánh nữ thành nhà thờ như lời ngài xin.

Vào thế kỷ thứ V, một nhà quí phái trùng tên đã dâng nhiều dinh thự làm nhà thờ đặt tên là Cêcilia danh hiệu bà đã được mang.

Hơn một nghìn năm sau, người ta thấy trong hang toại đạo một thi thể được coi như là của Cêcilia, huyền thoại kể lại và nghệ sĩ trẻ Maderna tạc tượng đã nghĩ đây là tuyệt phẩm của ơn thánh.

Năm 1599, người ta mở mộ ngài và thấy thi thể ngài còn toàn vẹn như vừa mới chết.

Từ thời trung cổ thánh nữ Cêcilia được tôn kính như bổn mạng của các giới nhạc sĩ. Họa sĩ Raphael cũng lại căn cứ vào đó mà sáng tác một họa phẩm với đề tài: “Cêcilia, nữ nhạc sĩ thiên thần”.

Hằng năm, Giáo hội mừng lễ kính thánh Cêcilia vào ngày 22 tháng 11.

Tôi là Gioan, tôi ngắm nhìn: thì đây Con Chiên đứng trên núi Sion; cùng với Con Chiên, có một trăm bốn mươi tư ngàn người mang tên của Con Chiên và tên Cha Con Chiên viết trên trán họ. Tôi nghe có tiếng từ trời, như tiếng sóng gầm nước đổ, như tiếng sấm vang rền, và tiếng tôi nghe tựa hồ như tiếng đàn cầm do những người chơi đàn cầm gảy. Họ hát bài ca vãn mới trước toà và trước mặt bốn sinh vật và các vị bô lão: ngoài một trăm bốn mươi tư ngàn người đã được mua chuộc từ cõi đất, không một ai có thể hát bài ca vãn đó. Hễ Con Chiên đi đâu, thì họ theo đó. Họ là những người được mua chuộc giữa nhân loại, làm của đầu mùa dâng lên Thiên Chúa và cho Con Chiên. Miệng họ không nói lời gian dối; họ cũng chẳng tì ố trước toà Thiên Chúa.

Ðáp: Ðó là dòng dõi người tìm kiếm long nhan Thiên Chúa (c. 6).

Xướng: 1) Chúa là chủ trái đất và mọi vật làm sung mãn nó, chủ địa cầu và muôn loài cư trú ở trong. Vì chính Ngài xây dựng nó trên biển cả, và Ngài giữ vững nó trên chỗ nước nguồn. - Ðáp.

2) Ai khá trèo lên cao sơn của Chúa, ai được đứng trong nơi thánh của Ngài? Người tay vô tội và lòng thanh khiết, người không để lòng xu hướng bả phù hoa. - Ðáp.

3) Người đó sẽ được Chúa chúc phúc cho, và được Thiên Chúa là Ðấng cứu độ ban ân thưởng. Ðó là dòng dõi người tìm kiếm Chúa, người tìm long nhan Thiên Chúa nhà Giacóp. - Ðáp.

Alleluia, alleluia! - Các con hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có thể xứng đáng đứng vững trước mặt Con Người. - Alleluia.

"Người thấy một bà goá nghèo khó bỏ vào đó hai đồng tiền nhỏ".

Khi ấy, Chúa Giêsu nhìn lên, thấy những người giàu có bỏ tiền dâng cúng vào hòm tiền. Người cũng thấy một bà goá nghèo khó bỏ vào đó hai đồng tiền nhỏ, nên bảo rằng: "Thầy bảo thật các con, bà goá nghèo khó này đã bỏ vào hòm tiền nhiều hơn mọi người. Vì mọi người kia lấy của dư thừa mà dâng cho Thiên Chúa, còn bà này túng thiếu, bà đã dâng tất cả những gì bà có để nuôi sống mình".

Hôm nay, Thứ Hai Tuần XXXIV Thường Niên, Thánh ký Luca, qua các bài Phúc Âm trong tuần cuối cùng của phụng niên này, tiếp tục thuật lại cho chúng ta biết những giáo huấn cuối cùng của Người ở Giêrusalem sau khi trình thuật, qua các bài Phúc Âm tuần trước, là cuộc hành trình Giêrusalem của Chúa Giêsu đã đạt đến đích điểm của nó là chính Thành Thánh và Đền Thánh Giêrusalem.

Giáo huấn cuối cùng ở Giêrusalem tiếp tục bài giáo huấn đầu tiên trong Phúc Âm Thứ Bảy tuần trước về sự sống lại, được Chúa Kitô trong bài Phúc Âm hôm nay muốn dạy các môn đệ của Người liên quan đến gương sống đức tin của một bà góa, một sự kiện cũng đã được Thánh ký Marco thuật lại trong Bài Phúc Âm của Chúa Nhật XXXII Thường Niên. Hai bài Phúc Âm về bà góa được đọc trong phụng vụ Lời Chúa này có nội dung giống nhau, tuy Phúc Âm Thánh Marco có vẻ chi tiết hơn và dài hơn.

Chẳng hạn Thánh ký Marco còn thêm những chi tiết sau đây: 1- "Chúa Giêsu ngồi đối diện với hòm tiền, quan sát dân chúng bỏ tiền vào hòm", chứ không phải chỉ "nhìn lên, thấy những người giàu có bỏ tiền dâng cúng vào hòm tiền" như Thánh ký Luca thuật lại; 2- "hai đồng tiền là một phần tư xu", chứ không chỉ như Thánh ký Luca vắn tắt "hai đồng tiền nhỏ"; 3- "Người liền gọi các môn đệ và bảo", chứ không nói trống trống "nên bảo rằng" như Thánh Luca.

Ngoài ra, hai Thánh ký đều ghi lại nội dung giống nhau nơi lời nhận định và huấn dụ của Chúa Kitô về sự kiện bà góa bỏ tiền này: 1- bà góa này bỏ nhiều hơn hết trong những người bỏ tiền; 2- vì bà bỏ tất cả những gì bà có cho dù đang túng thiếu, trong khi các người khác chỉ bỏ những của dư thừa của họ.

Tuy nhiên, trong khi Phúc Âm theo Thánh ký Marco cho Chúa Nhật XXXII hình như nhấn mạnh đến bà góa nghèo, thì Phúc Âm theo Thánh ký Luca hôm nay lại liên quan đến người giầu hơn, căn cứ vào 2 chi tiết sau đây: 1- "Chúa Giêsu nhìn lên, thấy những người giàu có bỏ tiền dâng cúng vào hòm tiền"; 2- "lấy của dư thừa mà dâng cho Thiên Chúa". Ở Phúc Âm Thánh Marco không có chi tiết "dâng cho Thiên Chúa" này.

Để tiếp tục chia sẻ bài Phúc Âm về bà góa này, bài đã được chia sẻ cho Chúa Nhật XXXII: Phụng Vụ Lời Chúa - Tuần XXXII Thường Niên Chu Kỳ B, hôm nay, chúng ta cần giải quyết vấn đề là tại sao bà góa nghèo này đã trở thành bài giáo huấn Giêrusalem thứ hai (sau bài đầu ở Phúc Âm Thứ 7 tuần trước) trong các bài giáo huấn cuối cùng công khai của Chúa Kitô? Xin thưa, có thể tại vì sự kiện này có liên hệ đến hai sự kiện khác sau đây:

Thứ nhất là vì, theo bài Phúc Âm của Thánh ký Marcô cho Chúa Nhật XXXII Thường Niên Năm B, việc buôn bán lợi lộc trần gian của dân Chúa đã tục hóa Đền Thánh Giêrusalem vốn là nơi linh thiêng, là nhà cầu nguyện, và đã biến Đền Thánh này thành hang trộm cướp, và việc Chúa Giêsu thẳng tay thanh tẩy đền thờ trong trường hợp này nhắm đến mục đích dạy cho cộng đồng dân Chúa bấy giờ, bao gồm cả thành phần lãnh đạo, là phải kính mến Chúa là Thiên Chúa chân thật duy nhất của họ hết mình và trên hết mọi sự. Cử chỉ và hành động bà góa tỏ ra tin tưởng tôn kính Thiên Chúa hết mình và trên hết mọi sự, bằng cách đã bỏ tất cả những gì mình có chính là tấm gương Chúa Kitô muốn nêu lên và nhấn mạnh để chung mọi người và riêng môn đệ của Người noi theo bắt chước.

Thứ hai là vì, cuộc hành trình Giêurusalem của Chúa Kitô liên quan đến biến cố Người đến lần thứ hai, với các dấu báo cùng biến động kinh hoàng khủng khiếp mà Người khuyên các môn đệ của Người hãy tỉnh thức, nhất là đừng quyến luyến một sự gì, như Người đã cảnh báo trong Bài Phúc Âm Thứ Sáu Tuần XXXII: "Trong ngày đó, ai ở trên mái nhà có đồ vật trong nhà, thì chớ xuống lấy đi; và ai ở ngoài đồng cũng đừng trở về. Các con hãy nhớ trường hợp vợ ông Lót. Ai lo cứu mạng sống mình thì sẽ mất, còn ai đành mất sự sống mình thì giữ được nó". Gương bà góa bỏ tiền vào hòm tiền trong Đền Thờ mà chẳng hề lo đến việc bảo toàn mạng sống của bà không đáng là bài học Chúa muốn nhấn mạnh trong loạt bài giáo huấn cuối cùng của Người ở Giêrusalem hay sao?

Căn cứ vào lời khen tặng của Chúa Giêsu trước mặt các tông đồ của Người trong bài Phúc Âm hôm nay, người đàn bà góa bỏ tiền trong đền thờ quả là một trong "những người chơi đàn cầm" trong Bài Đọc 1 hôm nay, thành phần "trước toà và trước mặt bốn sinh vật và các vị bô lão", trong các vị bô lão này có 12 vị tông đồ, "hát bài ca vãn mới" mà "không một ai có thể hát bài ca vãn đó, ngoài một trăm bốn mươi tư ngàn người đã được mua chuộc từ cõi đất". Ngoài ra, chỉ có họ mới là thành phần có thể và xứng đáng "Con Chiên đi đâu, thì họ theo đó. Họ là những người được mua chuộc giữa nhân loại, làm của đầu mùa dâng lên Thiên Chúa và cho Con Chiên. Miệng họ không nói lời gian dối; họ cũng chẳng tì ố trước toà Thiên Chúa".

Thật vậy, người đàn bà góa bỏ tiền trong Đền Thánh ở Bài Phúc Âm hôm nay, đúng như câu họa chung của Bài Đáp Ca hôm nay nhận định: "Ðó là dòng dõi người tìm kiếm long nhan Thiên Chúa", và được Thánh Vịnh 23 trong Bài Đáp Ca hôm nay diễn tả là người "trèo lên cao sơn của Chúa, được đứng trong nơi thánh của Ngài. Người tay vô tội và lòng thanh khiết, người không để lòng xu hướng bả phù hoa". Bởi thế mà "Người đó sẽ được Chúa chúc phúc cho, và được Thiên Chúa là Ðấng cứu độ ban ân thưởng".

Giáo Hoàng Tử Đạo

Người ta biết được về thánh Clêmentê, vị giáo hoàng trị vì trong 10 năm chỉ nhờ bức "thư gởi giáo hữu Côrintô" thôi. Vào thế kỷ thứ IV có lưu hành những chứng thư đầy huyền thoại. Theo đó, cha Ngài là Phaustin thuộc dòng dõi Giacop. Sinh tại Roma, được nuôi dưỡng trong Do thái giáo.

Thánh Clêmentê đã nghe theo những diễn từ của các thánh tông đồ và trở thành môn đệ các Ngài. Ngài đã theo thánh Phaolô trong các hành trình đi truyền giáo và đã trở thành đấng kế vị thứ ba của thánh Phêrô. Vua Trajanô đang bách hại các Kitô hữu biết được rằng: vị giáo hoàng đã đem được nhiều người trở lại đạo. Ông kết án Ngài phải làm việc khổ sai tại các hầm mỏ bên kia Bắc Hải, trong các miền hoang vắng. Hai ngàn Kitô hữu đẽo đá tại đây chịu cảnh khát nước thảm khốc.

Tương truyền rằng thánh Clêmentê cầu nguyện rồi lên một ngọn đồi và thấy một con chiên ghi dấu chân đúng vào chỗ có dòng nước tươi mát vọt lên làm giảm khát cho người mang án. Các bức tranh cẩn đâu tiền còn diễn lại biểu tượng một con chiên đứng trên ngọn núi xanh. Nhà vua khi biết được rằng thánh Clêmentê đã dùng lời nói và phép lạ để an ủi các Kitô hữu, liền sai các sứ giả tới cột cổ Ngài vào một cái neo rồi ném xuống biển. Lệnh đường thi hành. Nhưng trong khi các tín hữu cầu nguyện trên bờ, họ thấy dòng nước rút đi một cách lạ lùng và có thể đưa xác vị tử đạo lên đất liền.

Điều chắc chắn chính là bức thư của thánh Clêmentê đã thành một trong các tài liệu quí giá của Kitô giáo thời Chúa xưa. Các Kitô hữu Côrintô chạy đến Đức giáo hoàng để tìm hoà giải những cuộc tranh chấp, đã kính cẩn đón tiếp thư của Ngài. Những thư này được đọc cho các cộng đoàn tín hữu. Thư của thánh Clêmentê chứng thực việc thánh Phêrô đến và chịu chết ở Roma, việc Nêrô bắt các Kitô hữu làm trò mua vui. Thư cũng gợi ý cho chúng ta việc tổ chức Giáo hội. Giữa các sự việc lớn lao khác, thánh Clêmentê đã nói:

- "Ai mạnh hãy lo cho người yếu. Người giầu hãy giúp đỡ người nghèo và người nghèo hãy chúc tụng Chúa và điều Ngài muốn cung ứng cho các nhu cầu của họ. Người khôn ngoan hãy tỏ ra khôn ngoan không phải chỉ trong lời nói mà còn trong các việc lành. Người khiêm tốn đùng nói gì về mình và đừng tìm phô diễn hành động của mình. Người lớn không thể tồn tại mà không có người nhỏ và người nhỏ cũng không thể tồn tại mà không có người lớn... Thân thể không thể bỏ qua sự phục vụ của những chi thể nhỏ bé hơn.

Các tín hữu còn học biết bằng qua những âu lo vô ích và sống đời sám hối, mỗi người phải biết vâng phục để trở nên tôi tớ hoàn tất vinh quang Thiên Chúa. Đức Kitô đã không đến trong kiêu sa, nhưng đã tự hạ, đã chịu khổ cực. Vậy phải nên thánh và tín thác cho Chúa.

Chỉ một bức thư này còn quan trọng trong sự thật vượt xa mọi truyện thần thoại.

Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI: Buổi Triều Kiến Chung hằng tuần Thứ Tư 28/2/2007 –

Bài Giáo Lý 32 trong loạt bài về Giáo Hội Hiệp Thông Tông Truyền

Trong mấy tháng qua, chún g ta đã suy niệm về những hình ảnh của từng vị tông đồ và là những vị chứng nhân tiên khởi của đức tin Kitô Giáo, những vị được đề cập tới trong các bản văn Tân Ước. Giờ đây, chúng ta quay sang các vị Tông Giáo Phụ , tức đến thế hệ thứ nhất và thứ hai của Giáo Hội sau các tông đồ. Nhờ đó chún g ta có thể thấy được cách thức Giáo Hội bắt đầu tiến bước trong lịch sử.

Thánh Clêmentê, Giám Mục Rôma trong những năm cuối cùng của thế kỷ thứ nhất, là vị thừa kế thứ ba của Thánh Phêrô, sau Đức Linus và Đức Anacletus. Chứng từ quan trọng nhất về đời sống của ngài được Thánh Irênê là giám mục Lyon viết mãi vào năm 202. Vị giám mục này cho rằng Thánh Clêmentê ‘đã từng thấy các vị tông đồ… đã được gặp gỡ các vị ấy’, và ‘vẫn còn văng vẳng bên tai giáo huấn của các vị, và vẫn còn thấy trước mắt truyền thống của các vị’ (Adv. Haer. 3,3,3). Những chứng từ sau này, giữa thế kỷ thứ bốn và thứ sáu, thì qui tước hiệu tử đạo cho Thánh Clêmentê.

Thẩm quyền và thế giá của vị Giám Mục Rôma này như vậy nên có một số bản văn được qui về cho ngài, thế nhưng chỉ có một bản văn chắc chắn là Bức Thư gửi cho Giáo Đoàn Côrintô.

Giáo phụ Eusebius thành Caesarea, một đại ‘lưu trữ viên’ của những gốc tích Kitô Giáo, đã trình bày về bức thư này bằng những lời lẽ như sau: ‘Một bức thư duy nhất của Đức Clêmentê đã được gửi xuống cho chúng ta được công nhận là chân thực, trọng đại và tuyệt vời. Bức thư này được ngài viết nhân danh Giáo Hội Rôma gửi cho Giáo Hội ở Côrintô… Chúng ta biết rằng qua một thời gian dài, và cho tới cả ngày nay nữa, bức thư n ày được công khai đọc trong những cuộc tái hợp của tín hữu’ (Hist. Eccl. 3,16).

Một đặc tính hầu như có tính cách giáo luật được qui cho bức thư này. Ở đầu bản văn ấy, được viết bằng tiếng Hy Lạp, Đức Clêmentê xin lỗi nếu ‘những biến cố phức tạp và tai hại’ (1:1) đã xẩy ra vì một cuộc can thiệp chậm chạp. Những ‘biến cố’ ấy có thể được đồng hóa với cuộc bách hại của Domitian; bởi thế, ngày tháng của bức thư này được viết vào thời điểm ngay sau cái chết của vị hoàng đế ấy và trước khi chấm dứt cuộc bách hại, tức là ngay sau năm 96.

Việc can thiệp của Đức Clêmentê – chúng ta vẫn còn ở thế kỷ thứ nhất – được kêu gọi thực hiện vì những vấn đề trầm trọng Giáo Hội Côrintô đang trải qua; thật vậy, các vị linh mục của cộng đồng này đã bị loại trừ bởi một số thành phần trẻ trung mới tạo được uy thế. Biến cố đau thương này một lần nữa được ghi nhớ bởi Thánh Irênê, vị đã viết rằng: ‘Dưới thời Đức Clêmentê, xẩy ra một cuộc xung khắc trầm trọng giữa các người anh em ở Corintô, Giáo Hội Rôma đã gửi cho giáo đoàn Côrintô một bức thư rất quan trọng để hòa giải họ trong an bình, để canh tân đức tin của họ và để loan báo một truyền thống họ đã lãnh nhận còn rất mới mẻ từ các vị tông đồ’ (Adv. Haer. 3,3,3).

Bởi thế, chúng ta có thể nói rằng bức thư này là việc hành sử lần đầu tiên của một Vị Giáo Chủ ở Rôma sau cái chết của Thánh Phêrô. Bức thư của Thánh Clêmentê đã đụng chạm tới những đề tài thân thương với Thánh Phaolô, vị đã viết hai bức thư quan trọng cho giáo đoàn Côrintô, nhất là về vấn đề biện chứng thần học, bao giờ cũng thích hợp, giữa biểu thị của việc cứu độ và trách nhiệm dấn thân về luân lý.

Trước hết là việc công bố ơn cứu độ. Chúa thấy được là chúng ta cần gì và ban ơn tha thứ cho chúng ta, ban cho chúng ta tình yêu của Người, ban cho chúng ta ơn được làm người Kitô hữu, làm anh chị em của Người. Đó là điều rao giảng làm cho cuộc đời chúng ta hân hoan và giúp cho các hoạt động của chúng ta được vững chắc. Chúa Kitô luôn thấy được là các hành động của chúng ta cần đến sự thiện hảo của Người và sự thiện hảo của Chúa bao giờ cũng lớn hơn tất cả mọi tội lỗi của chúng ta.

Tuy nhiên, chúng ta cần phải quyết tâm một cách gắn bó với tặng ân chúng ta được lãnh nhận ấy và đáp lại việc loan truyền ơn cứu độ bằng một đường lối quảng đại và can trường hướng tới việc hoán cải. So sánh với mô thức của Thánh Phaolô, thì cái mới mẻ là ở chỗ, tiếp theo sau phần tín lý và phần thực hành Thánh Clêmentê, có ‘một lời nguyện cầu long trọng’ để kết thúc bức thư một cách cụ thể.

Dịp trực tiếp của bức thư này đã tạo cơ hội cho vị Giám Mục Rôma để can thiệp một cách sâu rộng vào vấn đề căn tính của Giáo Hội và sứ vụ của Giáo Hội. Thánh Clêmen tê ghi nhận là nếu có những c huyện lạm dụng xẩy ra ở Côrintô thì lý do cần phải lưu ý tới đó là ở tình trạng yếu kém về đức ái và những nhân đức cần thiết của Kitô Giáo. Đó là lý do tại sao ngài đã kêu gọi tất cả mọi tín hữu hãy sống khiêm nhượng và yêu thương huynh đệ, hai nhân đức thật sự là căn bản để làm phần tử của Giáo Hội. Ngài nói: ‘Chúng ta là phần thể của Đấng Thánh, nên chúng ta hãy làm tất cả những gì liên quan tới thánh thiện’ (30:1).

Đặc biệt vị Giám Mục Rôma này còn nhắc lại rằng chính Chúa Kitô, ‘Người muốn những điều ấy được thực hiện ở đâu và bởi ai, thì chính Người đã ấn định theo ý muốn tối cao của Người, để tất cả mọi sự, được thực hiện một cách đạo hạnh theo sở thích tốt lành của Người, đáng được Người chấp nhận…. Vì những việc phục vụ đặc biệt của Người là những gì được bổ nhiệm cho vị thượng tế, và nơi chốn thích hợp của những việc phục vụ ấy được qui định cho các vị linh mục, và những thừa tác vụ đặc biệt của những việc ấy được trao cho thành phần Lêvi. Thành phần giáo dân, theo luật, có trách nhiệm đối với những gì thuộc giáo dân’ (40:1-5: xin lưu ý là ở đây, trong bức thư từ cuối thế kỷ thứ nhất này, lần đầu tiên văn chương Kitô Giáo có chữ Hy Lạp ‘laikós’, mang ý nghĩa là ‘phần tử của vương quốc’, tức là thành phần ‘dân Chúa’).

Như thế, khi qui chiếu về phụng vụ của dân Yến Duyên, Thánh Clêmentê cho thấy lý tưởng của ngài về Giáo Hội. Đó là một cuộc qui tụ bởi ‘một thần linh ân sủng được đổ xuống trên chúng ta’, cho thấy, qua các phần tử khác nhau của Thân Mình Chúa Kitô, tất cả được liên kết bất phân đều là ‘phần tử của nhau’ (46:6-7).

Việc phân biệt rõ ràng giữa thành phần ‘giáo dân’ và phẩm trật dù sao cũng không có nghĩa là một cái gì đó tương phản mà chỉ là một liên hệ theo cơ cấu của một thân thể, của một tổ chức có những phần hành khác nhau. Thật vậy, Giáo Hội không phải là một nơi hỗn độn và vô chủ, nơi mà ai muốn làm gì thì làm vào bất cứ lúc nào, mỗi người trong cơ cấu có lớp lang này thực hành thừa tác vụ của mình theo ơn gọi được nhận lãnh.

Liên quan tới thành phần lãnh đạo của các cộng đồng, Thánh Clêmentê xác định rõ về tín lý của việc kế thừa tông đồ. Những luật lệ chi phối điều này đều xuất phát từ chính Thiên Chúa một cách tối hậu. Chúa C ha sai Chúa Giêsu Kitô, Đấng đến phiên mình thì sai các vị tông đồ. Rồi những vị này sai thành phần thủ lãnh đầu tiên của các cộng đồng, và đã ấn định rằng họ cần phải được những con người xứng đáng tuân theo. Bởi thế, tất cả mọi sự được tiến triển ‘một cách lớp lang, theo ý muốn của lời Chúa’ (42).

Với những lời này, với những câu ấy, Thánh Clêmentê muốn nhấn mạnh rằng Giáo Hội có một cấu trúc bí tích, chứ không phải là một cấu trúc chính trị. Các tác động của Thiên Chúa vươn tới chúng ta trong phụng vụ là những gì đi trước các quyết định và các ý nghĩ của chúng ta. Giáo Hội trước hết là một tặng ân của Thiên Chúa chứ không phải là một sản phẩm của chúng ta, bởi thế cấu trúc bí tích này chẳng những bảo đảm được trật tự chung mà còn là những gì tiền dẫn đến tặng ân của Thiên Chúa tất cả chúng ta cần đến.

Sau hết, ‘lời nguyện long trọng’ cống hiến một thứ hít thở vũ trụ cho việc bàn luận trước đó. Thánh Clêmentê ca ngợi và cảm tạ Thiên Chúa về sự quan phòng yêu thương cao cả của Ngài, Đấng đã tạo dựng nên thế giới và tiếp tục cứu thế giới và chúc lành cho thế giới. Lời kêu cầu cho cơ cấu cai quản cũng được đặc biệt chú trọng. Sau các bản văn Tân Ước thì đây là lời cầu nguyện cổ kính nhất cho các tổ chức chính trị. Bởi thế, khi mới có việc bách hại, Kitô hữu, quá rõ là các cuộc bắt bớ sẽ tiếp tục xẩy ra, đã không thôi nguyện cầu cho chính những vị thẩm quyền đã lên án họ một cách bất chính.

Động lực ấy trước hết có tính cách Kitô học, đó là con người cần phải nguyện cầu cho thành phần bách hại mình, như Chúa Giêsu đã làm trên cây thập giá. Thế nhưng, lời cầu nguyện ấy cũng chất chứa một giáo huấn, qua giòng lịch sử, hướng dẫn thái độ của Kitô hữu trước các hoạt động chính trị và quốc gia.

Trong việc nguyện cầu cho các vị thẩm quyền, Thánh Clêmentê nhìn nhận tín h cách hợp lý của các cơ cấu chính trị theo trật tự được Thiên Chúa ấn định. Đồng thời ngài cũng bày tỏ mối quan tâm của ngài về việc những thẩm quyền này phải làm sao để dễ dạy đối với Thiên Chúa và ‘hành sử quyền hành được Chúa ban trong an bình và nhân ái xót thương’ (61:2).

Cêsa không phải là tất cả. Còn có một chủ quyền khác, mà nguồn gốc và yếu tính của nó không thuộc về thế giới này, mà là ‘từ trên cao’: đó là thẩm quyền của Sự Thật, một sự thật có quyền được lắng nghe cũng như có quyền đối chất với quốc gia.

Như thế, bức thư của Thánh Clêmentê nêu lên nhiều đề tài vẫn còn thực hữu. Điều này càng có ý nghĩa hơn, vì nó tiêu biểu, từ thế kỷ thứ nhất, mối quan tâm của Giáo Hội Rôma, một Giáo Hội chủ sự trong đức ái đối với tất cả mọi giáo hội khác.

Theo cùng tinh thần ấy, chúng ta thực hiện những lời cầu khẩn của chúng ta như ‘lời nguyện trọng đại’ này, nơi vị Giám Mục Rôma trở thành tiếng nói cho toàn thế giới, ‘vâng, lạy Chúa, xin chiếu tỏa dung nhan Chúa trên chúng con cho thiện ích trong an bình, để chúng con được bàn tay quyền năng của Chúa bao che… chúng con ca ngợi Chúa qua vị thượng tế và là vị bảo hộ linh hồn của chúng con là Chúa Giêsu Kitô, nhờ Người mà vinh quang và uy nghi được qui về Chúa bay giờ và qua mọi thế hệ cho tới muôn đời. Amen’ (60-61).

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 7/3/2007

Tôi là Gioan, tôi đã nhìn thấy có đám mây trắng: trên đám mây có ai ngồi giống như Con Người, đầu đội triều thiên bằng vàng và tay cầm liềm sắc bén. Có một thiên thần khác từ trong đền thờ đi ra kêu lớn tiếng cùng Ðấng ngồi trên đám mây mà rằng: "Hãy hạ liềm xuống mà gặt đi, vì đã đến mùa màng trên đất đã chín rồi". Ðấng ngự trên đám mây liền quăng liềm xuống đất và lúa trên đất được gặt hết. Có một thiên thần khác từ trong đền thờ trên trời đi ra, người cũng cầm một cái liềm sắc bén. Và một thiên thần khác nữa từ trong bàn thờ đi ra, vị này có quyền cai trị lửa, người kêu lớn tiếng cùng thiên thần cầm liềm sắc bén mà rằng: "Hãy hạ liềm sắc bén xuống mà cắt những chùm nho nơi vườn nho dưới đất, vì nho trong vườn đã chín rồi". Thiên thần kia hạ liềm sắc bén xuống đất, cắt nho nơi vườn nho dưới đất và bỏ vào thùng lớn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa.

Xướng: 1) Hãy công bố giữa chư dân rằng: Thiên Chúa ngự trị. Người giữ vững địa cầu cho nó khỏi lung lay; Người cai quản chư dân theo đường đoan chính. - Ðáp.

2) Trời xanh hãy vui mừng và địa cầu hãy hân hoan! Biển khơi và muôn vật trong đó hãy reo lên! Ðồng nội và muôn loài trong đó hãy mừng vui! Các rừng cây hãy vui tươi hớn hở! - Ðáp.

3) Trước nhan Thiên Chúa: vì Người ngự tới, vì Người ngự tới cai quản địa cầu. Người sẽ cai quản địa cầu cách công minh và chư dân cách chân thành. - Ðáp.

Alleluia, alleluia! - Các con hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có thể xứng đáng đứng vững trước mặt Con Người. - Alleluia.

Khi ấy, có mấy người trầm trồ về đền thờ được trang hoàng bằng đá tốt và những lễ vật quý, nên Chúa Giêsu phán rằng: "Những gì các con nhìn ngắm đây, sau này sẽ đến ngày không còn hòn đá nào nằm trên hòn đá nào mà chẳng bị tàn phá". Bấy giờ các ông hỏi Người rằng: "Thưa Thầy, bao giờ những sự ấy sẽ xảy ra, và cứ dấu nào mà biết những sự đó sắp xảy đến?" Người phán: "Các con hãy ý tứ kẻo bị người ta lừa dối: vì chưng, sẽ có nhiều kẻ mạo danh Thầy đến mà tự xưng rằng: "Chính ta đây và thời gian đã gần đến", các con chớ đi theo chúng. Khi các con nghe nói có chiến tranh loạn lạc, các con đừng sợ: vì những sự ấy phải đến trước đã, nhưng chưa phải là hết đời ngay đâu".

Bấy giờ Người phán cùng các ông ấy rằng: "Dân này sẽ nổi dậy chống lại dân kia, và nước này sẽ chống với nước nọ. Sẽ có những cuộc động đất lớn mọi nơi, sẽ có ôn dịch đói khát, những hiện tượng kinh khủng từ trên trời và những điềm lạ cả thể".

Bài Phúc Âm hôm nay, Thứ Ba Tuần XXXIV Thường Niên, tiếp tục những bài giáo huấn Giêrusalem của Chúa Kitô, lần này, trực tiếp liên quan đến số phận tàn canh tận số sau một thời lừng danh vang bóng của chính Thành Thánh Giêrusalem: "Khi ấy, có mấy người trầm trồ về đền thờ được trang hoàng bằng đá tốt và những lễ vật quý, nên Chúa Giêsu phán rằng: 'Những gì các con nhìn ngắm đây, sau này sẽ đến ngày không còn hòn đá nào nằm trên hòn đá nào mà chẳng bị tàn phá'".

Nếu tảng "đá - rock" tượng trưng cho nền tảng đức tin vững chắc (xem Mathêu 7:24;16:18) thì những viên "đá - stones" tượng trưng cho thành phần tín đồ Do Thái giáo trong Cựu Ước cũng như thành phần Kitô hữu trong Tân Ước: "Anh em là những viên đá sống được xây lên như là một lâu đài thiêng liêng..." (1Phêrô 2:5).

Vậy nếu tình trạng Thành Thánh Giêrusalem vào thời điểm tận số của mình tan tành đến độ "không còn hòn đá nào nằm trên hòn đá nào mà chẳng bị tàn phá", thì phải chăng đó là hình ảnh về Giáo Hội vào ngày cùng tháng tận, được Chúa Giêsu báo trước cho biết về tình trạng khủng hoảng đức tin nơi thành phần tín hữu trước khi Người tái giáng: "Không biết khi Con Người trở lại có còn thấy đức tin trên thế gian này nữa hay chăng?" (Luca 18:8).

Về những dấu hiệu báo trước tình trạng tận số của Thành Giêrusalem ám chỉ dân Chúa này, để trả lời cho câu hỏi "Thưa Thầy, bao giờ những sự ấy sẽ xảy ra, và cứ dấu nào mà biết những sự đó sắp xảy đến?" Chúa Giêsu đã cảnh báo như sau:

"Các con hãy ý tứ kẻo bị người ta lừa dối: vì chưng, sẽ có nhiều kẻ mạo danh Thầy đến mà tự xưng rằng: 'Chính ta đây và thời gian đã gần đến', các con chớ đi theo chúng. Khi các con nghe nói có chiến tranh loạn lạc, các con đừng sợ: vì những sự ấy phải đến trước đã, nhưng chưa phải là hết đời ngay đâu. Dân này sẽ nổi dậy chống lại dân kia, và nước này sẽ chống với nước nọ. Sẽ có những cuộc động đất lớn mọi nơi, sẽ có ôn dịch đói khát, những hiện tượng kinh khủng từ trên trời và những điềm lạ cả thể".

Căn cứ vào lời của Chúa Kitô trên đây thì có 2 dấu hiệu báo trước về tình trạng tận số của Thành Thánh Giêrusalem hay của cộng đồng dân Chúa: hiện tượng đầu tiên là giả dối lừa đảo ("sẽ có nhiều kẻ mạo danh Thầy đến mà tự xưng rằng: 'Chính ta đây và thời gian đã gần đến'"), và hiện tượng tiếp theo là xẩy ra nào là nhân tai ("chiến tranh loạn lạc... Dân này sẽ nổi dậy chống lại dân kia, và nước này sẽ chống với nước nọ") nào là thiên tai ("sẽ có những cuộc động đất lớn mọi nơi, sẽ có ôn dịch đói khát, những hiện tượng kinh khủng từ trên trời và những điềm lạ cả thể").

Hai hiện tượng chính yếu báo trước về tình trạng tận số của Thành Giêrusalem ám chỉ dân Chúa này thật ra cũng liên quan đến chính đức tin. Có nghĩa là, trước khi cộng đồng dân Chúa đi tới chỗ tận số thì xẩy ra những hiện tượng cho thấy đức tin của họ bắt đầu bị khủng hoảng. Ở chỗ, về tinh thần, họ bị mù tối, qua việc tạo nên những Đức Kitô giả tạo theo ý nghĩ của họ, những Đức Kitô không có năm dấu thánh của thành phần cấp tiến phá giới buông thả, hay ngược lại những Đức Kitô chỉ biết luận phạt chém giết tội nhân của thành phần bảo thủ, hoặc một thứ ý hệ cứu độ giả tạo nào đó như các chủ nghĩa đã từng xuất phát từ Tây phương Kitô giáo như cộng sản, hiện sinh, duy nhân, tương đối, toàn cầu v.v.

Chính vì đức tin của thành phần dân Chúa bị lệch lạc như vậy, mà "đức tin thể hiện qua đức ái" (Galata 5:6), nên cộng đồng dân Chúa, đặc biệt cộng đồng dân Chúa Tây phương nói chung và Âu Châu nói riêng, mới tiến tới chỗ ghen ghét, hận thù, đến độ sát hại nhau bằng các cuộc chiến tranh chưa từng có trong lịch sử loài người, như Thế Chiến I và II ở thế kỷ 20 với hậu quả phải chịu là 100 triệu nhân mạng, những thế chiến xuất phát từ Âu Châu, thế giới Kitô giáo! Và như các chế độ diệt chủng, chẳng hạn cộng sản và Đức quốc xã, đã tàn sát cả 100 triệu sinh mạng nữa trong thế kỷ 20, chưa kể đến con số phá thai sát hại không biết bao nhiêu mà kể hằng năm từ khi con người "ban phép" phá thai, cũng xuất phát từ Tây phương Kitô giáo!!!

Cũng chính vì đức tin đã càng ngày càng trở nên yếu kém và bị lạc loài như thế mà thế giới Tây phương Kitô giáo văn mình chưa từng có và kỹ nghệ tân tiến hóa, đã vô tình hay cố ý, nhúng tay vào việc gây ra tình trạng khủng hoảng cả về môi sinh, với những biến động bất thường trong thiên nhiên, mà hậu quả là chính con người phải hứng chịu những thiên tai liên tục không ngừng xẩy ra ở khắp nơi trên thế giới như vẫn thấy vô cùng thảm thương hiện nay. Chẳng hạn ở Đại Tây Dương vừa mới xẩy ra 29 trận bão, nhiều đến độ không còn tên để đặt, và ở Biển Đông thuộc Thái Bình Dương, Việt Nam cũng cả gần chục cơn bão dồn dập tấn công vào Miền Trung từ giữa Tháng 9 tới giữa tháng 11/2020.

Không phải là ngẫu nhiên mà lần đầu tiên trong lịch sử Giáo Hội và thế giới xuất hiện một bức thông điệp hoàn toàn không phải về những vấn đề như từ trước đến nay, thuần tín lý hay thuần luân lý, hoặc phụng vụ hay tu đức, mà là một thông điệp về môi sinh và nhân sinh, Thông Điệp "Laurato Sí- Chúc Tụng Chúa", được Vị Giáo Hoàng muốn có một Giáo Hội nghèo và cho người nghèo là Đức Thánh Cha Phanxicô, ban hành ngày 24/5/2015, và sau đó là Thông Điệp "Fratelli Tutti - Tất Cả đều là Anh Em", ban hành ngày 3/10/2020, về tình huynh đệ nhân loại cùng một Cha trên trời, một thông điệp ban hành vào giữa thời điểm covid-19 toàn cầu kéo dài suốt năm 2020, chỉ vì con người ta vị kỷ hưởng thụ và hận thù ghen ghét nhau.

Phải chăng lịch sử thế giới hiện nay, từ trong lòng người đầy những sự dữ" "lừa dối (fake news)", tràn ra xã hội đầy những bạo loạn: "Dân này sẽ nổi dậy chống lại dân kia, và nước này sẽ chống với nước nọ", lan đến cả thiên nhiên vạn vật đầy những thiên tai: "có những cuộc động đất lớn mọi nơi, sẽ có ôn dịch (như covid-19 toàn cầu 2020) đói khát (khủng hoảng kinh tế toàn cầu)", nhất là tôn giáo bị khủng hoảng đức tin: "những hiện tượng kinh khủng từ trên trời (như thể ám chỉ các đấng các bậc trong Giáo Hội đầy những gương mù gương xấu)", như dấu báo sắp sửa tới thời điểm được Sách Khải Huyền ở Bài Đọc 1 hôm nay cảnh báo: "Hãy hạ liềm xuống mà gặt đi, vì đã đến mùa màng trên đất đã chín rồi", và "'hãy hạ liềm sắc bén xuống mà cắt những chùm nho nơi vườn nho dưới đất, vì nho trong vườn đã chín rồi'. Thiên thần kia hạ liềm sắc bén xuống đất, cắt nho nơi vườn nho dưới đất và bỏ vào thùng lớn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa", Đấng là chủ tể của lịch sử loài người, Đấng quan phòng mọi sự theo ý định vô cùng khôn ngoan đầy yêu thương của Ngài, như Thánh Vịnh 95 trong Bài Đáp Ca hôm nay nhận biết cùng ngợi khen chúc tụng như sau:

1) Hãy công bố giữa chư dân rằng: Thiên Chúa ngự trị. Người giữ vững địa cầu cho nó khỏi lung lay; Người cai quản chư dân theo đường đoan chính.

2) Trời xanh hãy vui mừng và địa cầu hãy hân hoan! Biển khơi và muôn vật trong đó hãy reo lên! Ðồng nội và muôn loài trong đó hãy mừng vui! Các rừng cây hãy vui tươi hớn hở!

3) Trước nhan Thiên Chúa: vì Người ngự tới, vì Người ngự tới cai quản địa cầu. Người sẽ cai quản địa cầu cách công minh và chư dân cách chân thành.

Ngày lễ kính chung cho các thánh tử đạo Việt Nam là ngày 24 tháng 11 và ngày Chúa nhật thứ 33 Mùa Thường niên.

Theo quốc tịch, 117 Thánh Tử đạo Việt Nam được chia ra như sau:

Theo Việt sử, các vị này đã bị giết trong những đời vua chúa sau đây:

Trong thế kỷ 18 và 19, có khoảng từ 130 ngàn đến 300 ngàn người Công giáo đã chết vì đạo; riêng trong thời gian từ 1857 đến 1862, có khoảng 5 ngàn tín hữu bị giết, khoảng 40 ngàn tín hữu cùng 215 giáo sĩ, tu sĩ nam nữ đã bị bắt, bỏ tù hay lưu đày vì đạo^{[cần
dẫn nguồn]}. Trong số đó có 117 vị, tử đạo từ 1745 đến 1862, được Giáo hội Công giáo Rôma tôn vinh Chân phước qua bốn đợt:

Khi được tin về việc tuyên thánh, chính phủ Việt Nam lên tiếng phản đối và cho rằng, trong số những người sẽ được tuyên thánh, có nhiều người là tay sai của đế quốc, lót đường cho Pháp đô hộ Việt Nam từ năm 1884. Tuy nhiên, theo quan điểm của phía Công giáo thì họ là những tín hữu đã chết vì lý do tín ngưỡng, họ bị hành quyết bởi bản án do chính tay vua, hay đại diện triều đình thời đó ký nhận. Không có bằng chứng nào cho thấy bản án này có liên quan đến chính trị, ngược lại, chỉ trưng ra lý do duy nhất: các giám mục, linh mục trong số bị kết án vì họ là đạo trưởng (giáo sĩ), các giáo dân bị kết án vì họ không chịu bỏ đạo Công giáo, không chịu bước qua cây thập giá. Nói cách khác, lý do được công khai tuyên bố có tính cách hoàn toàn tôn giáo.^[1] Hà Nội nhận định, việc tuyên thánh này sẽ làm cho mối liên lạc giữa chính quyền và Giáo hội Công giáo tại Việt Nam, cũng như mối quan hệ giữa Việt Nam và Vatican thêm căng thẳng. Đài tiếng nói Việt Nam đọc lệnh của chính phủ, cấm người Công giáo cử hành lễ tuyên thánh này. Các Giám mục lẫn giáo dân Việt Nam cũng không được chính quyền cho phép sang Vatican dự lễ. Trong khi đó, khoảng hơn 10 ngàn người Công giáo Việt Nam ở hải ngoại (chủ yếu sau sự kiện thuyền nhân), nhiều người từ Pháp, Tây Ban Nha đã đến Vatican để dự lễ vì trong số người được tuyên thánh có đồng hương và đồng bào của họ^[2].

Theo lời Đức Ông Vinh Sơn Trần Ngọc Thụ - cáo thỉnh viên án tuyên thánh thì: theo thông lệ, khi xin nhật kì tuyên thánh, bao giờ cũng phải dự tính sẵn 3 ngày, để đề phòng trường hợp Tòa Thánh đã có chương trình xếp đặt nào khác thì phải thay đổi theo. Lễ tuyên thánh Việt Nam đã xin vào ngày 29 tháng 6 năm 1988 - trùng lễ kính hai Thánh Phêrô và Phaolô, nhưng người ta khuyến cáo không nên chọn vào ngày đó vì sẽ bị lễ hai Thánh quá lừng danh này lấn át mất. Sau đó có dự tính chuyển sang ngày Chủ nhật 26 tháng 6 nhưng cũng không ổn, vì hôm đó Giáo hoàng phải đi công du bên nước Áo. Chỉ còn ngày Chủ nhật 19 tháng 6, nghĩa là xếp trước cuộc công du của Giáo hoàng một tuần lễ, vì trước và sau ngày đó không còn cách nào khác. Đây là lý do duy nhất và dễ hiểu cho việc chọn ngày lễ tuyên thánh tử đạo Việt Nam là ngày 19 tháng 6, chứ không hề có chuyện nghĩ tới, hay là mảy may muốn kỉ niệm Ngày Quân lực Việt Nam Cộng hòa.^[3]

Ngày 24 Tháng 11
Thánh Phêrô BORIE CAO
Giám mục Thừa sai Paris
(1808 - 1838)

(cùng với 2 vị Lm Việt Nam là Cha Phêrô Vũ Đăng Khoa và Cha Vinhsơn Nguyễn Thế Điềm,

Vị thánh thừa sai Phêrô Borie Cao là vị tử đạo vào chính ngày 24/11 là ngày được chọn kính chung 117 vị anh hùng tử đạo trên đất Việt)

Người Thợ Xay Lúa

Giám mục Borie Cao chưa làm giám mục đến một ngày, nhưng ngài xứng đáng với tước hiệu đó. Căn cứ vào khả năng và nhiệt tình, Đức cha Havard Du đã chọn ngài làm giám mục phó có quyền kế vị. Cha Cao nhận được giấy quyết định của Tòa Thánh đang khi ở trong tù, và vì thế chưa kịp thụ phong. Tên thường gọi của ngài là Dumoulin (tiếng Pháp là máy xay lúa) do bạn bè đặt. Thế nhưng danh xưng Dumoulin đã đi vào lịch sử với hai tước hiệu vinh quang: Giám mục và tử đạo. Quả thật đối với Chúa, giá trị con người là nhân đức và thiện chí, dù thuộc giai cấp nào, mọi người đều được kêu gọi nên thánh.

Khi Thiên Chúa Can Thiệp

Phêrô Borie Cao sinh ngày 20.2.1808, tại Beynat miền Corrèze, thân phụ tên là Guillaume Berie, thân mẫu là Rose Borie. Thế nhưng vì song thân làm nghề xay lúa, bạn bè hàng xóm quen gọi cậu là Dumoulin. Sinh trưởng trong một gia đình tầm thường như vậy, nên thuở bé Dumoulin có tính cẩu thả. Cha mẹ ép cậu vào chủng viện, cậu nghe theo nhưng chẳng hứng thú gì, và vi phạm kỷ luật liên tục. Cha giám đốc phải sử dụng nhiều hình thức xử phạt, cũng chẳng làm cậu khá hơn được. Tuy vậy, Thiên Chúa đã can thiệp vào cuộc đời con người Ngài tuyển chọn.

Bất ngờ Borie bị một cơn sốt trầm trọng. Trên giường bệnh, cậu có cơ hội suy tư về đời mình. Một hôm đang khi đọc cuốn niên giám của trường Thừa sai ghi lại cuộc đời các vị truyền giáo, cậu thấy một tia sáng chói lóa trong tâm hồn. Thế là như thánh Phaolô trên đường Đamas xưa, cuộc đời cậu Borie từ nay chỉ lấy Đức Giêsu làm lẽ sống, từ đó cậu siêng năng đến gặp Chúa trong Thánh Thể. Và trong những giờ gặp gỡ ấy, cậu nghe như Ngài kêu gọi cậu lãnh nhận một sứ mạng cao quý hơn: Sứ mạng truyền giáo.

Trong những giây phút nguyện cầu linh thiêng ấy, Borie như thấy Chúa nói với mình về vùng Viễn Đông xa xăm, về những người ở đây còn chưa biết Chúa, về những Thừa sai đã đến đó rao giảng Tin mừng và hỏi cậu có yêu Ngài đủ để ra đi như thế không. Câu trả lời của Borie đã được chính cậu ghi lại trong một buổi tận hiến cho Đức Maria:

“Lạy Mẹ của con, xin hãy tin nơi con, khi con trưởng thành, con sẽ hiến toàn thân cho việc cảm hóa những người chưa tin. Xin Mẹ giúp con đi theo con đường và tinh thần của ơn kêu gọi đó. Xin cho con được đau khổ vì danh Đức Kitô, được đón nhận ngành lá tử đạo và về đến bến vinh quang”.

Đức Mẹ như đã nhận lời cậu. Càng ngày Borie càng cương quyết hơn với giấc mơ truyền giáo. Để giấc mơ có thể thành hiện thực, cậu xin chuyển qua chủng viện hội Thừa sai Paris. Tại đây cậu kiên trì học tập, lãnh chức phó tế năm 1829, vị tân linh mục bắt đầu xuống tàu khởi hành đến Viễn Đông. Thế nhưng vì bão tố phải dừng lại ở Macao khá lâu, ngày 15.5.1832 cha Borie mới tới được Việt Nam.

Vị Tông Đồ Di Trú

Nửa năm sau, ngày 6.1.1833, vua Minh Mạng ra chiếu chỉ cấm đạo trên toàn quốc. Các thừa sai bị lùng bắt gắt gao, nên phải di chuyển liên tục, nay nhà này, mai nhà khác. Ngày 24.3, cha Borie kể trong thư là “Tôi đã phải đổi chỗ ở đến mười bảy lần". Những năm sau, mỗi cha đổi chỗ khoảng hai đến sáu lần nữa. Nét đặc biệt của cha Borie: là hòa mình rất nhanh với phong tục địa phương. Ngay ngày đầu tiên, cha đã có thể ăn nước mắm cách ngon lành (điều này thật khó đối với người Âu châu), cha học tiếng Việt cách dễ dàng và phát âm khá chính xác. Nhờ bản tính bình dân, vui tươi và hoạt bát, cha nhanh chóng lấy được cảm tình của các tín hữu và với cả lương dân nữa.

Năm 1836, khi đọc những điều vu cáo trong chiếu chỉ của vua Minh Mạng, cha Borie Cao định viết một lá thư điều trần, nhưng các thừa sai cản lại, vì nói là vô ích thôi. Năm 1838, sau khi giết thừa sai Jaccard Phan, vua Minh Mạng vẫn chưa thỏa mãn. Ông cho lệnh tiếp tục truy tìm cha Candalh Kim, giám đốc chủng viện Di Loan. Ngày 2.7 khi quan quân bắt linh mục Khoa, thì bắt được hai thầy giảng Đức và Khang. Thầy Khang lúc bị tra tấn quá đau, đã khai rằng có một thừa sai Âu châu ở Bố Chính, thủ phủ của Nghệ An. Người bị tiết lộ tung tích đó là cha Cao, không phải là cha Candalh. Dựa vào lời thầy Khang, quân lính bủa vây khắp vùng Bố Chính, bắt bớ nhiều tín hữu rồi đe dọa, tra tấn và dụ dỗ, để tìm cho ra chỗ ẩn của vị linh mục.

Giai đoạn này cha Cao không thể ở nhà nào được vài giờ, luôn luôn ngài phải di động. Các tín hữu có người muốn cho trú, nhưng lại sợ người khác khi bị đánh đập, sẽ tố cáo họ. Cuối cùng ngày 31.7, cha Cao đành xuống một thuyền nhỏ chèo ra khơi, chờ mong cuộc lùng bắt lắng dịu. Nhưng trời bỗng nổi cơn giông bão, dồn nghe của cha tắp vào bờ. Cha nghĩ rằng đây là dấu Chúa muốn mình ở lại, cha bỏ ghe trở lên đất liền, và ẩn núp dưới một hố sâu có cây cối che phía trên.

Các Anh Chị Đi Tìm Ai?

Một thiễu nữ mười sáu tuổi bị bắt và bị tra khảo. Dù biết chỗ cha ẩn trốn, cô cắn răng chịu đựng, không tiết lộ điều mình biết. Nhưng bố cô không dằn lòng được khi thấy con mình bị đánh đập, đã chỉ chỗ cho lính đến nơi trốn của ngài. Dầu đang giữa đêm, quân lính cũng kéo nhau rất đông đi bắt vị thừa sai. Cha Cao nghe rõ tiếng chân của đám lính, biết rằng không thể thoát được nữa, cha liền leo lên và hỏi: “Các anh đi tìm ai?”. Tất cả đám lính đều ngỡ ngàng trông thấy một bóng đen to lớn từ đưới đất chui lên, họ cứ tưởng là ma, nên hoảng sợ không dám hé môi. Lát sau, khi lấy lại bình tĩnh, biết là linh mục, họ yêu cầu cha ngồi xuống, và cha Cao nhẹ nhàng ngồi xuống. Ngài muốn bước vào cuộc hiến tế bằng một thái độ vâng phục hoàn toàn.

Thầy Tự thấy cha bị bắt cũng vội chạy đến xưng là đệ tử của cha. Cha chối không biết, nhưng thầy khẩn khoản: “Xin cha cho con theo cha đến cùng”. Cha Cao nghe thầy xin thế thì xúc động, ngài tháo chiếc khăn quàng, xé một mảnh trao cho người môn sinh và nói: “Cầm lấy, con hãy giữ nó làm bằng chứng cho lời con đã hứa”. Thầy Tự đã giữ mãi miếng vải đó trong những ngày tháng cùng bị giam với cha. Sau này thầy đã viết lại cuộc tử đạo đau thương của tôn sư mình, và cuối cùng với mảnh vải như kỷ vật giao ước, thầy Tự đã theo gót người cha kính yêu: hy sinh mạng sống vì Đức Kitô ngày 10.7.1840.

Tại Đồng Hới, cha Cao phải ra tòa chung với cha Điểm và cha Khoa. Quan hỏi:

“Đạo trưởng Cao, vua đã cấm đạo Gia-tô. Nếu ông bước qua thập giá, ta sẽ thả ông về ngay”.

“Thà tôi chết ngàn lần còn hơn”.

“Tại sao ông không về nước mà giảng, ở đây làm gì để phải trốn tránh hết chỗ này đến chỗ khác?”

“Vua cấm đạo sau khi tôi đã đến nước này, từ đó vua cấm tàu Âu châu cập bến Việt Nam, thì làm sao tôi có thể về được”.

“Ông đã ở nhà những ai?”

“Tôi đã bị quan bắt, tôi xin chịu cực hình một mình tôi thôi”.

Quan liền ra lệnh đánh cha ba mươi roi, lính nọc cha ra, đánh cho đủ số. Tuy rất đau đớn, cha Cao vẫn không kêu than một lời, quan hỏi ngài có đau không, cha đáp:

“Tôi cũng bằng xương bằng thịt như ai khác, lẽ nào không đau. Nhưng mặc kệ, trước và sau trận đánh tôi vẫn thấy thoải mái”.

Quan đành giải cha về ngục, hôm khác, quan bắt cha chứng kiến cảnh tra tấn thầy Tự và bảo: “Nếu ông không khai chỗ ở, tôi cứ cho lệnh đánh hoài”. Cha đành khai vài gia đình, nhưng chọn lựa những người đã chết. Quan tưởng thật vui vẻ tha cho thầy Tự, nhưng đến khi thẩm tra lại, ông gọi cha Cao ra đối chất:

Tại sao ông cứng đầu thế?

Thưa, câu hỏi của ngài tôi không trả lời khác hơn được.

Đã vậy ngày mai ông sẽ chịu một trăm roi.

Thưa dù đánh ba trăm roi tôi cũng chịu, chỉ xin một điều là đừng hỏi tôi về dân chúng.

Thế nếu ông phải ra mắt vua, đứng bên lò lửa cháy bùng, với những chiếc kìm nung đỏ sắp lóc thịt ông ra, liệu ông còn im lặng được không?

Thưa chừng đó sẽ biết, tôi không dám quá tự phụ về mình.

Biết không thể làm cha đổi ý, quan liền nghị án gởi về kinh đô. Cha Cao bị giam chung với hai cha Điểm và Khoa, ba vị linh mục hằng ngày cùng nhau đọc kinh Mân Côi và hát vang bài Ave Maria Stella: Kính chào Mẹ Maria là sao mai rực rỡ, xin chuyển cầu cho chúng con. Mấy ngày đầu, vì chưa tìm ra tràng hạt, ba vị nhổ lông quạt để đếm kinh. Ba cha phó thác đời mình cho Nữ Vương các linh mục: “Như xưa Mẹ đã dâng Con yêu quý trong đền thờ, nay xin cung hiến dâng chúng con trong cuộc tử đạo đầy hồng phúc”.

Trong những ngày tù tội, cha Cao nhận được văn thư Tòa Thánh gởi tới, đặt ngài làm giám mục hiệu tòa Acanthe và làm đại diện tông tòa coi sóc địa phận Tây Đàng Ngoài, thay thế Đức cha Havard Du. Thế nhưng vì đang bị cầm tù, ngài không thể tiến hành nghi lễ thụ phong. Chức vụ đó sau này được trao cho cha Retord Liêu.

Đường Về Thiên Quốc

Ngày 24.11.1838, quan vào ngục tuyên đọc bản án xử trảm, Đức cha Cao yên lặng lắng nghe sắc chỉ của nhà vua, rồi nói với quan rằng:

“Thưa quan, từ bé đến nay tôi chưa lạy ai, vì bên Âu châu chúng tôi đó là hành vi kính trọng chỉ dành cho Đấng Tối Cao. Nhưng điều tôi vừa nghe làm tôi vui mừng, xin được bày tỏ lòng tri ân của tôi theo kiểu Đông phương”.

Nói xong, ngài quỳ xuống định lạy, nhưng viên quan quá xúc động, không thốt nên lời, vội cản ngăn ngài lại.

Lúc dẫn đi xử, Đức cha Cao đi đầu, cổ mang gông, tay cầm tràng hạt, vừa đi vừa đọc kinh. Một viên quan khác, ít thiện cảm với người Công giáo đi lại gần, hỏi Đức cha có sợ chết không. Ngài trả lời:

“Tôi đâu phải là quân phiến loạn hay quân trộm cướp mà sợ chết. Tôi chỉ sợ một mình Thiên Chúa. Hôm nay tôi chết, mai sẽ đến phiên ông”.

Nghe thế, viên quan thét lên: “Láo quá, tát cho nó vài cái”. Nhưng không người lính nào tuân lệnh ông. Đức cha nói với quan: “Nếu lời đó làm phiền ông, thì xin ông tha lỗi”.

Tại pháp trường Đồng Hới, hai cha Khoa và Điểm bị xử giảo trước. Đến lượt xử chém Đức cha Cao, người lý hình rất kính phục ngài, phải uống rượu để lấy bình tĩnh, không ngờ vì quá chén, anh đã chém trật vào tai, hàm và vai Đức cha. Mãi đến nhát thứ bảy, đầu vị thừa sai mới lìa khỏi cổ. Thân xác ngài được chôn cất ngay tại chỗ, năm sau mới được các tín hữu cải táng về họ Hướng Phương.

Năm 1843 hài cốt Đức cha Cao được đưa về chủng viện hội Thừa sai Paris, đặt cạnh hài cốt thừa sai Kính và Phan.

Đức Lêo XIII suy tôn Giám mục Borie Cao lên bậc Chân Phước ngày 27.5.1900.

(Có 2 vị linh mục Việt Nam tử đạo cùng ngày 21/12, ngày cuối cùng của năm kính các vị tử đạo, đó là Cha Phêrô Trương Văn Thi và Cha Anrê Trần Dũng Lạc.

Nhưng Giáo Hội lại chọn danh xưng của Cha Anrê Trần Dũng Lạc làm tiêu biểu cho chung đoàn tử đạo 117 giọt máu trổ bông trên đất nước Việt Nam)

Theo Gương Thánh Phêrô

Quo vadis, Domine? — Lạy Thầy, Thầy đi đâu?

Trên đường chạy trốn cơn bách hại khủng khiếp của bạo chúa Nêrô đang giáng xuống kinh thành Rôma, vị tông đồ trưởng Phêrô đã bàng hoàng thốt lên câu hỏi trên khi bất ngờ gặp Chúa Giêsu vác thập giá đi ngược chiều với mình.

Sau đó là khoảng khắc im lặng... Sự im lặng tưởng chừng như đến muôn đời sẽ không bao giờ có giây phút nào im lặng như thế! Phêrô như đọc thấy câu trả lời trong ánh mắt của Đức Kitô, có một chút giống ánh mắt Ngài đã nhìn mình sau ba lần chối Chúa. Và trong bầu khí thinh lặng đó, chợt vọng tới tai ông giọng nói buồn bã nhưng ngọt nào:

“Khi anh rời bỏ dân Ta. Ta phải đến Rôma để chịu đóng đinh một lần nữa”.

Phêrô lặng người đi và chợt hiểu...

Vị sứ đồ đã ra đi để xa lánh cơn điên cuồng của một bạo chúa, vì những lời nài nỉ chí tình chí thiết của đoàn tín hữu. Họ coi ngài là sức mạnh, là hơi thở, là chỗ dựa. Cần phải sống để tiếp tục mưu ích cho đoàn chiên. Giờ đây, Phêrô được ôn lại bài học vĩ đại nhất của vị Tôn Sư Giêsu, người thợ mộc làng Na-gia-rét đã chết gục vào tuổi ba mươi ba trên thập tự để cứu chuộc nhân loại.

Thế là trong cái khoảnh khắc kỳ diệu đó, Thánh Phêrô chợt nhớ ra. Để rồi thay vì những bước chân rời rã, do dự chạy trốn, thì giờ đây ngài bước một cách mạnh mẽ, dứt khoát quay lại... để có thể trở nên giống Thầy mình. Từ đó, trên đá tảng Phêrô, Rôma trở nên kinh thành muôn thuở. Đâu có ai thời đó đã nghĩ ra như thế. Vâng, đâu có ai thời đó đã hiểu được điều ấy.

Sau lần bị bắt thứ ba, cha Anrê Dũng Lạc như cảm nhận được bài học của Thánh Phêrô xưa. Ý nghĩ con người không hẳn đã phù hợp với ý Chúa. Ngài xin tín hữu đừng chuộc nữa, ngài đã chấp nhận hy sinh chính bản thân để trở nên một ngọn đèn, góp lửa với nhiều ngọn đèn khác làm chứng cho Chúa trên quê hương yêu dấu nầy.

Ba Lần Bị Bắt

Sinh ra trong một gia đình ngoại giáo ở Bắc Ninh năm 1795, Trần an Dũng theo cha mẹ vào Kẻ Chợ, nay là Hà Nội. Tại đây vì nhà nghèo, cậu được gán cho một thầy giảng nuôi nấng dạy dỗ và rửa tội với tên thánh là Anrê. Ít lâu sau cậu Dũng xin vào chủng viện Vĩnh Trị, ở với cha chính Lan. Ngay từ đó, cậu Dũng đã tỏ ra tư chất thông minh đặc biệt với trí nhớ lạ lùng, lại siêng năng cần mẫn, có khiếu về thơ phú và giao tiếp với mọi người cách lịch thiệp hòa nhã. Có người nói rằng cậu chỉ đọc qua một đoạn sách hai lần là đã thuộc lòng.

Sau mười năm làm thầy giảng và ba năm thần học, ngày 15.3.1823, thầy Dũng được lãnh chức linh mục (cùng với lớp thánh Ngân và Nghi), rồi được bổ nhiệm làm phó xứ Đoài, rồi lại giúp cha Thuyết ở Sơn Miêng. Cuối cùng, khi cha làm chánh xứ Kẻ Đầm thì bị bắt. Suốt cuộc đời linh mục, cha Dũng sống nhiệm nhặt. Ngoài những ngày ăn chay theo luật của Giáo hội, cha còn giữ chay suốt mùa chay, và nhiều khi cả các ngày thứ Sáu, thứ Bảy quanh năm. Thường xuyên cha chỉ dùng những thức ăn đơn giản. Cha Dũng hết mình với nhiệm vụ chủ chăn, chẳng khi nào thấy cha ngại ngùng việc gì. Cha có lòng ưu ái đặc biệt với người nghèo. Có được của cải gì, cha chia sẽ cho họ hầu hết.

Khi lệnh bách hại của vua Minh Mạng trở nên gay gắt qua chiếu chỉ toàn quốc ngày 6.1.1833, cha phải ẩn náu tại nhà các bổn đạo, sau trốn lên Kẻ Roi và lập nhà xứ ở đó. Một hôm, cha dâng lễ vừa xong, thì quân lính ập tới, cha liền cởi áo lễ và ngồi lẩn trong tín hữu. Lính bắt cha như một trong ba mươi giáo hữu hôm đó, vì quan quân không biết cha là linh mục. Ông tổng Thìn bỏ ra sáu nén bạc, nhận cha là thân nhân đi dự lễ để chuộc về. Từ đây cha đổi tên là Lạc.

Lần thứ hai cha bị bắt khi đến Kẻ Sông xưng tội với cha Thi theo thói quen hằng tháng. Lý trưởng Pháp bắt được hai linh mục và mặc cả với giáo hữu phải chuộc với giá hai trăm quan. Các tín hữu gom góp được một trăm quan, nên viên lý trưởng chỉ thả cha Lạc. Thế nhưng ngay trên đường về, vì gặp mưa gió, thuyền cha phải ghé vào bờ. Căn nhà cha định trú lại đang bị quân lính khám xét. Thế là cha bị bắt lần thứ ba và bị giải lên huyện Bình Lục cùng với cha Thi.

Một lần nữa, giáo hữu cùng Đức cha Retord Liêu tìm cách chuộc hai cha về, nhưng lần này cha Lạc thấy ý Chúa đã định cho mình. Ngài nhắn về với Đức cha câu chuyện Thánh Phêrô hai lần thoát khỏi ngục, đến lần thứ ba, Chúa Giêsu đã yêu cầu ở lại tử đạo tại Rôma, và cha xin các tín hữu đừng lo liệu tiền chuộc làm chi nữa.

Được Cảm Tình Mọi Giới

Quan huyện Bình Lục đối xử với hai vị linh mục một cách tử tế. Ông truyền dọn cho hai cha bằng mâm bát của mình, bắt lý trưởng trả lại quần áo đã tịch thu và thanh minh rằng: “Phép triều đình cấm đạo và giết các cụ, chứ không phải tôi. Tôi không có tội gì trong việc này”. Ba ngày sau, quan huyện đưa hai cha xuống thuyền chuyển về Hà Nội. Các tín hữu thương tiếc đi theo rất đông, hoặc bằng thuyền, hoặc đi bộ trên bờ. Quan lấy làm lạ hỏi: “Đạo trưởng có cái gì mà dân chúng thương tiếc quá vậy?”. Một phụ nữ đứng gần đó đáp lại: “Thưa quan, các cha dạy chúng tôi những điều hay lẽ phải, dạy chồng hiền lành, đừng cờ bạc rượu chè, dạy vợ sống thuận thảo với chồng theo như giáo lý trong đạo”. Hai vị linh mục khi thấy nhiều người khóc lóc tiễn đưa mình, đã dừng lại an ủi và khích lệ họ sống đạo cho tốt đẹp.

Tại Hà Nội, sau mấy lần tra hỏi, và dọa nạt hai vị chứng nhân Đức Kitô không thành công, các quan làm án xin vua xử trảm.

Thời gian trong tù, hai cha chiếm được tình cảm của lính gác, được tôn trọng và đối xử tử tế. Khi nhận được quà tiếp tế, hai cha chia cho lính canh, chỉ giữ lại những thứ tối thiểu. Mỗi buổi sáng và mỗi buổi tối, hai cha quỳ bên nhau cầu nguyện lâu giờ. Tuy các tín hữu xin được phép đưa cơm vào tù mỗi ngày, hai cha vẫn tìm cách hãm mình dặn họ đừng mang thịt hay cá làm chi, các ngài vẫn tiếp tục giữ chay ngày thứ Hai, thứ Tư, thứ Sáu và thứ Bảy. Những ngày đó, hai cha ăn thật ít vừa đủ.

Lễ các Thánh (1.11.1839), linh mục Trân đưa Mình Thánh vào ngục. Vừa thấy ngài, cha Lạc đã ra chào đón: “Xin chào bác, tôi đợi bác đã lâu vì hết lương thực rồi”. Sau đó, cha cung kính rước lễ, và trao Mình Thánh cho cha già Thi.

Cuối năm 1839, khi quân lính đến công bố lệnh xử án, hai cha vui vẻ đón nhận bản án như một phần thưởng trọng hậu. Trên đường đến pháp trường, hai cha yên lặng cầu nguyện. Lúc ra khỏi cổng thành, cha Lạc chắp tay lại, hát lớn tiếng mấy câu Latinh chúc tụng Chúa. Trước phút hành quyết, người lý hình đến nói với hai cha:

“Chúng tôi không biết các thầy tội gì, chúng tôi chỉ làm theo lệnh trên, xin các thầy đừng chấp”.

Cha Lạc tươi cười trả lời: “Quan đã truyền lệnh anh cứ thi hành”. Sau đó, hai cha xin ít phút để cầu nguyện lần chót, rồi nghiêng đầu cho lý hình chém.

Hai vị đã lãnh phúc tử đạo ngày 21.12.1839 tại bãi ngoài cửa Ô Cầu Giấy (Hà Nội), giáp đường lên tỉnh Sơn Tây. Thi hài của cha Lạc được đưa về an táng tại nhà bà Lý Quý gần đó.

Đức Giáo Hoàng Lêo XIII suy tôn Chân Phước cho linh mục Anrê Trần an Dũng Lạc ngày 27.5.1900.

Nhớ đến Thánh Dũng Lạc, phải nhớ đến những vần thơ ngài tâm sự trong thư viết trong ngục cho cha Thực rằng:

“Lạc rầy đã rõ chốn quân quan
Bút chép thơ này gửi thở than
Lòng nhớ bạn, nỗi còn vất vả
Dạ thương khách, chạy chữa yên hàn.
Đông qua tiết lại thì xuân tới
Khổ trảm mai sau hưởng phúc an
Làm kẻ anh hùng chi quản khó
Nguyện xin cùng gặp chốn thiên đàng”. (1)

(1): Thơ trích trong Nguyễn văn Tư, Bốn mươi hai Á Thánh Tử Đạo, tr. 76.

Tôi là Gioan đã nhìn thấy điềm lạ vĩ đại và huyền diệu khác trên trời, là bảy thiên thần cai bảy tai ương sau hết, những tai ương này làm cho Thiên Chúa hết cơn thịnh nộ.

Và tôi đã thấy như biển thuỷ tinh chan hoà ánh lửa và những kẻ đã thắng được mãnh thú và hình tượng cùng số tên của nó, đều đứng trên biển thuỷ tinh gảy đàn cầm ngợi khen Thiên Chúa, và xướng bài ca vãn Môsê tôi tớ Chúa, cùng bài ca vãn Con Chiên rằng:

"Lạy Chúa là Thiên Chúa toàn năng, các công trình của Chúa thật vĩ đại và lạ lùng. Lạy Chúa là vua hằng có đời đời, đường lối của Chúa thật công minh, chính trực. Lạy Chúa, ai lại không kính sợ Chúa và không ngợi khen danh Chúa? Vì chỉ có mình Chúa là Ðấng nhân lành: mọi dân tộc sẽ đến thờ lạy trước mặt Chúa, bởi vì sự xét xử của Chúa đã tỏ bày minh bạch".

Ðáp: Lạy Chúa là Thiên Chúa toàn năng, các công trình của Chúa thật là vĩ đại và lạ lùng (Kh 15, 3b).

Xướng: 1) Hãy ca mừng Chúa một bài ca mới, vì Người đã làm nên những điều huyền diệu. Tay hữu Người đã tạo cho Người cuộc chiến thắng, cùng với cánh tay thánh thiện của Người. - Ðáp.

2) Chúa đã công bố ơn cứu độ của Người, trước mặt chư dân, Người tỏ rõ đức công minh, Người nhớ lại lòng nhân hậu và trung thành, để sủng ái nhà Israel. - Ðáp.

3) Biển khơi và muôn vật trong đó hãy rống tiếng lên, cả địa cầu và những dân cư ngụ ở trong cũng thế. Các sông ngòi hãy vỗ tay reo, đồng thời các núi non hãy hân hoan nhảy nhót. - Ðáp.

4) Trước thiên nhan Chúa vì Người ngự tới cai quản địa cầu. Người cai quản địa cầu với đức công minh và cai quản chư dân trong đường chính trực. - Ðáp.

Bài Phúc Âm hôm nay, Thứ Tư Tuần XXXIV Thường Niên tiếp theo Bài Phúc Âm hôm qua về số phận tận số của Thành Thánh Giêrusalem, nhưng Bài Phúc Âm hôm nay nhấn mạnh đến số phận bị bách hại của thành phần chứng nhân cuối thời.

Thật vậy, ngoài hai dấu hiệu cho thấy ngày cùng tháng tận đó là hiện tượng giả dối lừa đảo hoành hành cùng với hiện tượng nhân tai kèm theo thiên tai xẩy ra cho nhân loại, còn một dấu hiệu nữa đó là sự kiện bách hại thành phần chứng nhân cuối thời: "Người ta sẽ tra tay bắt bớ, ức hiếp và nộp các con đến các hội đường và ngục tù, điệu các con đến trước mặt vua chúa quan quyền vì danh Thầy: các con sẽ có dịp làm chứng".

Đúng thế, chính hiện tượng "sự dữ gia tăng mà lòng mến nơi hầu hết con người ta trở nên nguội lạnh" (Mathêu 24:12) mới xẩy ra tình trạng bách hại thành phần chứng nhân cuối thời. Không biết có đúng hay chăng khi mà vào chính thời điểm lịch sử hiện nay, thời đểm con người càng văn minh về vật chất lại càng băng hoại về luân lý và đạo lý, thì chính ở thế giới Tây phương Kitô giáo, (chứ không phải chỉ ở thế giới Hồi giáo cực đoan chỉ được theo Hồi giáo), lại là nơi đang bắch hại thành phần chứng nhân Kitô giáo, bằng những luật lệ cấm đoán công khai bày tỏ đức tin ở những nơi công cộng, dù là bằng ngôn từ hay hình ảnh, hoặc phải làm theo những điều khoản phản lại lương tâm Kitô giáo của mình, hay bằng việc trắng trợn và cương quyết dứt khoát chối bỏ căn tính Kitô giáo của mình trong Bản Hiến Pháp của Khối Hiệp Nhất Âu Châu, một châu lục hoàn toàn mang gốc gác Kitô giáo và là nơi xuất phát các vị thừa sai khắp thế giới.

Phải chăng lời Chúa Giêsu cảnh báo trong Bài Phúc Âm hôm nay: "Cha mẹ, anh em, bà con, bạn hữu sẽ nộp các con, và có kẻ trong các con sẽ bị giết chết. Các con sẽ bị mọi người ghét bỏ vì danh Thầy", cũng bao gồm cả và ám chỉ đến tình hình chính thế giới Tây phương Kitô giáo bách hại Kitô giáo của chính mình?

Thế nhưng, Chúa Giêsu đã khuyên các môn đệ của Người là hãy lợi dụng tình trạng bị bách hại ấy mà làm chứng cho Người: "các con sẽ có dịp làm chứng". Đó là lý do, vào ngày cuối thời, chính vào lúc "sự dữ gia tăng mà lòng mến nơi hầu hết con người ta trở nên nguội lạnh" (Mathêu 24:12) mới đồng thời xẩy ra một chiến dịch hay phong trào chứng nhân truyền giáo: "Tin mừng về Nước Trời này sẽ được loan truyền khắp thế giới như một chứng từ cho tất cả mọi dân nước. Chỉ sau đó mới tới tận cùng" (Mathêu 24:14).

Phải chăng ngay vào thời điểm thế giới Kitô giáo Tây phương đang băng hoại, đang trở thành trung tâm "văn hóa sự chết" (ĐTC Gioan Phaolô II), thành lò "văn hóa tận số" (ĐTC Phanxicô) mới càng cần đến một Hội Đồng Tòa Thánh về Tân Truyền Bá Phúc Âm Hóa được ĐTC Biển Đức XVI thiết lập, và là Hội Đồng đặc trách tổ chức Năm Thánh tình Thương 2016 do ĐTC Phanxicô khởi xướng; nhất là mới càng có những chuyến tông du của các Đức Giáo Hoàng từ ngay trong Công Đồng Chung Vaticanô II (11/10/1962 - 8/12/1965), với chuyến tông du đầu tiên của ĐTC Phaolô VI vào đầu năm 1964 ở Thánh Địa (4-6/1), với 104 chuyến tông du của ĐTC Gioan Phaolô II trong vòng 26 năm rưỡi của ngài (16/10/1978 - 2/4/2005), trung bình mỗi năm 4 chuyến, với 24 chuyến tông du của ĐTC Biển Đức XVI trong 8 năm phục vụ Giáo Họi của ngài (19/4/2005 - 28/2/2013), trung bình 3 năm 1 chuyến, và với 21 chuyến tông du của ĐTC Phanxicô trong vòng 2 năm 8 tháng của ngài (13/3/2013 - 30/11/2015), trung bình 5 chuyến 1 năm (bao gồm cả chuyến tông du Phi Châu lần đầu tiên của ngài 6 ngày từ Thứ Tư giữa Tuần XXXIV Thường Niên này cho đến Thứ Hai cuối tháng 11).

Thế nhưng, công cuộc và sứ vụ chứng nhân không phải là việc làm và hành động của cá nhân Kitô hữu, cho bằng của chính Giáo Hội và nhất là của Chúa Kitô, Đấng ở cùng Giáo Hội cho đến tận thế (xem Mathêu 28:20), Đấng luôn sống động trong Giáo Hội và tỏ mình ra nơi từng chi thể của Giáo Hội là thành phần chứng nhân của Người và cho Người như cành nho dính liền với Người là thân nho (xem Gioan 15:5).

Bởi thế, trong bài Phúc Âm hôm nay, Chúa Kitô đã trấn an thành phần chứng nhân tiên khởi của Người là các môn đệ đang theo Người và nghe Người bấy giờ, cũng như khẳng định cùng thành phần chứng nhân ở mọi thời và nhất là cuối thời của Người rằng: "Chính Thầy sẽ ban cho các con miệng lưỡi và sự khôn ngoan, mọi kẻ thù nghịch các con không thể chống lại và bắt bẻ các con".

Và sở dĩ "mọi kẻ thù nghịch các con không thể chống lại và bắt bẻ các con" được, như một phó tế Staphanô vị tử đạo tiên khởi của Kitô giáo (xem Tông Vụ toàn đoạn 7), là vì chính Chúa Kitô "là chân lý" (Gioan 14:1) bất diệt tỏ mình ra qua họ như "ánh sáng chiếu trong tăm tối, một thứ tăm tối không thể nào át được ánh sáng" (Gioan 1:5), nhất là khi Người tái xuất hiện trong vinh quang "để phán xét kẻ sống và kẻ chết", cho dù hiện tại dường như sự dữ đang thắng thế, đang làm chủ tình hình và đang hoành hành kinh hoàng khủng khiếp như thể cả thế gian này đã biến thành hỏa ngục trần gian vậy.

Quả thực, trong một giai đoạn sự dữ gia tăng tới tột độ quyền lực của nó vô cùng kinh hoàng khủng khiếp đến độ "nếu giai đoạn ấy không được rút ngắn lại thì không một con ngưòi trần gian nào được cứu độ" (Mathêu 24:22), thì kể cả kẻ lành cũng vẫn có thể gặp nguy hiểm và vẫn có thể bị đánh lừa (xem Mathêu 24:24), như trường hợp cả 5 cô trinh nữ khôn ngoan cũng thiếp ngủ (xem Mathêu 25:5); nhưng 5 trinh nữ khôn ngoan này hoàn toàn khác với 5 trinh nữ khờ dại, ở chỗ, các cô mang dầu đức cậy theo với đèn đức tin để có thể thắp sáng đức mến khi chàng rể bất ngờ xuất hiện, nhờ đó, cho dù các cô mắt có ngủ nhưng lòng vẫn thức, ở chỗ vẫn "thiết tha trông đợi Người" (Do Thái 9:28), Đấng quan phòng thần linh cứu độ, đến độ: "dù một sợi tóc trên đầu các con cũng sẽ chẳng hư mất" như chính lời Chúa Giêsu khẳng định trong Bài Phúc Âm hôm nay.

Thành phần chứng nhân cuối thời, được Chúa Giêsu tiên báo trong Bài Phúc Âm hôm nay, phải chăng đã được tiên báo trong Sách Khải Huyền của Thánh Gioan ở Bài Đọc 1 hôm nay, qua hình ảnh được ngài thị kiến thấy và ghi lại như sau:

"Tôi đã thấy như biển thuỷ tinh chan hoà ánh lửa và những kẻ đã thắng được mãnh thú và hình tượng cùng số tên của nó, đều đứng trên biển thuỷ tinh gảy đàn cầm ngợi khen Thiên Chúa, và xướng bài ca vãn Môsê tôi tớ Chúa, cùng bài ca vãn Con Chiên rằng: 'Lạy Chúa là Thiên Chúa toàn năng, các công trình của Chúa thật vĩ đại và lạ lùng. Lạy Chúa là vua hằng có đời đời, đường lối của Chúa thật công minh, chính trực. Lạy Chúa, ai lại không kính sợ Chúa và không ngợi khen danh Chúa? Vì chỉ có mình Chúa là Ðấng nhân lành: mọi dân tộc sẽ đến thờ lạy trước mặt Chúa, bởi vì sự xét xử của Chúa đã tỏ bày minh bạch'".

Những lời tuyên tụng và tung hô Chúa trong "bài ca vãn Môsê tôi tớ Chúa, cùng bài ca vãn Con Chiên" ở Bài Đọc hôm nay đã âm vang tâm thức và tâm tình của Thánh Vịnh 97 trong Bài Đáp Ca hôm nay như sau:

1) Hãy ca mừng Chúa một bài ca mới, vì Người đã làm nên những điều huyền diệu. Tay hữu Người đã tạo cho Người cuộc chiến thắng, cùng với cánh tay thánh thiện của Người.

2) Chúa đã công bố ơn cứu độ của Người, trước mặt chư dân, Người tỏ rõ đức công minh, Người nhớ lại lòng nhân hậu và trung thành, để sủng ái nhà Israel.

3) Biển khơi và muôn vật trong đó hãy rống tiếng lên, cả địa cầu và những dân cư ngụ ở trong cũng thế. Các sông ngòi hãy vỗ tay reo, đồng thời các núi non hãy hân hoan nhảy nhót.

4) Trước thiên nhan Chúa vì Người ngự tới cai quản địa cầu. Người cai quản địa cầu với đức công minh và cai quản chư dân trong đường chính trực.

Thánh Catarina Alêxanđria

25/11

Santa Catarina de Alexandria

Thánh Catarina Alexandria

Thánh nữ Catarina sống vào thời Giáo hội sơ khai. Ngài là con gái của một gia đình dân ngoại giàu có ở thành Alêxanđria, nước Ai Cập. Thánh nữ là một cô gái rất đẹp và rất ham thích việc học hành. Catarina Alêxanđria say mê nghiên cứu những vấn nạn sâu xa của triết học và tôn giáo. Một ngày kia, thánh nữ Catarina Alêxanđria bắt đầu đọc các sách viết về Kitô giáo. Và chẳng bao lâu, Catarina Alêxanđria trở thành Kitô hữu.

Thánh nữ Catarina Alêxanđria được 18 tuổi khi hoàng đế Maxentiô bắt đầu bách hại các Kitô hữu. Rất mực can đảm, Thánh nữ đáng yêu này đã đến nói cho nhà vua biết về sự độc ác của ông. Khi ông vua này bàn về các tà thần, Catarina đã minh nhiên chỉ cho ông thấy các thần ấy là giả tạo. Maxentiô không thể lý giải được các vấn nạn của Catarina; và vì thế, ông đã triệu vời 50 triết gia ngoại giáo hảo hạng nhất đến để đối phó với Catarina. Một lần nữa, Catarina lại làm sáng tỏ chân lý của đạo Công giáo. Tất cả 50 triết gia này đều phải công nhận rằng Catarina có lý.

Hết sức tức giận, Maxentiô đã cho lính giết chết từng người trong họ. Sau đó, ông cố gắng chinh phục Catarina bằng cách tặng cho Thánh nữ chiếc vương miện hoàng hậu. Khi biết Catarina Alêxanđria nhất mực từ chối, vì ngài tuyên bố chỉ có một phu quân duy nhất là Chúa Giêsu Kitô là Đấng ngài đã dâng trọn vẹn sự đồng trinh cho Người, ông liền sai quân lính đánh đòn và tống giam Catarina vào ngục.

Đang lúc Maxentiô cắm trại ở nơi xa, vợ ông và một viên sĩ quan đã tò mò đến nghe cô bé Kitô hữu lạ lùng này thuyết giảng. Họ đã tới bên phòng giam của Catarina Alêxanđria. Kết quả là họ cùng 200 lính canh khác đã được ơn trở lại. Vì chuyện này, hết thảy cả bọn đã bị Maxentiô lên án tử.

Bản thân Catarina thì bị hành hình hung dữ tàn bạo đến độ toàn thân của chị toàn là thương tích, khiến máu chảy ra như suối nước. Những ai chứng kiến thấy đều nức nở khóc, nhưng ngài vẫn đứng ngước mắt lên trời, không có dấu hiệu nào là sợ hãi hay đớn đau. Ngài lại bị hoàng đế ra lệnh tống ngục bỏ đói cho chết. Nhưng các thiên thần đã đến băng bó các thương tích cho ngài, và ngài được một chim câu từ trời xuống mang lương thực cho, và Chúa Kitô cũng đến thăm ngài, phấn khích ngài can trường để Người ban cho triều thiên vinh thắng.

Cuối cùng, ngài bị đặt trên một bánh xe đầy đinh nhọn để chịu hành hình. Thế nhưng khi bánh xe bắt đầu quay, thì lạ lùng thay, nó cứ bị bật ra. Sau cùng, Catarina Alêxanđria bị trảm quyết. Chính ngài đã bảo những kẻ hành quyết ngài bắt đầu ra tay, nhưng bấy giờ có một chất tuôn ra từ cổ của ngài không phải là máu mà là như sữa vậy. 12 ngày sau, khi ngục tù được mở ra thì một luồng ánh sáng rạng ngời phát tỏa ra, cùng với mùi thơm ngát, trước một nàng Catarina rạng rỡ và diễm lễ hơn nữa.

Trong nhiều thế kỷ, thánh Catarina thành Alexandria được tôn kính như là bổn mạng của những triết gia và những nhà thuyết giáo Công giáo. Thánh nhân còn được xem là biểu tượng như là sự khôn ngoan của các phụ nữ trong công việc đòi hỏi công bình và tự do cho nữ giới. Vào thế kỷ thứ 6, Hoàng Đế Roma Bên Đông Phương là Justinianô đaả thiết lập một cơ sở nay được gọi là Đan Viện Thánh Catarina ở Ai Cập, nơi được rất nhiều khách hành hương tuôn đến để xin ơn chữa lành. Vào thời trung cổ, ngài là một trong những vị thánh được coi là quan trọng nhất, và được coi là vị thánh nữ đồng trinh tử đạo quan trọng nhất, trong số các vị khác như Thánh Agnes Roma, Margarita Antiokia, Barbara, Lucia Syracuse, Valarie Limoges v.v. Thi thể của chị được cho là khám phá thấy ở Núi Sinai vào khoảng năm 800, tức khoảng 500 năm sau khi ngài tử đạo, và được nói rằng tóc của ngài vẫn mọc và từ thi thể của ngài tuôn ra liên tục dầu chữa lành.

Chính Thống giáo đã tôn kính vị thánh nữ đồng trinh tử đạo này là một vị đại tử đạo và cử hành phụng vụ vào ngày 24 hay 25/11 hằng năm tùy theo truyền thống địa phương. Bên Giáo Hội Công giáo Tây phương thì tôn kính ngài vào ngày 25/11, nhưng lễ của ngài đã không còn từ năm 1969, cho mãi đến năm 2002 mới được phục hồi, ở bậc lễ nhớ không buộc.

Thánh nữ Catarina Alêxanđria đã trân quý vẻ đẹp của niềm tin Kitô giáo. Đó là lý do thánh nữ có thể thuyết phục cách hiệu quả những người khác tôn giáo cùng tin theo đạo. Việc theo đuổi sự khôn ngoan của Thiên Chúa có thể không dẫn chúng ta tới sự giàu có cùng vinh dự trần thế. Trong trường hợp của Catarina, nó dẫn ngài đến chịu tử vì đạo. Tuy nhiên thánh nữ không điên rồ khi ngài chọn thà chết cho Đức Giêsu còn hơn là sống mà chối bỏ Ngài. Tất cả những phần thưởng mà những kẻ hành hạ ngài có thể cống hiến cho ngài, như danh vọng, giàu có, quyền lực đều mai một như gỉ sắt, tàn úa chẳng còn gì là vẻ đẹp, hay đúng ra chỉ là những sự đổi chác nghèo nàn so với giá trị của sự liêm khiết, ngay thẳng của ngài khi đi theo Đức Giêsu Kitô. Chúng ta hãy nài xin thánh nữ Catarina Alêxanđria giúp chúng ta tăng triển lòng yêu mến đối với các chân lý đức tin như ngài.

Lời Sách Khôn Ngoan: "Vậy tôi nguyện xin, và Thiên Chúa đã ban cho tôi sự hiểu biết. Tôi kêu cầu, và Thần khí Đức Khôn ngoan đã đến với tôi. Đức Khôn ngoan, tôi đã quý trọng còn hơn cả vương trượng, ngai vàng. Tôi không coi của cải là gì so với Đức Khôn ngoan. Đối với tôi, trân châu bảo ngọc chẳng sánh được với Đức Khôn ngoan, vì vàng trên cả thế giới, so với Đức Khôn ngoan, cũng chỉ là cát bụi, và bạc, so với Đức Khôn ngoan, cũng kể như bùn đất. Tôi đã ham chuộng Đức Khôn ngoan hơn sức khoẻ và sắc đẹp, đã quý Đức Khôn ngoan hơn ánh sáng, vì vẻ rực rỡ của Đức Khôn ngoan chẳng bao giờ tàn lụi. Nhưng cùng với Đức Khôn ngoan, mọi sự tốt lành đã đến với tôi. Nhờ tay Đức Khôn ngoan, của cải quá nhiều không đếm xuể. Tôi vui hưởng mọi sự tốt lành ấy, vì chính Đức Khôn ngoan đem chúng đến với tôi; thế mà tôi lại không biết rằng Đức Khôn ngoan là mẹ sinh ra chúng". (Kn 7, 7-12)

Thánh nữ Catarina Alêxanđria đã trân quý vẻ đẹp của niềm tin Kitô giáo. Đó là lý do thánh nữ có thể thuyết phục cách hiệu quả những người khác tôn giáo cùng tin theo đạo. Chúng ta hãy nài xin Thánh nữ Catarina Alêxanđria giúp chúng ta tăng triển lòng yêu mến đối với các chân lý đức tin như ngài.

Vào ngày lễ của Thánh Catherine thành Alexandria Tử Đạo (25/11 theo lịch phụng vụ cũ), khi Thánh Nữ Margaret đang ở bàn thờ để rước lễ thì nghe thấy Chúa Giêsu nói cùng mình rằng: “Con Cha ơi, chỗ của con sẽ ở giữa thần Seraphim cùng với các trinh nữ bừng cháy tình yêu thần linh”. Nghe thấy thế Thánh nữ sửng sốt đáp lại rằng: “Lạy Chúa, làm sao điều ấy có thể xẩy ra được với một con người nhớp nhúa tội lỗi chứ?” Chị đã nghe thấy câu giải đáp của Chúa như sau: “Những đau khổ vô vàn của con sẽ thanh tẩy tâm hồn con khỏi tất cả mọi thứ thu hút phạm tội, và trong nỗi đớn đau và ăn năn thống hối của mình, con sẽ phục hồi sự tinh tuyền đồng trinh của con”. Thánh nữ lại càng cảm thấy sợ hãi trước câu trả lời của Chúa và đã than lên rằng: “Ôi Chúa Kitô là Sư Phụ của con, phải chăng Thánh Mai Đệ Liên thuộc về thành phần các trinh nữ trong vinh quang thiên đình?” Chúa liền tiết lộ cho chị biết rằng: “Ngoại trừ Mẹ Maria và Catherine Tử Đạo, không ai hơn Mai Đệ Liên ở hàng ngũ trinh nữ”.

Vâng, vị thánh được nói đến đây có liên quan đến ngày lễ Thánh Catarina Alexander hôm nay, qua biến cố chị được Chúa Giêsu cho biết về vị thánh nữ này cũng như về bản thân chị, khiến chị cảm thấy bàng hoàng ngỡ ngàng không thể nào hiểu được theo quan niệm trần gian. Về cuộc sống thì chị Margarita Cortona và Thánh Catarina Alexander hoàn toàn trái ngược nhau: trong khi nàng Margarita Cortona hoang dâm thì nàng Catarina Alaxander tử đạo, nhưng cuối cùng, trước Thánh Nhan Thiên Chúa thì cả hai lại đồng qui: đều đồng trinh và đều còn nguyên xác sau khi chết.

Thật vậy, nàng Margarita Cortona đã từng sống một cuộc đời hôn nhân và đã có con, nhưng lại là một cuộc hôn nhân bất chính. Chính vì con điếm có tiếng trong thành kia, dù thân xác nhớp nhúa dâm ô và đời sống ghê tởm trước mặt dân chúng, nhất là thành phần luật sĩ và Pharisêu, nhưng vẫn không vì thế mà không dám tới gần Đấng Thánh là Chúa Giêsu Kitô bấy giờ đang ở trong nhà một người Pharisiêu tên Simon, thậm chí còn dám chạm tới Ngài, bằng cách lấy nước mắt mà rửa chân cho Ngài, lấy tóc mình mà lau khô và lấy thuốc thơm mà xức chân Ngài, mà con điếm này ngay bấy giờ đã được Đấng chị tin tưởng bênh vực và khẳng định rằng: “Đó là lý do tại sao tội lỗi của cô ta dù nhiều cũng đều được thứ tha vì cô ta đã yêu mến nhiều” (Lk 7:47). Con điếm “yêu nhiều” này chính là đệ nhất Mai Đệ Liên (xem Lk 8:2; Jn 11:2, 12:3; Mk 16:9).

“Đệ nhị Mai Đệ Liên” là một trong những vị thánh nữ ở thế kỷ 13 đó là Thánh Margaret thành Cortona Ý quốc, sau cuộc đời chín năm phóng đãng dâm ô theo nhan sắc và tình cảm tự nhiên của mình với một chàng thanh niên giầu sang phú quí trong vùng và có một đứa con trai với anh ta, nhưng không bao giờ trở thành vợ của anh ta như anh ta hứa hẹn. Tuy nhiên, sau khi nhờ con chó thân thương và tinh khôn dẫn đường thấy được thi thể của người tình này bất ngờ bị sát hại trong rừng vắng, nàng đã bắt đầu ăn năn hoán cải và chịu đựng tất cả những hậu quả hết sức đắng cay gây ra bởi gương mù tội lỗi của mình ở địa phương quê quán của nàng, nhất là thái độ hất hủi của người cha ruột và bà mẹ ghẻ của nàng.

Sau đó, nàng đã sống một cuộc đời thống hối ăn năn, đã gia nhập Dòng Ba Phanxicô, con trai nàng đã trở thành tu sĩ Dòng Phanxicô cùng được phúc tử đạo, và nàng đã lập Hiệp Hội Đức Mẹ Tình Thương để phục vụ thành phần bệnh nhân và nghèo khổ. Người thiếu phụ hoang đường tội lỗi này đã sống một cuộc đời hối nhân đầy nguyện cầu và khổ chế, nằm đất, ăn uống khem khổ, ngủ ít, mặc áo nhặm, đánh tội, và trải qua những giây phút ngất ngây chiêm niệm.

Nàng đã dứt khoát với thân xác một thời lăng loàn của mình đang bị nàng hành khổ để đền tội rằng: “Ôi thân xác của ta, tại sao ngươi không giúp ta phụng sự Đấng Hóa Công và Đấng Cứu Chuộc của ngươi chứ? Tại sao giờ đây ngươi không mạnh mẽ trong việc phụng sự Ngài như trước đây ngươi đã đưa ta đến chỗ xúc phạm đến Ngài chứ? Vô ích thôi cho dù ngươi có than van và chống cự về tình trạng ngươi đang bị quằn quại, vì giờ đây ngươi cần phải chịu đựng cho đến cùng cái ách ta đặt lên ngươi, như trong quá khứ ta đã mang lấy cái ách của ngươi để gây tổn thương cho Đấng đã dựng nên ngươi”.

Thậm chí nàng còn bị một số người trong dân chúng hiểu lầm về chính những nỗ lực thật tình thống hối ăn năn của nàng và tìm cách gây trở ngại cho việc chị được dẫn dắt trong đàng thiêng liêng bởi vị linh hướng Dòng Phanxicô. Thêm vào đó, chính các tu sĩ Dòng Phanxicô cũng hiểu lầm chị trước khi chị qua đời ít lâu. Về cuối đời, Chúa Giêsu đã cho chị biết về mục đích và ý nghĩa của việc Chúa hoán cải chị có liên quan tới các người khác nữa chứ không phải chỉ vì cá nhân chị và cho riêng chị. Chúa nói với chị như sau: “Giờ đây con hãy chứng tỏ là con đã hoán cải; con hãy kêu gọi những người khác thống hối nữa… Các ân sủng Cha đã ban cho con không phải chỉ giành riêng cho một mình con”.

Thế rồi, nhờ nỗ lực đáp ứng của chị trước lời Chúa kêu gọi, chị đã làm cho các tội nhân chẳng những ở Ý mà còn ở Pháp và Tây Ban Nha bỏ đàng tội lỗi mà quay về với Lòng Thương Xót Chúa như chị. Thậm chí thành phần dân chúng ở thành Cortona của chị không còn ngờ vực chị nữa, nhưng đã chạy đến với chị trong những lúc khó khăn khốn khó. Chị đã qua đời vào ngày 22/2/1297, hưởng dương 50 tuổi, sau 23 năm ăn năn thống hối. Ngay ngày chị qua đời chị đã được dân chúng địa phương tuyên xưng là một vị thánh và cùng năm ấy dân thành Cortona cũng đã xây một thánh đường kính chị. Chị quả thực đã trở thành một vị thánh lớn của chung hội dòng Phanxicô Khó Khăn, đến nỗi, như Chúa Giêsu cho chị biết khi chị còn sống rằng: “Con là ánh sáng thứ ba được ban cho hội dòng của Phanxicô yêu dấu của Cha. Phanxicô là thứ nhất trong số những người Anh Em Dòng Hèn Mọn; Clara là thứ hai trong số các nữ tu, con sẽ là thứ ba của Hội Dòng Ba Thống Hối”.

Hiện nay thi hài của chị, một thân thể dù đã trải qua một thời gian chín năm dài dâm ô lăng loàn đàng điếm vẫn được ơn còn nguyên vẹn sau khi chết, vì chị quả thực đã có lòng thống hối ăn năn, hãm mình phạt xác và làm việc bác ái của chị, những việc yêu nhiều thì được tha nhiều, nhờ đó chị có thể đền bù tội lỗi của chị với tất cả tấm lòng “tan nát khiêm cung” trước Thánh Nhan của Thiên Chúa vô cùng nhân hậu.

Đúng thế, nếu có những cái bẩn không thể dùng nước mà rửa được, tuy nước vẫn có tác dụng tẩy rửa, thậm chí đã trở thành chất thể bất khả thiếu trong Bí Tích Thánh Tẩy Tái Sinh của Kitô Giáo do Chúa Kitô thiết lập (Marco 16:16; Mathêu 28:19), và thực tế cho thấy chỉ có lửa mới có thể thanh tẩy được những thứ bẩn ấy thôi, chẳng hạn một thanh sắt bị rỉ sét. Đúng thế, chỉ có lửa mới làm cho thánh sắt bị rỉ sét chẳng những hết rỉ sát mà còn trở thành một thanh lửa hay một cục lửa nữa, khi thanh sắt hay cục sắt rỉ sét ấy bị nung bằng lửa, nhất là lửa yêu mến. Đó là lý do Chúa Kitô đã được Tiền Hô Gioan Tẩy Giả loan báo là Đấng rửa trong Thánh Thần nữa (xem Gioan 1:33), một phép rửa trong Thánh Thần mà ngài báo trước cho các tông đồ trước khi về trời: "ông Gio-an thì làm phép rửa bằng nước, còn anh em thì trong ít ngày nữa sẽ chịu phép rửa trong Thánh Thần" (Tông Vụ 1:5). Mà Thánh Thần là tình yêu hiệp thông, nên "ai yêu nhiều sẽ được tha nhiều" (Luca 7:47), như một con điếm Mai Đệ Liên, hay một Magarita Cortona, được Chúa Giêsu nói tới trong truyện vừa kể.

Đaminh Maria cao tấn tĩnh tổng hợp cả Việt lẫn Anh cũng như liên kết và diễn giải

Tôi là Gioan đã nhìn thấy một thiên thần từ trời xuống, có quyền năng cao cả, và đất rực sáng lên bởi vinh quang của Người. Người dõng dạc kêu lên rằng: "Thành Babylon vĩ đại đã sụp đổ rồi, đã sụp đổ rồi: nó đã trở thành nơi ma quỷ ở, hang mọi thần ô uế ẩn trú, và nơi mọi thứ chim dơ bẩn gớm ghiếc làm tổ".

Rồi có một thiên thần dũng lực nhắc bổng hòn đá như cối xay lớn, và quăng xuống biển mà rằng: "Thành Babylon sẽ bị quăng xuống dữ tợn như vậy, và không còn tìm thấy nó nữa". Tiếng người gảy đàn và kẻ hát ca, tiếng kẻ thổi sáo thổi kèn sẽ không còn nghe thấy nơi ngươi nữa. Những người thợ bá nghệ không còn tìm thấy nơi ngươi nữa; và tiếng cối xay cũng chẳng còn nghe thấy nơi ngươi nữa. Ðèn sáng không còn chiếu sáng nơi ngươi nữa. Tiếng tân lang tân nương không còn nghe thấy nơi ngươi nữa, vì những tay buôn của ngươi là bọn kỳ hào trên hoàn vũ, và bởi phù phép ngươi, mọi dân tộc phải lầm lạc".

Sau đó, tôi nghe như có tiếng nhiều đoàn người trên trời tung hô rằng: "Alleluia! Ơn Cứu độ, vinh quang và quyền năng đều thuộc về Thiên Chúa chúng ta: vì sự xét xử của Người thật chính trực và công minh, Người luận phạt gái điếm khét tiếng đã từng làm cho địa cầu ra hư nát bởi trò dâm dật của nó; Người đã báo oán máu các tôi tớ Người do tay nó đã đổ ra. Họ lại cất tiếng rằng: "Alleluia! Khói nó bốc lên cho tới muôn đời".

Và thiên thần bảo tôi: "Hãy viết rằng: Phúc cho những ai được mời đến dự tiệc cưới Con Chiên".

Ðáp: Phúc cho những ai được mời đến dự tiệc cưới Con Chiên (Kh 19, 9a).

Xướng: 1) Hãy phụng sự Thiên Chúa với niềm vui vẻ! Hãy vào trước thiên nhan với lòng hân hoan khoái trá. - Ðáp.

2) Hãy biết rằng Chúa là Thiên Chúa, chính Người đã tạo tác thân ta, và ta thuộc quyền sở hữu của Người, ta là dân tộc, là đoàn chiên Chúa chăn nuôi. - Ðáp.

3) Hãy vào trụ quan nhà Người với lời khen ngợi, vào hành lang với khúc ca vui, hãy tán dương, hãy chúc tụng danh Người. - Ðáp.

4) Vì Thiên Chúa, Người thiện hảo, lòng từ bi Người tồn tại muôn đời, và lòng trung tín Người còn tới muôn thế hệ. - Ðáp.

Alleluia, alleluia! - Các con hãy đứng dậy và ngẩng đầu lên, vì giờ cứu rỗi các con đã gần đến. - Alleluia.

"Giêrusalem sẽ bị các dân ngoại chà đạp, cho đến thời kỳ dành cho các dân ngoại chấm dứt".

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Khi các con thấy Giêrusalem bị các đạo binh bao vây, các con hãy biết rằng đã gần đến lúc thành ấy bị tàn phá. Bấy giờ những ai ở trong đất Giuđa, hãy chạy trốn lên núi, những ai ở trong thành, hãy rời xa, và những ai ở vùng quê, chớ có vào thành; vì những ngày ấy là những ngày báo oán, để ứng nghiệm mọi lời đã ghi chép.

"Khốn cho những đàn bà đang mang thai và nuôi con thơ trong những ngày ấy: vì chưng sẽ có sự khốn cực cả thể trong xứ và cơn thịnh nộ trút xuống dân này. Chúng sẽ ngã gục dưới lưỡi gươm, sẽ phải bắt đi làm tôi trong các dân, và Giêrusalem sẽ bị các dân ngoại chà đạp, cho đến thời kỳ dành cho dân ngoại chấm dứt.

"Sẽ có những điềm lạ trên mặt trời, mặt trăng và các ngôi sao; dưới đất, các dân tộc buồn sầu lo lắng, vì biển gầm sóng vỗ. Người ta sợ hãi kinh hồn, chờ đợi những gì sẽ xảy đến trong vũ trụ, vì các tầng trời sẽ rung chuyển. Lúc đó, người ta sẽ thấy trên đám mây, Con Người hiện đến đầy quyền năng và uy nghi cao cả. Khi những điều đó bắt đầu xảy đến, các con hãy đứng dậy và ngẩng đầu lên, vì giờ cứu rỗi các con đã gần đến".

Tiếp theo bài Phúc Âm hôm qua về số phận bị bách hại của thành phần chứng nhân cuối thời, hôm nay, Thứ Năm Tuần XXXIV Thường Niên, Bài Phúc Âm thuật lại thêm những lời cảnh báo kèm huấn dụ của Chúa Giêsu với các môn đệ về việc ứng phó với tình hình cuối thời, sau đó Người lại cho biết tiếp về hiện tượng cuối thời diễn tiến cho đến khi Người tái xuất hiện.

Về những lời huấn dụ kiêm cảnh báo của Chúa Giêsu với các môn đệ liên quan đến việc ứng phó tình hình cuối thời:

"Khi các con thấy Giêrusalem bị các đạo binh bao vây, các con hãy biết rằng đã gần đến lúc thành ấy bị tàn phá. Bấy giờ những ai ở trong đất Giuđa, hãy chạy trốn lên núi, những ai ở trong thành, hãy rời xa, và những ai ở vùng quê, chớ có vào thành; vì những ngày ấy là những ngày báo oán, để ứng nghiệm mọi lời đã ghi chép. Khốn cho những đàn bà đang mang thai và nuôi con thơ trong những ngày ấy: vì chưng sẽ có sự khốn cực cả thể trong xứ và cơn thịnh nộ trút xuống dân này. Chúng sẽ ngã gục dưới lưỡi gươm, sẽ phải bắt đi làm tôi trong các dân, và Giêrusalem sẽ bị các dân ngoại chà đạp, cho đến thời kỳ dành cho dân ngoại chấm dứt".

Về hiện tượng cuối thời diễn tiến cho đến khi Chúa Kitô xuất hiện:

Trước hết, "Khi các con thấy Giêrusalem bị các đạo binh bao vây (có thể ám chỉ đạo binh gog và magog ở Khải Huyền 20:8-9), các con hãy biết rằng đã gần đến lúc thành ấy bị tàn phá. Bấy giờ những ai ở trong đất Giuđa (có thể ám chỉ cộng đồng dân Chúa trên thế giới, vì Giuđêa là miền nam nước Do Thái, miền đất chính yếu của Do Thái giáo, nơi có giáo đô và đền thờ Giêrusalem bị xâm chiếm và tàn phá), hãy chạy trốn lên núi, những ai ở trong thành, hãy rời xa, và những ai ở vùng quê, chớ có vào thành".

Nghĩa là thành phần chứng nhân cuối thời phải làm sao để có thể thoát nạn khi đến thời điểm xẩy ra là "ngày báo oán" và ở ngoài địa điểm xẩy ra là "thành Giêrusalem". Việc họ có thể vượt thoát hoạn nạn kinh hoàng hầu như bất khả đối với khả năng tự nhiên của con người này chứng tỏ thành phần chứng nhân cuối thời thật sự tỉnh thức, nhận ra dấu chỉ thời đại và ứng biến một cách khôn ngoan, không giống như thành phần nạn nhân bị mắc kẹt ở lại không thể thoát thân, gây ra bởi chính tình trạng mù quáng và nặng nề chậm chạp của họ, như được nói đến ngay dưới đây.

Sau nữa, "khốn cho những đàn bà đang mang thai và nuôi con thơ trong những ngày ấy: vì chưng sẽ xẩy ra những khốn cực cả thể trong xứ và cơn thịnh nộ trút xuống dân này. Chúng sẽ ngã gục dưới lưỡi gươm, sẽ phải bắt đi làm tôi trong các dân".

"Người đàn bà đang mang thai và nuôi con thơ" đây có thể ám chỉ những ai lo toan bận bịu vướng mắc thế gian vào lúc bấy giờ, như thành phần buôn bán trong Đền Thờ Giêrusalem bị Chúa đánh đuổi trong bài Phúc Âm Thứ Sáu Tuần XXXIII Thường Niên vừa rồi, sẽ chịu "khốn cực cả thể", ở chỗ họ "sẽ ngã gục dưới lưỡi gươm, sẽ bị bắt đi làm tôi trong các dân, và Giêrusalem sẽ bị các dân ngoại chà đạp, cho đến thời kỳ dành cho dân ngoại chấm dứt".

"Giêrusalem sẽ bị các dân ngoại chà đạp, cho đến thời kỳ dành cho dân ngoại chấm dứt" Vào thời điểm ngày cùng tháng tận, "các dân ngoại" đây không phải là thành phần ngoài dân Do Thái thời Cựu Ước và là thành phần đã làm nên Giáo Hội Chúa Kitô thời Tân Ước, mà là tất cả những ai, dù là Kitô hữu, sống như không có đức tin, sống theo tinh thần và khuynh hướng của dân ngoại, theo trào lưu vô thần duy vật, hoàn toàn phản lại với Chúa Kitô và bất chấp lề luật Thiên Chúa, như tình trạng văn hóa Kitô giáo đang bị hủy hoại ở thế giới Tây phương Kitô giáo hiện nay... Nhưng tình trạng "Giêrusalem sẽ bị các dân ngoại chà đạp" này chỉ kéo dài trong một thời gian giới hạn được phép, tức "cho đến thời kỳ dành cho dân ngoại chấm dứt". Nghĩa là cho tới khi Chúa Kitô xuất hiện như Người đã xuất hiện để thanh tẩy đền thờ Giêrusalem trong Bài Phúc Âm Thứ Sáu Tuần XXXIII vừa rồi.

Sau hết, "Khi những điều đó bắt đầu xảy đến, các con hãy đứng dậy và ngẩng đầu lên, vì giờ cứu rỗi các con đã gần đến". Đúng thế, "Khi những điều đó bắt đầu xảy đến" nghĩa là lúc "Giêrusalem sẽ bị các dân ngoại chà đạp", thì đó là dấu báo cho biết "giờ cứu rỗi các con đã gần đến", nghĩa là lúc Chúa Kitô sắp sửa xuất hiện để thanh tẩy Đền Thánh của Người, thì thành phần chứng nhân cuối thời chẳng những không được sợ hãi hay chán nản bỏ cuộc, trái lại, còn phải hân hoan vui mừng "đứng dậy và ngẩng đầu lên" nữa, để sửa soạn tiến lên nghênh đón Người là Đấng Cứu Chuộc Nhân Trần - Redemptor Hominis (nhan đề của bức thông điệp đầu tay được Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II ban hành ngày 4/3/1979).

Phải chăng thành phần được Chúa Giêsu tiên báo trong Bài Phúc Âm hôm nay là "khốn cho những đàn bà đang mang thai và nuôi con thơ trong những ngày ấy: vì chưng sẽ có sự khốn cực cả thể trong xứ và cơn thịnh nộ trút xuống dân này. Chúng sẽ ngã gục dưới lưỡi gươm, sẽ phải bắt đi làm tôi trong các dân, và Giêrusalem sẽ bị các dân ngoại chà đạp, cho đến thời kỳ dành cho dân ngoại chấm dứt", được Sách Khải Huyền trong Bài Đọc 1 hôm nay ám chỉ nơi hiện tượng "'Thành Babylon vĩ đại đã sụp đổ rồi, đã sụp đổ rồi: nó đã trở thành nơi ma quỷ ở, hang mọi thần ô uế ẩn trú, và nơi mọi thứ chim dơ bẩn gớm ghiếc làm tổ'. Rồi có một thiên thần dũng lực nhắc bổng hòn đá như cối xay lớn, và quăng xuống biển mà rằng: 'Thành Babylon sẽ bị quăng xuống dữ tợn như vậy, và không còn tìm thấy nó nữa'".

Và phải chăng thành phần biết khám phá ra những dấu chỉ thời đại liên quan đến "giờ cứu rỗi các con đã gần đến", như Chúa Giêsu nói đến trong Bài Phúc Âm hôm nay, cũng được ám chỉ nơi thị kiến của Thánh Gioan và được ngài ghi lại trong Sách Khải Huyền ở Bài Đọc 1 hôm nay như thế này: "Sau đó, tôi nghe như có tiếng nhiều đoàn người trên trời tung hô rằng: 'Alleluia! Ơn Cứu độ, vinh quang và quyền năng đều thuộc về Thiên Chúa chúng ta: vì sự xét xử của Người thật chính trực và công minh, Người luận phạt gái điếm khét tiếng đã từng làm cho địa cầu ra hư nát bởi trò dâm dật của nó; Người đã báo oán máu các tôi tớ Người do tay nó đã đổ ra. Họ lại cất tiếng rằng: Alleluia! Khói nó bốc lên cho tới muôn đời'".

Đúng thế, nếu chỉ có "những ai bền đỗ đến cùng mới được cứu độ" (Mathêu 24:12), tức là "những ai thiết tha mong đợi Người (trong lần Người xuất hiện lần thứ hai)" (Do Thái 9:28), hay nói cách khác, như cách diễn tả của Chúa Giêsu trong Bài Phúc Âjm hôm nay: "đứng thẳng và ngẩng đầu lên", mới được nghe thấy tiếng của vị thiên thần ở cuối Bài Đọc 1 hôm nay: "Phúc cho những ai được mời đến dự tiệc cưới Con Chiên", một câu chúc phúc trở thành câu họa chung của Bài Đáp Ca hôm nay, một Bài Đáp Ca chất chứa những lời kêu gọi của Thánh Vịnh 99 với thành phần "đứng thẳng và ngẩng đầu lên" này như sau:

1) Hãy phụng sự Thiên Chúa với niềm vui vẻ! Hãy vào trước thiên nhan với lòng hân hoan khoái trá.

2) Hãy biết rằng Chúa là Thiên Chúa, chính Người đã tạo tác thân ta, và ta thuộc quyền sở hữu của Người, ta là dân tộc, là đoàn chiên Chúa chăn nuôi.

3) Hãy vào trụ quan nhà Người với lời khen ngợi, vào hành lang với khúc ca vui, hãy tán dương, hãy chúc tụng danh Người.

4) Vì Thiên Chúa, Người thiện hảo, lòng từ bi Người tồn tại muôn đời, và lòng trung tín Người còn tới muôn thế hệ.

"Những người đã chết phải chịu phán xét theo các việc họ đã làm. Tôi đã thấy Giêrusalem mới từ trời xuống".

Tôi là Gioan đã thấy một thiên thần từ trời xuống, tay cầm chìa khoá vực thẳm và một dây xiềng rất lớn. Người bắt lấy con rồng, là con rắn thuở xưa, tức là Ma Quỷ và là Satan, rồi trói nó lại một ngàn năm, ném nó xuống vực thẳm, khoá cửa lại, và đóng ấn trên vực thẳm, để nó không còn lừa dối các dân tộc nữa, cho đến khi nào chẵn một ngàn năm, sau đó thả nó ra ít lâu.

Tôi lại thấy có mấy ngai toà, và những vị ngồi trên toà đó cũng được quyền xét xử. Tôi thấy linh hồn của những kẻ đã bị trảm quyết vì đã làm chứng về Ðức Giêsu và vì lời Thiên Chúa, họ là những người không thờ lạy Mãnh thú và hình tượng của nó, không chịu để thích chữ trên trán và trên tay họ. Họ được sống và hiển trị với Ðức Kitô một ngàn năm.

Tôi lại thấy một toà lớn trắng tinh và vị đang ngự trên toà ấy, trời đất lẩn trốn khỏi tôn nhan Người, và không còn tìm thấy chỗ nào dành cho chúng nữa. Tôi cũng thấy những kẻ đã chết, lớn cũng như bé, đang đứng trước toà, các quyển sách được mở ra, và một quyển Sách nữa cũng đã mở sẵn, tức là Sách sự sống, những kẻ đã chết phải chịu phán xét theo như các điều ghi chép trong sách, tuỳ các việc họ đã làm. Biển cả liền để cho những người chết ở trong ấy được đi ra; tử thần và địa ngục cũng để cho những kẻ chết ở trong ấy được đi ra: mỗi người phải chịu phán xét theo các việc họ đã làm. Ðịa ngục và tử thần đều bị ném xuống hồ lửa: đó là cái chết thứ hai. Kẻ nào không thấy ghi tên mình trong Sách sự sống, đều bị ném xuống hồ lửa.

Tôi lại thấy trời mới đất mới. Vì trời cũ đất cũ đã qua đi, và biển cũng không còn nữa.

Và tôi là Gioan đã thấy thành thánh Giêrusalem mới, tự trời xuống, từ nơi Thiên Chúa, tề chỉnh như tân nương được trang điểm cho tân lang của mình.

Ðáp: Ðây là nhà tạm của Thiên Chúa ở với loài người (Kh 21, 3b).

Xướng: 1) Linh hồn tôi khát khao và mòn mỏi, mong vào hành lang nhà Thiên Chúa. Tâm thần và thể xác tôi hoan hỉ, tìm đến cùng Thiên Chúa trường sinh. - Ðáp.

2) Ðến như chim sẻ còn kiếm được nhà, và chim nhạn tìm ra tổ ấm để làm nơi ấp ủ con mình, cạnh bàn thờ Chúa, ôi Chúa là Thiên Chúa thiên binh, ôi Ðại Vương và Thiên Chúa của con. - Ðáp.

3) Ôi Thiên Chúa, phúc đức ai ngụ nơi nhà Chúa: họ sẽ khen ngợi Chúa tới muôn đời. Phúc thay người được Chúa con nâng đỡ. Họ tiến lên ngày càng thêm hăng hái. - Ðáp.

Alleluia, alleluia! - Chúa phán: "Ngươi hãy giữ lòng trung thành cho đến chết, thì Ta sẽ ban cho ngươi triều thiên sự sống". - Alleluia.

"Khi các con xem thấy những sự đó xảy ra, thì hãy biết rằng nước Thiên Chúa đã gần đến".

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ thí dụ này rằng: "Các con hãy xem cây vả và mọi thứ cây cối. Khi chúng đâm chồi nảy lộc, thì các con biết rằng mùa hè đã gần đến. Cũng thế, khi các con xem thấy những sự đó xảy ra, thì hãy biết rằng nước Thiên Chúa đã gần đến. Thầy bảo thật các con, thế hệ này sẽ chẳng qua đi cho đến khi mọi sự ấy xảy đến. Trời đất sẽ qua đi; nhưng lời Thầy nói sẽ chẳng qua đâu".

Hôm nay, Thứ Sáu Tuần XXXIV Thường Niên, Bài Phúc Âm tiếp theo Bài Phúc Âm hôm qua về đường lối ứng phó của thành phần chứng nhân cuối thời, vào thời điểm Giêrusalem ám chỉ cộng đồng dân Chúa bị tàn phá (như được báo trước trong Bài Phúc Âm Thứ Ba tuần này), cũng như về số phận bị bách hại của thành phần chứng nhân cuối thời (như được tiên báo trong Bài Phúc Âm Thứ Tư sau đó), trong khi bài Phúc Âm hôm nay lại cho thấy lóe sáng niềm hy vọng như thế này:

"Các con hãy xem cây vả và mọi thứ cây cối. Khi chúng đâm chồi nảy lộc, thì các con biết rằng mùa hè đã gần đến. Cũng thế, khi các con xem thấy những sự đó xảy ra, thì hãy biết rằng nước Thiên Chúa đã gần đến. Thầy bảo thật các con, thế hệ này sẽ chẳng qua đi cho đến khi mọi sự ấy xảy đến. Trời đất sẽ qua đi; nhưng lời Thầy nói sẽ chẳng qua đâu".

Bài Phúc Âm vắn gọn chỉ có 5 câu ngắn này quả thực đã cho chúng ta thấy ánh sáng cuối đường hầm. Ở chỗ, trong khi mọi sự trước đó toàn là những gì tai ương, hoạn nạn, chết chóc, tang thương thì cuối cùng lại thấy sự sống ló dạng và bừng nở, như hình ảnh "cây vả và mọi thứ cây cối... đâm chồi nảy lộc" để báo hiệu "mùa hè đã gần đến" ở Lời Chúa trong Bài Phúc Âm hôm nay.

Đây là một hình ảnh tuyệt vời tràn đầy hy vọng, liên quan chẳng những đến sự sống mà còn là một sự sống viên mãn nữa (xem Gioan 10:10). "Sự sống" ở đây được biểu hiệu nơi hình ảnh "cây vả và mọi thứ cây cối... đâm chồi nảy lộc", và "sự sống viên mãn" đây biểu hiệu nơi "mùa hè đã gần đến". Vì qua các mùa của một năm, trong khi mùa đông lạnh lẽo biểu hiệu cho chết chóc, mùa thu ảm đạm biểu hiệu cho buồn tẻ yếm thế, và mùa xuân tươi mát biểu hiệu cho sự sống hồi sinh sau mùa đông chết chóc, thì mùa hè biểu hiệu cho sự sống phong phú, mạnh mẽ và tràn đầy, với ánh sáng cùng với nhiệt năng sinh động.

Cuộc khổ nạn và tử giá của Chúa Kitô thật sự, về thời điểm, đã xẩy ra từ 12 giờ trưa đến 3 giờ chiều là thời điểm "mùa hè" chói chang ánh sáng và sức nóng nhất của một ngày, sau mùa xuân ban sáng và mùa đông ban đêm, và trước mùa thu ban chiều trong một ngày sống của con người trên thế gian này.

Và chính vào thời điểm lịch sử của loài người ấy, ở nước Do Thái xưa, mà Vương Quốc của Thiên Chúa đã thực sự được thiết lập và trị đến nơi "Vua Dân Do Thái" (Luca 23:38) trên ngai tòa thập giá ở đồi Canvê xưa, một vương quốc đang bất diệt qua sự tồn tại của Giáo Hội Chúa Kitô dù liên lỉ bị bách hại và sát hại trên trần gian này, cho tới khi vương quốc này hoàn toàn được tỏ hiện nơi mầu nhiệm cánh chung khi Chúa Kitô trở lại trong vinh quang, được nghênh đón bởi vị hôn thê diễm lệ của Người là một tân Giêrusalem từ trời nơi Thiên Chúa mà xuống (xem Khải Huyền 21:2).

Những lời tiên báo của Chúa Giêsu trong Bài Phúc Âm hôm nay sau khi xẩy ra biết bao nhiêu là những gì tiêu cực, gian nan khốn khó hoạn nạn tai ương v.v.: "Các con hãy xem cây vả và mọi thứ cây cối. Khi chúng đâm chồi nảy lộc, thì các con biết rằng mùa hè đã gần đến. Cũng thế, khi các con xem thấy những sự đó xảy ra, thì hãy biết rằng nước Thiên Chúa đã gần đến", phải chăng được hiện lên nơi hình ảnh được Sách Khải Huyền của Thánh Gioan trong Bài Đọc 1 hôm nay cho thấy tất cả những gì là sự sống mới: "Tôi lại thấy trời mới đất mới. Vì trời cũ đất cũ đã qua đi, và biển cũng không còn nữa. Và tôi là Gioan đã thấy thành thánh Giêrusalem mới, tự trời xuống, từ nơi Thiên Chúa, tề chỉnh như tân nương được trang điểm cho tân lang của mình".

Đúng thế, "nhà tạm của Thiên Chúa ở với loài người", câu câu họa chung trong Bài Đáp Ca hôm nay, chính là câu được Sách Khải Huyền cho biết (không có trong Bài Đọc 1 hôm nay) ngay sau câu "thành thánh Giêrusalem mới, tự trời, nơi Thiên Chúa, mà xuống". Nghĩa là "thành thánh Giêrusalem mới, tự trời, nơi Thiên Chúa, mà xuống" chính là "nhà tạm của Thiên Chúa ở với loài người", nơi mà chỉ có những ai được "ghi tên mình trong Sách sự sống", tức "những người không thờ lạy Mãnh thú và hình tượng của nó", mới là thành phần được Thánh Vịnh 83 diễn tả trong Bài Đọc hôm nay như sau:

1) Linh hồn tôi khát khao và mòn mỏi, mong vào hành lang nhà Thiên Chúa. Tâm thần và thể xác tôi hoan hỉ, tìm đến cùng Thiên Chúa trường sinh.

2) Ðến như chim sẻ còn kiếm được nhà, và chim nhạn tìm ra tổ ấm để làm nơi ấp ủ con mình, cạnh bàn thờ Chúa, ôi Chúa là Thiên Chúa thiên binh, ôi Ðại Vương và Thiên Chúa của con.

3) Ôi Thiên Chúa, phúc đức ai ngụ nơi nhà Chúa: họ sẽ khen ngợi Chúa tới muôn đời. Phúc thay người được Chúa con nâng đỡ. Họ tiến lên ngày càng thêm hăng hái.

Thiên thần Chúa chỉ cho tôi là Gioan, thấy sông nước hằng sống, sáng ngời như thuỷ tinh, từ toà Thiên Chúa và Con Chiên chảy ra. Ở giữa công trường thành phố và hai bên sông, có cây sự sống sinh hoa kết quả mười hai mùa, mỗi tháng một mùa, và lá cây thì dùng cứu chữa các dân ngoại lành đã. Sẽ không còn lời nguyền rủa nào nữa. Toà Thiên Chúa và Con Chiên sẽ dựng lên trong thành ấy, các tôi tớ Người sẽ phụng thờ Người. Họ sẽ chiêm ngắm tôn nhan Người, và khắc tên Người trên trán họ. Cũng không còn đêm tối nữa: họ không cần đến ánh sáng đèn đuốc hay ánh sáng mặt trời nữa: vì Chúa là Thiên Chúa sẽ soi sáng cho họ, và họ sẽ thống trị muôn đời.

Thiên thần lại bảo tôi rằng: "Những lời này rất trung trực và chân thật. Chúa là Thiên Chúa thần trí các tiên tri, đã sai thiên thần Người đến chỉ cho các tôi tớ Người biết những sự sắp phải xảy đến. Và đây tôi vội vã tiến đến. Phúc cho kẻ vâng giữ các lời ghi trong sách này".

Ðáp: Ma-ra-na-tha! Lạy Chúa Giêsu, xin hãy đến! (1 Cr 16, 22b và Kh 21, 20b)

Xướng: 1) Hãy tới, chúng ta hãy reo mừng Chúa, hãy hoan hô Ðá Tảng cứu độ của Ta! Hãy ra trước thiên nhan với lời ca ngợi, chúng ta hãy xướng ca để hoan hô Người. - Ðáp.

2) Vì Chúa là Thiên Chúa cao sang, là Ðại Ðế siêu việt chư chúa tể. Ở nơi tay Người những vực sâu của địa cầu, là của Người những chỏm núi cao. Bể khơi là của Người: vì chính Người tạo tác, và đất khô do tay Người đúc nắn ra. - Ðáp.

3) Hãy tiến lên, cúc cung bái và sụp lại, hãy quỳ gối trước nhan Chúa, Ðấng tạo thành ta. Vì chính Người là Thiên Chúa của ta, và ta là dân Người chăn dẫn, là đoàn chiên thuộc ở tay Người. - Ðáp.

Alleluia, alleluia! - Các con hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có thể xứng đáng đứng vững trước mặt Con Người. - Alleluia.

"Các con hãy tỉnh thức, để có thể thoát khỏi những việc sắp xảy đến".

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Các con hãy giữ mình, kẻo lòng các con ra nặng nề bởi chè chén say sưa và lo lắng việc đời, mà ngày đó thình lình đến với các con như chiếc lưới chụp xuống mọi người sống trên mặt đất. Vậy các con hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có thể thoát khỏi những việc sắp xảy đến và đứng vững trước mặt Con Người!"

Thứ Bảy cuối Tuần XXXIV Thường Niên cũng là ngày cuối cùng của phụng niên nói chung và của chu kỳ phụng niên năm B nói riêng, Bài Phúc Âm hôm nay chỉ có 3 trong 5 câu cuối cùng ở đoạn 21 Phúc Âm Thánh Luca.

Đúng thế, 2 câu cuối cùng 37 và 38 của đoạn 21 được Thánh ký Luca cho biết về lịch trình cùng nơi chốn sinh hoạt hay giảng dạy của Chúa Giêsu vào những giây phút cuối cùng của Người ở Giêrusalem trước cuộc khổ nạn và tử giá của Người: "Ban ngày Người giảng dạy trong đền thờ, và ban đêm Người rời thành này mà về Núi Cây Dầu. Khi ngày tới thì tất cả mọi người đều đến nghe Người trong đền thờ".

Tuy nhiên, cho dù "Khi ngày tới thì tất cả mọi người đều đến nghe Người trong đền thờ", mà loạt bài giáo huấn cuối cùng ở Giêrusalem của Người, từ bài Phúc Âm Thứ Bảy tuần trước cho đến nay, Chúa Giêsu chỉ nói với các môn đệ của Người mà thôi, chứ Người không nói với các vị một cách riêng tư như Người sẽ làm thế khi cử hành Lễ Vượt Qua với các vị trong Bữa Tiệc Ly ở căn thượng lầu riêng biệt giữa Người và các vị, và kể cả trong bài Phúc Âm hôm nay, Người vẫn nói với các vị một cách công khai trước mặt quần chúng và nơi đền thờ Giêrusalem.

Thật vậy, trước ngay 2 câu cuối cùng ở đoạn 24 này, Thánh ký Luca đã ghi lại lời Chúa Giêsu huấn dụ sau hết của Người trong loạt giáo huấn cuối cùng của Người ở Giêrusalem, cho riêng các môn đệ của Người cũng như cho chung dân chúng đang qui tụ lại với các môn đệ của Người để nghe Người bấy giờ. Và lời huấn dụ cuối cùng mà Người muốn nhắn nhủ cho cả hai thành phần nghe Người bấy giờ được thánh ký Luca ghi lại trong bài Phúc Âm hôm nay đó là:

"Các con hãy giữ mình, kẻo lòng các con ra nặng nề bởi chè chén say sưa và lo lắng việc đời, mà ngày đó thình lình đến với các con như chiếc lưới chụp xuống mọi người sống trên mặt đất. Vậy các con hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có thể thoát khỏi những việc sắp xảy đến và đứng vững trước mặt Con Người!"

Trong lời huấn dụ cuối cùng ở Giêrusalem này, Chúa Giêsu khuyên các môn đệ và toàn thể đám đông dân chúng đang lắng nghe Người bấy giờ 2 điều, một có tính cách tránh lánh tiêu cực: "hãy giữ mình, kẻo lòng các con ra nặng nề bởi chè chén say sưa và lo lắng việc đời, mà ngày đó thình lình đến với các con như chiếc lưới chụp xuống mọi người sống trên mặt đất", và một có tính cách áp dụng thực hành tích cực: "hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có thể thoát khỏi những việc sắp xảy đến và đứng vững trước mặt Con Người!"

Về lời khuyên tránh lánh những gì là tiêu cực "hãy giữ mình, kẻo lòng các con ra nặng nề bởi chè chén say sưa và lo lắng việc đời, mà ngày đó thình lình đến với các con như chiếc lưới chụp xuống mọi người sống trên mặt đất" là lời khuyên được Người lập lại theo lời cảnh báo của Người trước kia liên quan đến việc ứng phó của thành phần chứng nhân cuối thời khi thấy thành Giêrusalem bị công hãm thì làm sao phải thoát thân chứ đừng bị kẹt lại mà khốn, như lời Người trong Bài Phúc Âm Thứ Năm tuần này:

Về lời khuyên áp dụng thực hành tích cực "hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có thể thoát khỏi những việc sắp xảy đến và đứng vững trước mặt Con Người!" cũng được Người lập lại những gì Người đã trấn an và phấn khích thành phần chứng nhân cuối thời trong cùng Bài Phúc Âm Thứ Năm tuần này mới hôm kia: "Khi những điều đó bắt đầu xảy đến, các con hãy đứng dậy và ngẩng đầu lên, vì giờ cứu rỗi các con đã gần đến".

Vẫn biết vương quốc của ma quỉ, của thần dữ đã bị phá hủy bởi Chúa Kitô khi Người đến trần gian lần thứ nhất, đặc biệt là bằng cuộc Vượt Qua của Người (xem 1Gioan 3:8). Tuy nhiên, khi còn sống trên thế gian này, trong không gian và thời gian, con người dù đã được cứu độ khi lãnh nhận Phép Rửa tái sinh, vẫn sống với một bản tính bị nhiễm lây nguyên tội, nên vẫn phải chịu hậu quả của nguyên tội là khổ đau và chết đi, và vì thế vẫn sống với tất cả các mầm mống tội lỗi là đam mê nhục dục và tính mê nết xấu, và do đó vẫn có thể bị hư đi, nếu không tự "giữ mình" và "luôn tỉnh thức và cầu nguyện".

Kinh nghiệm tu đức cho thấy rõ đúng là như vậy, và chính Phúc Âm cũng đã ghi lại trường hợp điển hình nhất về ba vị tông đồ thân tín nhất của Chúa Kitô ở trong Vườn Cây Dầu vào Đêm Thứ Năm Tuần Thánh với Chúa Giêsu, cả 3 vị đã không thể nào mở mắt thức với Người được lấy 1 giờ đồng hồ trong lúc Người "buồn thảm đến chết đi được" (xem Mathêu 26:36-46), bởi thế mà ba vị tông đồ thân tín này đã cùng với những vị còn lại "tất cả đã bỏ Người mà thoát thân" (Marco 14:50), ngay chính lúc các vị cần phải tỏ ra hiên ngang cương quyết sống chết với Thày của mình!

Chỉ có những ai biết đáp ứng lời cảnh báo của Chúa Kitô trong Bài Phúc Âm hôm nay, trong việc "tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có thể thoát khỏi những việc sắp xảy đến và đứng vững trước mặt Con Người!" mới thực sự có được một cảm nghiệm thần linh đúng như Thánh Gioan diễn tả trong Bài Đọc 1 hôm nay, đó là "không còn đêm tối nữa", vì "họ không cần đến ánh sáng đèn đuốc hay ánh sáng mặt trời nữa: vì Chúa là Thiên Chúa sẽ soi sáng cho họ, và họ sẽ thống trị muôn đời".

Chính vì họ "đứng vững trước mặt Con Người" mà họ mới có thể gắn bó với Người và trông mong Người đến để giải cứu họ và canh tân tất cả mọi sự thành trời mới đất mới, một niềm trông mong tha thiết (xem Do Thái 9:28), như được câu họa chung của Bài Đáp Ca hôm nay lập lại lời Sách Khải Huyền là: "Ma-ra-na-tha! Lạy Chúa Giêsu, xin hãy đến!" Thậm chí họ còn đồng thanh thúc giục nhau theo tâm tình của Thánh Vịnh 94 trong Bài Đáp Ca hôm nay rằng:

1) Hãy tới, chúng ta hãy reo mừng Chúa, hãy hoan hô Ðá Tảng cứu độ của Ta! Hãy ra trước thiên nhan với lời ca ngợi, chúng ta hãy xướng ca để hoan hô Người.

3) Hãy tiến lên, cúc cung bái và sụp lại, hãy quỳ gối trước nhan Chúa, Ðấng tạo thành ta. Vì chính Người là Thiên Chúa của ta, và ta là dân Người chăn dẫn, là đoàn chiên thuộc ở tay Người.

Ngày 22/11: Thánh Cêcilia, đồng trinh tử đạo

Giáo Hoàng Tử Đạo

Thánh thi

Bài đọc 2

Lời nguyện

Thánh Catarina Alêxanđria

(Phụng Vụ Giờ Kinh Sách Thứ Sáu Tuần XXXIV - Bài đọc 2))