9.- Vai Tṛ Làm Vợ

 

 

 

V

ai tṛ làm chồng, như đă chia sẻ trong bài trước, là ở chỗ nhận biết và gắn bó với vợ, qua việc chiều chuộng vợ, âu yếm vợ, bao bọc vợ, bênh đỡ vợ và bao dung vợ, một vai tṛ được căn cứ vào đạo lư Do Thái, một đạo lư cũng rất thích hợp với tâm lư phái tính tự nhiên cũng như văn hóa của mọi thời đại. Nếu vai tṛ làm chồng đối với vợ quả thực đúng như vậy th́ vai tṛ làm vợ đối với chồng là ǵ và như thế nào mới hợp đạo lư và tâm lư? Theo văn hóa chung chung, vai tṛ của người vợ b́nh thường là ở chỗ hỗ trợ chồng, qua việc nội trợ trong nhà, với danh xưng là nội tướng.

 

Thật vậy, cũng theo Thánh Kinh Do Thái Giáo, đàn bà sở dĩ được gọi là "phụ” nữ là v́ xuất phát từ phái nam (x Sách Khởi Nguyên 2:23). Tuy nhiên, dù phát xuất từ phái nam, không phải v́ thế mà phẩm vị của phái nữ thua phái nam và kém phái nam. Phái nữ không phải hiện hữu để bù đắp chỗ trống cho hợp nghĩa nơi phái nam, mà là làm cho phái nam nhờ đó được nên trọn. V́ phái nữ chính là bản thân của phái nam, là chính tất cả những ǵ của phái nam, khiến phải nam phải từ bỏ tất cả mọi sự để sống đời với nàng, để nên một thân thể với nàng, để sống trọn thân phận làm người của ḿnh.

 

Do đó, trong t́nh yêu phái tính, nếu phái nam nhận biết vợ ḿnh và gắn bó với vợ ḿnh, bằng việc tán tỉnh và theo đuổi thế nào, th́ phái nữ, theo tâm lư tự nhiên, b́nh thường cũng dễ hướng chiều về người nào tha thiết yêu ḿnh và tỏ ra cảm kích trước người nào say mê theo đuổi ḿnh như vậy.

 

Thực tế cho thấy chính v́ phái nữ hay yếu ḷng trước lời khen tặng và dụ ngọt của nam nhân, nhất là trong lúc các nàng bị khủng hoảng về t́nh cảm, mà các nàng dễ bị lỡ bước sa chân, sau đó trở thành hận đời, tỏ ra rất thù ghét đàn ông, thậm chí đi đến chỗ cho đám đàn ông toàn là đồ đểu giả, sở khanh. Tuy nhiên, tâm lư yêu thương đáp ứng thương yêu này nơi phái nữ cũng cho thấy vai tṛ của con người nữ nhân mang thân phận làm vợ chính yếu là ở chỗ chấp nhận chồng ḿnh và hiệp nhất với chồng, được thể hiện qua việc trao thân cho chồng.

 

Đến đây, chúng ta thấy vai tṛ vợ chồng rất tương hợp với nhau, ở chỗ, với tư cách và vị trí làm đầu, chồng đóng vai tṛ nhận biết vợ và gắn bó với vợ, c̣n vợ, với tư cách và vị trí làm thân, vợ đóng vai tṛ chấp nhận chồng và hiệp nhất với chồng bằng việc trao thân cho chồng. Thế nhưng, vợ phải tỏ ra vai tṛ chấp nhận và hiệp nhất với chồng một cách xứng hợp như thế nào, nếu không phải bằng việc kính trọng chồng, nghe lời chồng, cộng tác với chồng, nâng đỡ chồng, và trung thành với chồng, những tác động đáp ứng việc chồng chiều chuộng vợ, âu yếm vợ, bao bọc vợ, bênh vực vợ và bao dung vợ. Tại sao?

 

Tại v́ chồng là đầu và vợ là thân. Đúng vậy, theo cơ cấu phụ hệ, người chồng cũng là người cha, là nhân vật chính trong gia đ́nh, gọi là gia trưởng. Thật thế, vai tṛ làm gia trưởng, làm đầu của người chồng, theo tự nhiên, đă là yếu tố bẩm sinh nơi con người nam nhân, một phái tính mà, về thể lư th́ mạnh mẽ để làm việc, tháo vát và bảo vệ những người thuộc về ḿnh, về tâm lư th́ suy nghĩ và lập luận bằng đầu trí óc hơn là con tim, về sinh lư th́ đ̣i hỏi, chiếm đoạt và ở vào thế làm “chồng” hay nằm trên khi ân ái. Thậm chí cả những việc vốn thuộc về người phụ nữ trong dia đ́nh, như nấu nướng và may vá, cũng do đàn ông bao thầu khi làm ăn lớn, như nấu nướng ở các nhà hàng hay cắt may ở các hăng sản xuất quần áo.

 

Bởi thế, theo phụ hệ, con cái được sinh ra đều lấy theo họ cha, chứ không phải họ mẹ. Thậm chí, ở Hoa Kỳ, khi lập gia đ́nh, người vợ c̣n đổi tên họ riêng của ḿnh, maiden name của ḿnh để lấy họ của chồng nữa. Bởi đó, trước khi lập gia đ́nh th́ chồng theo vợ, tức theo đuổi vợ, nhưng khi về với nhau rồi th́ vợ theo chồng, lấy họ chồng, phụ trợ chồng.

 

Chồng thực sự là người đầu của gia đ́nh nói chung và của vợ nói riêng. Thân thể được điều khiển và hướng dẫn bởi đầu thế nào, người vợ và con cái cũng được điều khiển và hướng dẫn bởi người chồng như vậy.

Tác động thứ nhất chứng tỏ vai tṛ làm vợ là chấp nhận và hiệp nhất với chồng ḿnh đó là việc vợ kính trọng chồng.

 

Thật ra, nói chung, vấn đề kính trọng là bổn phận của hết mọi người và phải tỏ ra với hết mọi người, chứ không riêng ǵ của vợ và là phận sự vợ phải tỏ ra đối với chồng. Chồng cũng phải kính trọng vợ nữa, nhất là nhân phẩm cũng là người như ḿnh của vợ, chứ không phải cậy ḿnh là phái mạnh và có quyền trong gia đ́nh mà bắt nạt vợ, ức hiếp vợ, coi vợ không ra ǵ, coi vợ như là người đầy tớ phục dịch ḿnh v.v.

 

Thế nhưng, theo văn hóa Á Đông, việc kính trọng thường của người dưới đối với người trên. Vấn đề người dưới kính trọng người trên đây không phải v́ cá nhân của con người làm đầu, cho bằng quyền bính nơi họ. Nghĩa là người dưới kính trọng quyền bính của người trên và quyền bính nơi người trên.

 

Tuy nhiên, quyền bính ở đâu ra, nếu không phải từ trên cao ban xuống, dù là quyền bính theo kiểu cha truyền con nối thuộc thời quân chủ ngày xưa. Bởi thế, nói đúng hơn, người dưới kính trọng người trên là kính trọng trời cao nơi người trên. Và cũng chỉ có một niềm tin sâu xa như thế, người dưới mới có thể chấp nhận bất cứ người nào được chọn làm đầu, nhất là mới có thể nghe theo mệnh lệnh và huấn dụ phát xuất từ vị thủ lănh của ḿnh.

 

Áp dụng vào đời sống hôn nhân vợ chồng cũng thế. Với tư cách và vị thế làm thân, người vợ cần phải hết sức kính trọng chồng, nói đúng hơn, kính trọng quyền bính thần linh nơi chồng. Tất nhiên, phần chồng cũng cần phải cố gắng tỏ ra uy tín và tư cách làm đầu để đáng được và mới đáng được kính trọng.

 

Tuy thế, nếu chẳng may v́ con người bất toàn, v́ một lỗi lầm, sơ khuyết hay yếu kém nào đó ngoài ư muốn của chồng mà vợ lên mặt khinh chồng, thậm chí qua mặt chồng, th́ cơ cấu hôn nhân đă bị đảo ngược, chiếc thuyền gia đ́nh bị nghiêng hẳn về một bên, rất nguy hiểm khi biển động, như đă từng xẩy ra cho một số gia đ́nh, trừ khi người chồng biết phận của ḿnh đành chịu lép vế cho yên cửa vui nhà.

 

Thực tế không thiếu những trường hợp cho thấy gia đ́nh nào ở trong t́nh trạng vợ làm cách mạng nổi lên nắm chính quyền qua mặt chồng trong gia đ́nh, dù có khả năng tính toán hơn, giao tiếp xă hội rộng răi hơn, làm ra tiền nhiều hơn, con cái cũng chẳng coi người mẹ của chúng ra ǵ…

 

 

Tác động thứ hai chứng tỏ vai tṛ làm vợ là chấp nhận và hiệp nhất với chồng ḿnh đó là việc vợ nghe lời chồng.

 

Đúng thế, ḷng kính trọng chồng được thể hiện trên hết và trước hết là việc vợ nghe lời chồng. Nghe lời chồng ở đây không phải là cái ǵ cũng nghe. Mà là những ǵ hợp t́nh hợp lư. Những ǵ xây dựng gia đ́nh. Đôi khi, nếu không muốn nói là nhiều khi, cả hai vợ chồng đều có ư xây dựng gia đ́nh, chứ không ai muốn phá hoại, mà lại đụng nhau vỡ đầu, căi nhau nẩy lửa, chỉ v́ ai cũng cho ư của ḿnh hay hơn, có lợi hơn.

 

B́nh thường, v́ là phái nam thiên về lư luận, chồng thường nghĩ bằng bộ óc, c̣n vợ, v́ là phái nữ thiên về t́nh cảm, thường suy nghĩ bằng con tim. Do đó, có những lúc bộ óc không thể hiểu được những lư lẽ và phản ứng của con tim, trái lại, con tim cũng không thể chấp nhận được những phán quyết khô khan và chủ quan của bộ óc.

 

Trong những trường hợp này, theo lư th́ vợ phải tôn trọng ư kiến của chồng, v́ chồng là đầu của vợ. Nhưng nếu cần, theo t́nh, chồng cũng có thể nhường vợ. Bằng không, không khí gia đ́nh sẽ trở nên căng thẳng và ngột ngạt. Để rồi, vào một lúc nào đó, căng quá sẽ đức giây. Để dung ḥa, chồng không bao giờ nên dùng quyền để lấn át vợ, kiểu cả vú lấp miệng em, lấy thịt đè người, tức không bao giờ nghe vợ góp ư kiến, nghe vợ tŕnh bày; trái lại, vợ cũng không bao giờ được qua mặt chồng trong những ǵ hợp t́nh hợp lư.

 

 

Tác động thứ ba chứng tỏ vai tṛ làm vợ là chấp nhận và hiệp nhất với chồng ḿnh đó là việc vợ cộng tác chồng.

 

Việc vợ nghe chồng là việc vợ cộng tác với chồng cụ thể nhất và sống động nhất. Ngoài ra, vợ c̣n tỏ ra cộng tác với chồng trong việc chu toàn phận sự làm vợ của ḿnh, như lo việc nội trợ trong nhà, và cả phận sự làm mẹ nếu có con. Kể cả trường hợp người vợ ở nhà giữ con và chăm lo nhà cửa, chỉ một ḿnh chồng đi làm, th́ tất cả những ǵ chồng làm cũng là vợ làm. V́ nếu không có vợ ở nhà lo những việc nội trợ th́ chồng cũng không thể hay khó có thể lo những việc kinh bang tế thế thay cho gia đ́nh.

 

Chồng làm ǵ cũng làm chẳng những với tư cách cá nhân mà c̣n với tư cách là một người chồng, người gia trưởng nữa. Bởi thế, chồng được danh giá ǵ ngoài xă hội th́ vợ cũng được hưởng chung. Chồng làm tổng thống th́ vợ cũng tự nhiên trở thành đệ nhất phu nhân, trở thành mẫu nghi thiên hạ, được gọi là bà tổng thống, là phu nhân tổng thống. Tôi đă từng thấy có người vợ vất vả đi làm để lo cho chồng đi học cho đến khi công thành danh toại với cấp bằng luật sư thực thụ, rồi sau đó chị giải nghệ kỹ sư hóa học của ḿnh để về điều hành văn pḥng luật sư cho chồng và với chồng.

 

Tóm lại, chồng phải làm sao để vợ có thể hănh diện về ḿnh, c̣n vợ cũng làm sao để chồng phải thú nhận với bạn bè là nếu thiếu nàng chàng không được như bây giờ!

 

 

Tác động thứ bốn chứng tỏ vai tṛ làm vợ là chấp nhận và hiệp nhất với chồng ḿnh đó là việc vợ nâng đỡ chồng.

 

Cộng tác với chồng, như trên vừa đề cập đến, là một trong những cách nâng đỡ chồng. Tuy nhiên, nâng đỡ chồng đây chính là ở chỗ thấy chồng mệt mỏi th́ tẩm bổ cho chồng; thấy chồng cảm thấy chán nản th́ khích lệ chồng thêm; thấy chồng tỏ ra bối rối th́ góp ư với chồng; thấy chồng cáu kỉnh đủ thứ th́ dịu dàng nhịn nhục chứ không tỏ ra những phản ứng bất lợi; thấy chồng cảm thấy đau buồn th́ gần gũi ủi an chồng; thấy chồng bị thất bại th́ giúp chồng làm lại, chứ không trách móc, đay nghiến: “Đấy, thấy chưa, em bảo mà không chịu nghe em. Thật là đáng đời…”.

 

Nâng đỡ chồng c̣n đi đến chỗ có những cái chồng không dám ngỏ ư v́ sợ phiền vợ hay đụng đến vợ, hoặc vợ vừa biết ư chồng muốn làm ǵ th́ t́m cách vun vào với chồng chứ không t́m cách bàn ra, ngăn cản, chỉ v́ những ǵ chồng thích làm hay muốn làm ấy không có lợi cho ḿnh, nhất là không hợp với ư nghĩ và ư thích riêng của ḿnh.

 

 

Tác động thứ năm chứng tỏ vai tṛ làm vợ là chấp nhận và hiệp nhất với chồng ḿnh đó là việc vợ trung thành với chồng.

 

Có thể nói, người vợ nào biết kính trọng chồng, lắng nghe chồng, cộng tác với chồng và nâng đỡ chồng sẽ là người vợ trung thành với chồng, không bao giờ bội t́nh với chồng. Bởi v́, trung thành với chồng ở đây không phải chỉ được hiểu theo nghĩa tiêu cực, tức là không bao giờ có tác hành ngoại t́nh vụng trộm, dù ở trong ḷng, phản lại với bản chất của đời sống hôn nhân. Tác động thủy chung về t́nh cảm và t́nh dục chỉ là tác động bề ngoài chứng tỏ cho thấy vợ hoàn toàn là của chồng, thuộc về chồng, như thân thể thuộc về đầu.

 

Hơn thế nữa, về mặt tích cực, trung thành với chồng ở đây chính yếu c̣n có nghĩa là hoàn toàn theo chồng ở mọi nơi và trong mọi lúc, hết sức trung thành đáp ứng tất cả những ǵ chồng muốn, như thân thể đáp ứng những hướng động của năo bộ trên đầu chi phối vậy. Tuy nhiên, để vợ có thể trung thành với ḿnh, là đầu, chồng phải đóng vai tṛ nhận biết và gắn bó với vợ,  được tỏ ra bằng những tác động chiều chuộng vợ, âu yếm vợ, bao bọc vợ, bênh vực vợ và bao dung vợ.

 

Tôi rất thân thiết với một thương gia Việt Nam. Anh là người đầu tiên mở tiệm Viet Nam Market (mà kỳ đó những người trong vùng anh ta ở mới bắt đầu trọ trẹ tiếng Mỹ thường gọi trêu tiệm của anh ta là Việt Nam Mắc Dịch), một chợ xuất hiện tại Mỹ từ tháng 10 năm 1975, thời gian mà một số dân tị nạn Việt Nam 1975 vẫn chưa ra khỏi các trại tị nạn, như ở Fort Chaffee, Arkansas hay Pendenton, California. Anh học hành chỉ mới hết bậc tiểu học ở Việt Nam, tức mới hết lớp nhất, nhưng óc kinh doanh của anh phải nhận là không ai bằng. Anh chẳng những nghĩ ra cách kinh doanh rất hay, mà c̣n có gan làm nữa. Mang được tí vốn từ Việt Nam sang, mượn thêm ít tiền nữa, để rồi, với mấy chục ngàn đôla Mỹ trong tay bấy giờ, anh đă liều mạng mở chợ.

 

Thật ra, ngoài việc kinh doanh ra, anh không có khả năng làm ǵ khác ở Mỹ này bấy giờ cả, ngoại trừ đi chăn ḅ hay lao động ở những nông trại của những gia đ́nh Mỹ bảo trợ, như biết bao trường hợp của Người Việt Nam mới ra khỏi trại tị nạn bấy giờ. Bởi thế, chợ Viet Nam Market của anh đă ra đời đúng lúc. Trong ṿng mấy năm, anh lại mở thêm một chợ khác, to lớn, ở một vùng đông dân Việt Nam của tiểu bang khác, và dám cạnh tranh cả với Tầu ở vùng này.

 

Thế nhưng, tiền vào t́nh ra. Nghe thấy t́nh trạng của anh ở vùng mới này, người vợ anh quyết định bán Viet Nam Market để dọn sang ở với anh chẳng những trông coi tiệm mới mà c̣n canh chừng cả chồng nữa. Vào thời kỳ này, tức vào đầu thập niên 1980, anh nói với tôi rằng sẽ cho các con của anh đang lớn đi học luật sư, ngân hàng và kế toán là những ngành cần thiết cho việc làm thương mại. Anh muốn thiết lập một hệ thống xuất nhập cảng nữa, chứ không phải chỉ mở chợ bán mà thôi. Anh đă mời tôi đứng trông coi văn pḥng xuất cảng của anh bên Hồng Kông. Anh cũng t́m cách để mở kho nhập cảng của anh ở China Town Los Angeles. Như thế là anh sẽ nắm được từ đầu đến cuối hàng hóa, và có thể làm chủ thị trường...

 

Tiếc thay, cuộc đời tiền vào t́nh ra này của anh đă không thành công, v́ chẳng những thiếu người cộng tác, mà c̣n v́ máu cờ bạc và tung tiền cho đào của anh. Cho đến một ngày kia, anh đă bỏ vợ và gần chục đứa con lại cho vợ, để thường trực ở Việt Nam làm ăn buôn bán và sống với một người vợ con khác. Trong khi người vợ của anh một thân một ḿnh tần tảo nuôi con, anh lại về Mỹ t́m cách moi tiền của vợ con, đến nỗi người vợ của anh, một sáng kia ra chợ, th́ chợ nhỏ của ḿnh đă thuộc về người khác. Cũng may, bấy giờ những đứa con của anh quả cũng đă học gần thành tài như anh mong muốn, nhưng chẳng giúp anh được ǵ. Chị vợ sau đó chỉ c̣n biết ở nhà coi cháu cho các con của ḿnh.
 

Ở đây tôi muốn nhấn mạnh đến vai tṛ người vợ của anh, một người hết sức đau khổ trước thái độ và đời sống của chồng. Thậm chí chị cũng đă đi sửa sắc đẹp để có thể cứu văn chồng ḿnh, nhưng đă muộn mất rồi. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là, chị vẫn không t́m cách trả đũa chồng, “ông ăn chả bà ăn nem”, với nhan sắc không đến nỗi tệ của chị, nhất là trong thời gian chị cô độc và cũng có tiền có bạc. Trái lại, chị đă chấp nhận số phận, bằng cách ở vậy nuôi con, nhờ đó, chúng chẳng những không có đứa nào hư thân hay theo gương bố chúng nó, mà c̣n nên người và thành đạt trong việc học vấn nữa.